با تاثیر آلودگی هوا و پوست آشنا شوید

آلودگی هوا و پوست با هم رابطه دارند. طبق اطلاعات بدست آمده هوای آلوده موجب پیری و چین و چروک پوست شده و همچنین پوست را تیره و زشت می کند. اما اگر این آلودگی زیاد باشد گاهی منجر به سرطان پوست هم می باشد. پس باید مراقب باشید که زیاد در معرض هوای آلوده نباشید و حدالامکان از ماسک و دستکش و سایر وسایل ایمنی استفاده کنید. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره رابطه آلودگی هوا و پوست اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

آلودگی هوا و پوست

مطالعات جدید ثابت کرده است، علاوه بر اشعه ماورای بنفش، مواجهه مزمن‌ با آلاینده‌های محیطی، دود و گازهای سمی موجود در هوای کلانشهرها و جوامع صنعتی می‌تواند نقش مهمی در ایجاد و تشدید لک‌های پوستی روی گونه‌ها و پیشانی داشته باشد.

از دیرباز نتایج کوتاه‌مدت و بلندمدت مواجهه با عوامل شیمیایی بر سلامت عمومی بدن کاملا مشخص شده و مطالعه‌ها نشان داده است، باعث ایجاد یا تشدید بیماری قلبی عروقی، ریوی، آسم، تنگی‌نفس و بیماری‌های انسدادی مزمن ریه، عفونت‌های ریوی و سرطان ریه می‌شود، اما این عوامل می‌توانند لطمه‌ بسیاری به ساختار و ظاهر پوست نیز بزنند.
یکی از عوارض‌ پوستی که در مواجهه با آلودگی هوا تشدید می شود، لک های آفتابی است .

لک‌های آفتابی، لک‌های پوستی قهوه‌ای تیره هستند که بتدریج با افزایش سن در نواحی در معرض آفتاب پوست مثل صورت، شانه‌ها و پشت دست‌ها ایجاد می‌شوند. هر چه سن بالاتر می‌رود، این لک‌ها بیشتر می‌شود.

دکتر محمدرضا قاسمی ، متخصص پوست و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در این باره می‌گوید:

قبلا علت اصلی بروز این ضایعه‌ها را مواجهه طولانی‌مدت با نور آفتاب می‌دانستند، اما مطالعه‌های جدید ثابت کرده است، علاوه بر اشعه ماورای بنفش، مواجهه مزمن‌ با آلاینده‌های محیطی، دود و گازهای سمی موجود در هوای کلانشهرها و جوامع صنعتی می‌تواند نقش مهمی در ایجاد و تشدید لک‌های رنگدانه‌دار روی گونه‌ها و پیشانی داشته باشد. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که آلودگی هوا، یک عامل خطر مستقل در ایجاد این ضایعه‌هاست.
این نکته در جدیدترین مطالعه‌های سال‌های 2014 و 2015 مطرح شده است.

آلودگی هوا و پوست پیر و پرجوش

پیری درونزاد پوست به علت افزایش سن در افراد ایجاد می‌شود و پوست را رنگ‌پریده و خشک و دچار چروک‌های ظریف می‌کند، اما نکته مهم‌تر، پیری زودرس و یا پیری برونزاد پوست است.

تا قبل از این، دو عامل را در ایجاد پیری زودرس پوست دخیل می‌دانستند؛ مواجهه با نور آفتاب و دود سیگار، اما مطالعه‌های اخیر نشان داده‌ است، آلودگی هوا هم عامل بسیار مهمی در پیری زودرس پوست به شمار می‌رود.

این سه عامل، تاثیر سوء همدیگر را تشدید می‌کنند و باعث بروز چروک‌های خشن و تغییر رنگدانه‌های پوست می‌شوند.
البته تاثیر این عوامل روی افراد و نژادهای مختلف تفاوت دارد، زیرا پوست برخی افراد به این عوامل حساس‌تر است.

علاوه بر این، نتایج‌ مطالعه‌های جدید نشان می‌دهد، آلاینده‌های هوا باعث افزایش ترشح سبوم یا چربی پوست و کاهش سطح ویتامین E می‌شود که تاثیر منفی آن، ایجاد یا تشدید جوش است.

بیماری‌های پوستی در هوای آلوده تشدید می‌شوند؟

پوست سه عملکرد عمده دارد؛ اول سد فیزیکی است و لایه شاخی روی آن مانع نفوذ عوامل مضر و دفع بی‌رویه آب و نمک از طریق پوست می‌شود.

دوم، به علت وجود مجموعه‌های پیچیده‌‌ای متشکل از مواد شیمیایی، مانند یک سد شیمیایی در برابر نفوذ عوامل مضر محیطی و مواد حساسیت‌زا عمل می‌کند.

