واکنش های فیزیکی و علایم استرس

علایم استرس فقط روانی است. بلکه وضعیت جسمی ما را هم درگیر خود می کند. به عنوان مثال یکی از علایم استرس خیس شدن دست و عرق کردن است. همچنین ممکنست شما دچار سردرد و سرگیجه شده، تپش قلب بگیرید یا حالت تهوع به سراغ تان بیاید. در این بخش مهمترین علایم استرس برای جسم را به شما معرفی می کنیم.

علایم استرس فقط روانی نیست

اعضای داخلی بدن ما ، توسط دستگاه عصبی خودکار یا نباتی ANS، کنترل و تنظیم می شوند . ANS شامل دو سری اعصاب است که عکس هم عمل می کنند . دستگاه عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک نام دارد . سیستم سمپاتیک اعضای داخلی را توسط اعصاب نخاعی به مغز ارتباط می دهد و در مواقع بروز استرس ، آن ها را برای عمل آماده می کند . از طرفی رشته های عصبی پاراسمپاتیک شامل اعصاب مغزی و قطعات اعصاب کمری نخاعی است که وظیفه ی بازگرداندن بدن به حالت تعادل را بعد از تحریک توسط سیستم عصبی سمپاتیک بر عهده دارد .

این بدان معنی است که سیستم عصبی سمپاتیک بعد از هر بار تحریک ، یک سری فرآیندهای فیزیکی مثل انقباض عمومی ماهیچه ها ، گشاد شدن مردمک چشم ، کاهش ترشح بزاق ، گشاد شدن برونش ها ، باز شدن روزنه های عرق در پوست و افزایش تعریق ، تنگ شدن و سفت شدن روده ها و شل شدن مثانه ها را موجب می شود . کبد نیز به منظور آزاد کردن قند به داخل جریان خون و تامین هر چه بیشتر انرژی ، فعال می شود . هورمون هایی چون آدرنالین و کورتیکواستروئیدها نیز به داخل سیستم پمپاژ می شوند که افزایش سرعت تنفس و افزایش ضربان قلب را در بر دارند . همزمان با به وقوع پیوستن این تغییرات ، دستگاه عصبی خودکار ، فرآیندهای گوارشی را کند می کند .

به محض پایان یافتن شرایط استرس زا ، شاخه ی پاراسمپاتیکی سیستم عصبی همه ی فرآیندهای مذکور را معکوس می کند ، یعنی مردمک ها دوباره کوچک می شوند ، بزاق آزادانه ترشح می شود ، راه های هوایی ریه منقبض می شوند ، سرعت قلب کاهش می یابد ، روزنه های عرق بسته می شوند ، مثانه منقبض می شود و اعمال گوارشی دوباره تحریک می شوند ، صفرا دوباره آزاد شده و هضم چربی ها را تسهیل می کند .

برای این که در فهم این فرایندهای فیزیکی به شما کمک کرده باشیم ، برای نمونه یکی از این شرایط را که ممکن است در بعضی افراد استرس و اضطراب  ایجاد کند بیان می کنیم .

علایم استرس

قرار است شماد در حضور جمعی از افراد صحبت کنید . کمی نگرانید و استرس دارید . وقتی مشغول تمرین هستید ، واکنش های فیزیکی زیر را در خود احساس می کنید :

– علایم استرس : دهانتان خشک وصدایتان بم تر و بلند تر می شود ، (جریان بزاق کاهش پیدا کرده و ماهیچه های گلو منقبض شده است .)

– علایم استرس : قلب شما تندتر می زند و تنفستان نامنظم می شود ، (ماهیچه های سینه منقبض ، برونش ها متّسع و آدرنالین آزاد شده است .)

– علایم استرس : در مقایسه با حالات عادی بیشتر به دستشویی می روید ، (مثانه شل شده است .)

– علایم استرس : دچار یبوست شده اید یا دل درد گرفته اید ، (ماهیچه ها سفت شده اند .)

– علایم استرس : دستهایتان خیس و چسبناک شده اند ، (روزنه های عرق باز و تعریق افزایش یافته است .)

– علایم استرس : مضطرب هستید و در دلتان چیزی فرو میریزد، (آدرنالین در حال ورود به سیستم است .)

– علایم استرس : نمی توانید آرام بگیرید ، مدام راه می روید، دست ها و زانوهایتان می لرزد،(سطح قند خون به منظور تامین انرژی بیشتر بالا رفته است ، آدرنالین و کورتیکواستروئیدها واکنش های بدن را تشدید می کنند .)

