سرمازدگی و چگونگی درمان سریع آن
سرمازدگی معمولا زمانی اتفاق می افتد که افراد تصمیم می گیرند در فصل سرد زمستان در میان برف و باد و سرما بدون پوشش مناسب به تیوپ سواری، تفرج در دل سرد طبیعت و … سفر کنند. سرمازدگی یکی از بزرگترین مشکلات کوهنوردان است، زمانی که دمای هوا به شکل عمومی در کشور کاهش پیدا کرده و تقریبا همه جا پوشیده از برف است و شما با خانواده تان در سفر یا گشت و گذار هستید، ممکن است با این اختلال مواجه شوید. این مطلب سعی می کند شما را با مشکلی آشنا کند که حتی ممکن است به راحتی باعث قطع عضوتان شود. پس با هم خواهیم فهمید سرمازدگی چیست، جگونه ایجاد میشود و روش درمان آن به چه صورت است.
دلایل ایجاد سرمازدگی
اگر بدن به مدت طولانی در معرض سرما قرار گیرد واکنش طبیعی در بدن اتفاق می افتد و دلیلش مراقبت از اعضاء حیاتی بدن است. بعد از اینکه بدن به مدت طولانی در معرض سرما قرار گرفت، مغز به عنوان فرمانده بدن احساس خطر می کند و برای نگه داشتن گرمای اعضاء اصلی با فرمانی دستور منقبض شدن عروق خونی را می دهد. بدن در شرایط حاد تصمیم می گیرد که با اولویت بندی، اعضاء اصلی و حیاتی را حفظ کند و درجه این اهمیت شامل محفظه سری و عضوهای حیاتی محفظه شکمی است. در این شرایط وقتی عروق منقبض شد اندام های دورتر مانند دست ها و پاها، بینی، گوش ها، گونه ها در معرض سرمای بیشتری قرار می گیرند و به دلیل منقبض بودن عروق، خون رسانی آنها کمتر از سایر بخش ها میشود، این ابتدای سرمازدگی این اعضاء است. در همین حالت بدن شروع به اعلام هشدار می کند تا فرد چاره ای بیندیشد و اگر این اتفاق نیفتد سرما به سلول های پوست رخنه کرده و مایع درون سلولی شروع به بخ زدگی می کند. هرچه زمان این تماس بیشتر می شود به دلیل خاصیت( وقتی آب یخ می بندد منبسط می شود) انبساط یخ درون سلولی اتفاق می افتد و سلول پاره شده و می میرد. اندام هایی مانند انگشتان که در معرض این کنش و واکنش درون سلولی هستند شروع به یخ زدگی می کنند و این آغاز مرگ داوطلبانه اعضایی است که قربانی بافت های حیاتی بدن می شوند.
علایم سرمازدگی
اولین علایم به این شکل است که ابتدا پوست سفید شده، کم کم به قرمز متمایل میشود و به تدریج بافت سطحی مثلا انگشتان شروع به متورم شدن میکند، این بافت ها کم کم سفت شده و بعد از مدت کوتاهی به شدت سوزن سوزن می شوند و دلیل این سوزن سوزن شدن پاره شدگی جداره سلول هایی است که توان انبساط یخ درونی شان را ندارند، کم کم رنگ پوست بی رمق و رنگ پریده می شود و در صورت تداوم حالت مثلث سرما، رطوبت و باد پوست به رنگ کبود و آبی تغییر رنگ می دهد و پس از متورم شدن، آب درون بافت خارج میشود و شروع به تاول زدن می کند، تاول هایی مانند تاول سوختگی اما با رنگ درونی تیره تر. کم کم پوست تیره تر شده و تاول ها خونی می شوند و اگر این روند ادامه یابد بافت درونی شروع به مردن می کند، ابتدا قرمز تیره می شود و کم کم سیاه می شود. بافت سیاه شده بافت کاملا مرده ای است که بعد از طی مراحل درمان بعد از دو هفته که لایه های بافت های زنده از این بخش تفکیک شد قطع می شود. سیر تدریجی سرمازدگی از دردهای سوزنی شکل شروع می شود و در نهایت در مرحله چهارم که همان سیاه شدگی است مصدوم دردی احساس نمی کند اما در مراحل درمان و پس از آن درد بسیار زیادی اتفاق می افتد که مصدوم مجبور به استفاده از مسکن های قوی خواهد شد.
