علائم، دلایل، تشخیص و درمان سرفه مزمن
سرفه یک حالت طبیعی بوده و ممکن است برای هر فردی به وجود آید اما اگر ادامه‌دار باشد و مدت زمان زیادی به طول بیانجامد، نگران کننده خواهد بود. سرفه مزمن دارای دو حالت سرفه خشک و سرفه خلط‌دار است. سرفه مزمن زمانی ایجاد می‌گردد که در بزرگسالان بیش از دو ماه و در کودکان بیش از یک ماه طول بکشد. از عوامل رایج این وضعیت می‌توان به آسم، آلرژی، بیماری ریفلاکس گوارشی یا برونشیت اشاره کرد. سرفه مزمن در موارد شدیدتر، می‌تواند از یک بیماری قلبی یا ریوی نشات بگیرد. در این مقاله به علت، علائم، روش‌های درمان و زمان مناسب جهت مراجعه به پزشک خواهیم پرداخت.
دلایل ایجاد سرفه مزمن
عوامل مختلفی می‌توانند سبب بروز سرفه مزمن شوند و در این میان گاهی ممکن است بیش از یک عامل مسئول باشد. برخی از علل شایع سرفه مزمن در زیر آورده شده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
√ آسم: این بیماری ممکن است ارثی باشد و به دلیل نوعی عفونت در مجاری تنفسی فوقانی رخ دهد و یا اینکه ممکن است با قرار گرفتن در معرض هوای سرد یا خشک، دود و حتی استشمام یک رایحه به وجود آید. نوعی آسم نیز وجود دارد که به طور خاص منجر به سرفه می‌گردد.
√ برونشیت: برونشیت مزمن باعث التهاب دراز مدت راه‌های هوایی شده و می‌تواند موجب سرفه شود. این وضعیت می‌تواند به بیماری انسداد ریوی که معمولا عارضه جانبی مصرف سیگار محسوب می‌شود نیز مرتبط باشد.
√ ریفلاکس معده: این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که اسید از شکم یک فرد به داخل گلو وارد شده و در نتیجه منجر به تحریک مزمن در گلو و بروز سرفه شود.
√ تاخیر در درمان عفونت: اگر فرد یک عفونت شدید مانند پنومونی یا آنفولانزا را تجربه کند ممکن است اثرات ماندگاری مانند سرفه مزمن را بر جای بگذارد.
√ آبریزش از عقب بینی: این وضعیت موجب خارج شدن آبریزش و یا خلط از پشت گلو شده و موجب تحریک گلو و سرفه می‌شود.
√ داروهای کاهش فشار خون: داروهایی که به عنوان بازدارنده آنزیم تبدیل آنژیوتانسین (ACE) شناخته می‌شوند، ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد سرفه مزمن شوند. این داروها شامل بنازپریل، کاپتوپریل و رامیپریل می‌شود.
برخی از عوامل نامبرده شده زیر نیز می‌توانند موجب بروز سرفه مزمن شوند اما رواج کمتری دارند:
- آسپیراسیون
- برونشکتازی
- برونشیولیت
- فیبروز کیستیک
- بیماری قلبی
- سرطان ریه
- سارکوئیدوز
معرفی علائم ناشی از سرفه مزمن
سرفه معمولا از تخریب شدن مسیرهای هوایی ناشی شده و عضلات قفسه سینه و معده را با مشکل مواجه می‌سازد. همانطور که گفته شد سرفه می‌تواند خشک یا خلط‌دار باشد. به گزارش مجله پزشکی آسان طب سرفه خشک به این معنی است که سرفه تولید مخاط نکند و افراد سیگاری یا کسانی که از مهارکننده‌های ACE استفاده می‌کنند، دچار این نوع از سرفه می‌گردند. سرفه خلط‌دار نیز زمانی ایجاد می‌شود که فرد دارای عفونت یا فیبروز کیستیک باشد. از علائم این وضعیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صدای خشن
- آبریزش بینی
- خستگی
- تنگی نفس
- کیپ شدن بینی
- درد قفسه سینه
- سر درد
- بیخوابی
- سوزش سر دل
- گلو درد
- سرگیجه
- اضطراب
علائم نامبرده شده زیر نیز بسیار جدی بوده و به ندرت رخ می‌دهند:
- سرفه خونی
- تعریق شبانه
- تب بالا
- کاهش غیرطبیعی وزن
- درد مداوم در ناحیه قفسه سینه
افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر سرفه مزمن قرار دارند. دود تنباکو به ریه‌ها آسیب زده و منجر به شرایطی مانند بیماری مزمن انسداد ریوی می‌گردد. این خطر در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف نیز وجود دارد زیرا آن‌ها بیشتر در معرض عفونت که منجر به سرفه مزمن می‌شود، قرار دارند.