همان گونه که ملاحظه می کنید علائم استرس تنها علائم روانی نیستند، بلکه تغییرات بسیار ملموس و واقعی هستند که در نتیجه ی فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک و تغییر در ثبات شیمیایی خون ایجاد می شوند . به هر حال این ذهن شماست که در نهایت شدت عکس العمل را تعیین می کند. به گزارش آسان طب بسته به طرز فکر ، باورها و پیش زمینه های کلی که دارید ، ممکن است شرایط غیر عادی را به عنوان امری اسیب رسان یا خطرناک ارزیابی کنید . بعضی ها در چنین شرایطی با دید کاملا مثبت ، به آسانی با مشکلات مواجه می شوند و در رویارویی با حوادث غیر مترقبه در بهترین حالت ممکن خود هستند . حال آن که برخی دیگر در چنین شرایطی احساس خطر می کنند و گرفتار دام استرس می شوند . استرس علایم فیزیکی و روحی گوناگونی دارد .

اثرات دستگاه عصبی سمپاتیک می تواند بسیار مفید باشد . به علاوه این سیستم همیشه فعال نمی شود و همیشه هم اثرات شدیدی بر جای نمی گذارد . در مواقعی که نیاز به یک واکنش سریع و مثبت در مقابل استرس وجود دارد ، افزایش جزئی انقباضات بدن همراه با بالارفتن سطح انرژی و بالطبع افزایش سرعت عکس العمل ، ارزش بسیاری دارد ، اما شدت یافتن این واکنش هاست که مشکل ساز می شود و اغلب قدرت تحمل را از ما سلب می کند .

وقتی سیستم سمپاتیک در دراز مدت به طور مداوم تحریک شود ، ممکن است بدن بتواند برای مدتی با آن سازگار شود ، ولی به محض این که مساله دیگری به این مشکل اضافه شود –مانند مشکلات ناشی از رژیم غذایی نا مناسب ، استعمال دخانیات ، مصرف مشروبات الکلی و بی خوابی – بدن شما دیگر پاسخگو نخواهد بود و صدمات جبران ناپذیری را متحمل خواهد شد . نکته ی مهم این است که نوعی اعتیاد به کار زیاد و فعالیت بیش از حد هم وجود دارد . به گزارش آسان طب اگر سیستم پاراسمپاتیک هرگز برای به کار افتادن و معکوس کردن فرآیندهای سمپاتیکی فرصت پیدا نکند ؛ اعضای داخلی بدن خسته می شود و کارایی خود را از دست می دهند . درست مثل این که هنگام رانندگی همیشه با سرعت بالا و دنده ی سنگین حرکت کنید ، بالاخره روزی موتور شما دچار مشکل خواهد شد .

اگر چه هر دو سیستم و پاراسمپاتیک به طور غیرارادی فعالیت می کنند ، ولی ما میتوانیم روزانه با اختصاص دادن زمانی برای یک استراحت مناسب ، سیستم پاراسمپاتیک را فعال کنیم . البته این کار مساوی با گذاشتن پاهایتان بر روی صندلی و روشن کردن سیگار نیست ! استفاده از رژیم حاوی غذاهای سریع الهضم ، انجام کارهایی برای بالا بردن اعتماد به نفس و تقویت مثبت نگری نیز از جمله کارهایی هستند که شما را در این راه یاری می دهند و استرس شما را کاهش می دهد .

علایم استرس و نشانه فیزیکی

در این قسمت علایم استرس و تظاهرات و نشانه های استرس را تقدیمتان می کنیم.

– گرفتگی یا انقباض ( در گلو ، سینه ، شکم ، شانه ها ، گردن و آرواره ها)

– سردرد و میگرن

– کمردرد

– گردن درد

– تنفس نامنظم

– تپش قلب

– کم آوردن نفس ، حتی هنگام استراحت

– ناآرامی و ور رفتن بیهوده با اشیا یا تکان دادن مداوم بدن یا دست و پا

– پرش های عضلانی (تیک) در صورت ، چشم ، دهان و …

– دهان خشک

– صدای بم وبلند

– عرق کردن

– دست و پای سرد

– لرزش

– گیجی واحساس عدم تعادل

– خستگی زیاد و احساس کوفتگی

– دل درد و “فروریختن چیزی در دل” (نوعی احساس عصبی در معده داشتن)

– سوء هاضمه

– تهوع

– تکرر ادرار

– اسهال

– مشکلات خواب

– مشکلات جنسی

– زخم معده

– حساسیت بیش از حد به صدا

امیدواریم از اطلاعاتی که در این قسمت از مجله پزشکی اسان طب درباره علایم استرس و اضطراب تقدیمتان کردیم بهره مند شده باشید.