مثلث خطرناک سرمازدگی
مثلث خطرناک و کشنده یخ زدگی از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- سرما
- رطوبت
- باد
در مجاورت طولانی با این سه ضلع، نشانه هایی در نوک انگشتان پاها، بینی و گوش احساس می کنید. علائمی مانند گزگز شدید و سوزن سوزن شدن بافت های این چند بخش و این ابتدای تشکیل گرانول های یخ در درون سلول هاست. اگر در این مرحله بتوانیم شرایطمان را تغییر دهیم همه چیز ختم به خیر می شود و اگر این اتفاق نیفتد شدت این درد بیشتر شده و از حالت بیرون بافتی به درون بافتی کشیده می شود و کم کم با تداوم شرایط سرما، باد و رطوبت این یخ زدگی و مرگ سلولی به بافت های درونی تر و زیر پوست سرایت می کند. تاندونها، مایع میان مفصلی، سلول های عصبی و عروق زیر جلدی واکنش هایشان شروع شده و کریستال های یخ بوجود آماده در سلول های این بافت، همه را از بین خواهند برد و این فرو روی تا استخوان ها هم می تواند ادامه یابد.
جوانان و بزرگسالان در معرض خطر سرمازدگی
جوانان و کهن سالان در درجه بالاتری از دچار شدن به این حالت یخ زدگی قرار دارند و همچنین افرادی که دچار عارضه های قلبی، غلظت خون، دیابت ، مشکلات خونی متفاوت و بیمارانی که داروهای تاثیر گذارنده بر سیستم گردش خون مصرف میکنند نیز سریع تر دچار سرمازدگی میشوند. ذکر این نکته قابل توجه است که کفش و دستکش های تنگ نیز می تواند در اینگونه هوای سرد محرک بوجود آمدن سرمازدگی سلولی شود.
درمان مصدومان سرمازدگی
در ابتدا برای امداد رسانی به مصدوم باید به مکانی انتقال یابد که پیوند مثلث سرما نباشد. نباید مصدوم را در معرض گرمای مستقیم قرار داد، همان مکانی سر پوشیده با درجه هوایی گرم کافی است. لباس های مصدوم بخصوص دستکش ها و کفش ها را به آرامی خارج می کنیم، به هیچ وجه محل یخ زدگی را لمس نکنید و تا زمان انجام درمان تکمیلی به دور محل آسیب دیده دستمال یا حوله ای بپیچید. درمان تکمیلی سرمازدگی نزدیک به دو ماه طول حواهد کشید، هر روز عضو آسیب دیده مثلا انگشتان را به مدت سی دقیقه درون آب گرم با درجه دمایی 40 تا 45 درجه قرار دهید. بعد از وارد کردن عضو آسیب دیده به ظرف آب گرم درد بسیار شدیدی شروع خواهد شد، بنابراین لازم است مصدوم مسکن های لازم را مصرف کند و همچنین به دلیل اینکه پوست در محل آسیب دیده پی در پی در حال تاول زدن است و محل خوبی برای شروع عفونت است پس می توان به مصدوم داروی آنتی بیوتیک نیز داد. کم کم پوست و قسمت های مرده تفکیک شده و بافت جدید و زنده شروع به رشد می کند و اگر مصدوم شانس خوبی داشته باشد بافتی از او قطع نمی شود اما در غیر اینصورت باید بخش مرده قطع شود.
این حادثه مختص به کوهنوردان نیست، برای همه ما در شرایط و سرمای فصل های سرد و یا سفرهایمان به مناطق کوهستانی نیز احتمال دارد رخ دهد، حتی ممکن است در سفر ماشینمان خراب شود و بدنمان در معرض سرمای شدید قرار گرفته و در معرض این اتفاق قرار بگیریم.
به پیشنهاد آسان طب مراقبت های لازم در سفر به مناطق سرد سیر شامل موارد زیر میباشد:
- حتما جوراب خشک به پا کنیم.
- هیچ گاه با دست خیس یا مرطوب دستکش دست نکنیم.
- یکی از بهترین راه های مقابله با این شرایط مصرف آب زیاد است پس تا می توانید آب مصرف کنید.
- در نهایت باید بدانیم که کفش خوب تنها تضمین سلامت ما نخواهد بود و لازم است لباس های چند لایه نیز بپوشیم.
- کالری مناسب به بدن برسانیم.
- در ارتفاعات، سعی کنیم ضربان قلبمان را پایین نگه داریم.
منبع : https://mag.asanteb.com