زمان مناسب جهت مراجعه به پزشک
سرفه مزمن می‌تواند خطرناک باشد و فرد را راهی بیمارستان نماید. در صورتی که فرد به همراه سرفه مزمن علائم زیر را تجربه کند، باید سریعا تحت درمان قرار بگیرد:
- تب شدید
- سرفه خونی
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس یا دشواری به هنگام نفس کشیدن
اگر سرفه مزمن فعالیت‌های روزمره فرد را دچار مشکل نماید، پزشک اغلب به بررسی بیشتری نیاز دارد. علائم دیگری که ممکن است نیاز به مراجعه پزشک داشته باشند، به شرح ذیل خواهند بود:
- از دست دادن اشتها
- سرفه کردن به همراه مقدار زیادی خلط
- خستگی
- تعریق شبانه
- کاهش غیرطبیعی وزن
تشخیص این وضعیت به چه صورت انجام می‌شود؟
پزشک در ابتدا تاریخچه پزشکی فرد را بررسی کرده و سوالاتی در مورد عادات شیوه زندگی فرد مانند سیگار کشیدن خواهد پرسید، سپس توسط یک گوشی به صدای ریه فرد گوش می‌دهند. گاهی اوقات پزشک جهت تشخیص نیاز به آزمایشات بیشتری دارد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نمونه‌برداری از خلط و بررسی آن برای وجود سلول‌های خونی یا سرطانی
- اسکن تصویری مانند اشعه ایکس یا توموگرافی کامپیوتری برای تعیین اینکه آیا علائم بیماری ریه یا التهاب وجود دارد یا خیر
- برونسکوسکوپی برای مشاهده علائم تحریک در ریه‌ها
هر یک از این آزمایشات می‌توانند به پزشک کمک کنند تا علل اصلی سرفه مزمن را دریابند.
درمان‌های سرفه مزمن را بشناسید
درمان سرفه مزمن به علت اصلی آن بستگی دارد. اگر پزشک نتواند علت دقیق را بلافاصله تشخیص دهد، ممکن است تصمیم بگیرد از رایج‌ترین عوامل کمک کننده به سرفه مزمن کمک بگیرد. ترشح پشت بینی یکی از علت‌های شایع این وضعیت است، بنابراین پزشک امکان دارد توصیه کند که فرد به مصرف ضداحتقان و آنتی هیستامین بپردازد. این داروها به خشکی و کاهش التهاب کمک می‌کنند. اسپری‌های استروئیدی ضداحتقان بینی نیز ممکن است کمک کننده باشند. در این قسمت از مقاله با توجه به نوع علت به معرفی درمان سرفه مزمن خواهیم پرداخت:
◊ رفلکس اسید: مصرف برخی داروها برای خنثی کردن، کاهش یا جلوگیری از تولید اسید مفید می‌باشد، این داروها عبارتند از:
- آنتی اسیدها
- مسدود کننده‌های گیرنده H2
- مهار کننده‌های پروتون پمپ
◊ آسم: داروهای مورد استفاده برای درمان آسم شامل استروئید استنشاقی و برنشیل کننده‌ها می‌باشند که برای مصرف، حتما نیاز به تجویز پزشک دارند. این داروها التهاب را در راه‌های هوایی کاهش داده و به راحتی تنفس شما کمک خواهند کرد.
◊ برونشیت مزمن: برای برونشیت مزمن و دیگر انواع COPD، از برونکودیلاتورها و استروئید‌های استنشاقی استفاده می‌شود.
◊ عفونت‌ها: آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند به درمان پنومونی یا سایر عفونت‌های باکتریایی کمک کنند.
نکات قید شده زیر نیز می‌توانند در مدیریت این وضعیت مفید واقع شوند:
- نوشیدن مایعات فراوان خصوصا مایعات گرم
- نخوردن غذا 2 تا 3 ساعت قبل از خواب و کاهش وزن (در صورتی که علت رفلکس اسید باشد)
- بخور دادن و دوش آب گرم
- استفاده از اسپری بینی
- ترک سیگار
نحوه درمان در واقع به علت بروز سرفه مزمن بستگی دارد و اغلب سرفه‌ها با درمان مناسب برطرف خواهند شد. اگر سرفه مداوم باشد و بیش از 3 هفته طول بکشد باید به پزشک مراجعه نمایید.
منبع: https://mag.asanteb.com