سوم، پوست سدی ایمونولوژیک است، چون اجزای مختلفی از سیستم ایمنی ذاتی مثل سیتوکین‌ها در آن وجود دارند و به عنوان یک سد ایمنی عمل می‌کنند.

آسیب این عملکردهای پوست بر اثر آلاینده‌های محیطی، می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید طیف وسیعی از اختلالات پوستی، قرمزی، ورم یا ادم، کهیر، راش‌ها و بثورات پوستی، اگزمای تماسی، اگزمای سرشتی، بیماری صدف و حتی عفونی شدن ضایعه‌های قبلی پوست شود.

نتایج مطالعه‌های قبلی نشان داده است مواجهه با آلاینده‌های محیطی، در پوست التهاب ایجاد می‌کند و سلول‌های التهابی در آن محل به وجود می‌آید و در صورت طولانی شدن تماس با آلاینده‌ها، این واکنش‌ سلول‌های التهابی در پوست تشدید می‌شود که می‌تواند به صورت یک چرخه معیوب، مشکل‌ بیماران را تشدید کند.

بیشتر بخوانید:

علل آلودگی هوا و راههای مقابله

آلودگی هوا و پوست و سرطان پوست

آلاینده‌های محیطی با مکانیسم‌های متعدد می‌توانند باعث ابتلا و یا تشدید سرطان پوست شوند.

آلاینده‌های هوا باعث تخریب لایه ازن می‌شوند و نتایج مطالعه‌ها نشان می‌دهد، هر یک درصد کاهش قطر لایه ازن، 2 درصد تابش اشعه ماورای بنفش نوع B را افزایش می‌دهد. در اثر این افزایش 2 درصدی، ایجاد سرطان‌های پوستی را خواهیم داشت. از سوی دیگر، تماس مستقیم پوست با مواد مضر می‌تواند باعث ابتلا به سرطان‌های مختلف شود.

پیشگیری از صدمات

برای پیشگیری، باید پوستمان را از صدمه اشعه ماورای بنفش و آلاینده‌های هوا محافظت کنیم.
استفاده منظم و روزانه از پاک‌کننده‌های پوستی نیز باعث می‌شود این آلودگی‌ها و تاثیر سوء آنها را روی پوست کاهش دهیم.

علاوه بر این، نباید به صورت بی‌رویه از لوازم آرایشی مخصوصا انواع نامرغوب آن استفاده کرد، چون در آنها مواد شیمیایی وجود دارد که همراه با مواد مضر هوا، سلامت پوست را به خطر می‌اندازند.

باید سعی کنیم قدرت دفاعی پوست را با روش‌های مراقبت پوستی افزایش دهیم و با این کار باعث کاهش یا پیشگیری از تاثیر این آلاینده‌های پوستی شویم؛ مثلا افراد بخصوص کسانی که پوست خشک دارند، باید به طور مرتب از کرم های مرطوب‌کننده استفاده کنند.

استفاده از ضدآفتاب‌ها بسیار اهمیت دارد. امروزه ثابت شده تابش اشعه ماورای بنفش و آلودگی‌ها، ساختار و سلامت پوست را به خطر می‌اندازد و آسیب‌های پوستی شدیدتری ایجاد می‌کند.

عامل دیگری که برای پیشگیری از صدمه به پوست باید در نظر گرفت، مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها، مخصوصا آنتی‌اکسیدان‌‌ های غذایی مثل مرکبات تازه است.

می‌توان از ترکیب‌ های موضعی آنتی‌اکسیدان‌دار مثل کرم‌‌های حاوی ویتامین C و E نیز استفاده کرد که به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد که به پوست آسیب می‌زنند، کمک می‌کند.

درمان ضایعه‌های ناشی از آلودگی هوا

بعضی کرم‌ها با برداشتن لایه‌های سطحی و مرده پوست، لکه های پوستی را کاهش می‌دهند یا مانع ساخت آنها می‌شوند، مثل کرم‌های حاوی اسید میوه که به بهبود چین و چروک‌ کمک می‌کنند.

علاوه بر این، درمان‌های پزشکی هم وجود دارد که چین و چروک و لک آفتابی را کاهش می‌دهد؛ مثل سرمادرمانی، لیزر، روش‌های IPL، پیلینگ و میکرودرم ابریژن.

مطالعات اخیر ثابت کرده‌ است، پاسخ پوست به مواد سمی موجود در هوا به سن افراد بستگی دارد و هر چه سن بالاتر برود، قدرت مواجهه با آلاینده‌ها کاهش می‌یابد.

بنابراین اگر می‌خواهیم در سنین بالا پوستی سالم و شاداب داشته باشیم، از سنین پایین باید در نگهداری و محافظت از آن در برابر آلاینده‌ها تلاش کنیم.