درمان سرطان پروستات و مشخصات بیماری
سرطان پروستات یکی از شایع ترین سرطان ها در مردهاست که خودش را کم کم نشان می دهد. البته در خیلی از مواد این بیماری خطرناک نبوده و درمان سرطان پروستات اسان است. اما گاهی خیلی شدید شده و به بخش های دیگر بدن هم آسیب می زند. پروستات غده ای است به اندازه گردو در مردان ، که در زیر مثانه قرار دارد و ترشحات منی را تولید می کند. ترشحاتی که وظیفه تغذیه اسپرم ها را بر عهده دارند. در این بخش از مجله پزشکی اسان طب درباره سرطان پروستات اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.
درمان سرطان پروستات
سرطان پروستات یکی از شایعترین سرطانها در مردان محسوب می شود. سرطان پروستات اغلب رشد آرامی دارد و در اغلب مواقع خطرناک نیست ، اما برخی از انواع آن قادرند به سایر جاهای بدن متاستاز (مهاجرت) نمایند.
علایم سرطان پروستات چیست؟
در مراحل اولیه غالباً نشانه خاصی ندارد. اما با پیشرفت رشد علایم زیر ظاهر می شود:
- تکرر ادرار ، خصوصاً در ساعات خواب شبگاهی ، یعنی فرد چندین بار در شب بیدار شده و به دستشویی می رود.
- دشواری شروع و پایان ادرار کردن ، یعنی فرد مجبور است کمی زور بزند و در آخر ادرار قادر به کنترل قطع آن نیست.
- ضعف و اختلال سیستم ادراری
- احساس درد یا سوزش هنگام ادرار یا نعوذ
- مشاهده خون در ادرار یا مایع منی
در مراحل پیشرفته ممکن است درد بخش پائینی لگن و پشت هم احساس شود.
بزرگی پروستات یا سرطان پروستات
پروستات می تواند در برخی مردان رشد خوش خیم داشته باشد ، که علایمی شبیه سرطان پروستات دارد اما سرطان پروستات نیست و به آن بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) گفته می شود.
بیماری دیگری که علایمی شبیه سرطان پروستات دارد ، التهاب پروستات (پروستاتیت) است.
اغلب BPH و پروستاتیت با دارو قابل درمان هستند.
عوامل خطر سازی که قابل کنترل نیست.
برخی عوامل خطر ساز می توانند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند. مثل سابقه فامیلی.
کسانی که پدر ، برادر یا پسرشان به سرطان پروستات مبتلا شده باشند ، در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند.
البته اگر سن ابتلاء هر کدام از سه فامیل نزدیک مرد در هنگام ابتلا بالای ۶۵ سال باشد ، طبیعی است و سابقه فامیلی مثبت محسوب نمی شود.
عامل غیر قابل کنترل دیگر ، کهولت سن است. اغلب سرطان پروستات در مردان بالای ۴۰ سال مشاهده می شود. مطالعات نشان می دهد افراد بالای ۷۰ سال اغلب تعدادی سلول سرطان در پروستات خود دارند.
برخی نژادها هم مستعد ابتلاء به سرطان پروستات هستند ، مانند نژاد سیاهپوستان آمریکا.
عوامل خطرسازی که قابل کنترل هستند
تغذیه یکی از عوامل خطر ساز قابل کنترل است. کسانی که رژیم پر گوشت قرمز و پر چربی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند ؛ دلیل این مسئله به طور قطعی مشخص نیست.
شاید چنین رژیم غذایی ، سطح هورمون های جنسی مردانه را افزایش دهد.
همچنین رژیم غذایی ” کم سبزی و کم میوه ” ممکن است ، خطر ابتلاء به سرطان پروستات را افزایش دهد.
خرافات مربوط به سرطان پروستات
تحقیقات نشان می دهد هیچ ارتباطی بین فعالیت جنسی زیاد ، وازکتومی و خودارضایی با ابتلا به سرطان پروستات وجود ندارد.
دانشمندان در حال بررسی رابطه الکل ، STDs و التهاب پروستات با سرطان پروستات هستند.
تشخیص زود هنگام سرطان پروستات
خوشبختانه تست های غربالگری جهت تشخیص زودهنگام سرطان پروستات وجود دارد.
انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند:
مردان از ۵۰ سالگی تست غربالگری سرطان پروستات را به طور سالانه انجام دهند.
در صورتیکه فرد در گروه پرخطر قرار دارد (یعنی برادر ، پدر یا پسرش مبتلا به سرطان پروستات شده است یا از نژاد سیاهپوستان آمریکا ست ، تست غربالگری را از ۴۵ سالگی شروع کند).
البته پدر یا برادری که قبل از ۶۵ سالگی به سرطان پروستات مبتلا شده باشد.
غربالگری : DRE و PSA
DRE: عبارتست از معاینه مقعدی پروستات که متخصص ارولوژی با انگشت از طریق دیواره روده ، پروستات را لمس می نماید.
آزمایش PSA : وی در ادامه معاینه در صورتیکه به چیزی مشکوک باشد ، یا بنا به درخواست بیمار آزمایش بررسی آنتی ژن اختصاصی پروستات یا PSA را تجویز می نماید.
این آزمایش از طریق نمونه خون انجام می شود.
آنتی ژّن اختصاصی پروستات ، پروتئینی است که توسط سلولهای پروستات تولید می شود.
تفسیر نتیجه آزمایش PSA
PSA طبیعی زیر ۴ نانوگرم در میلی لیتر است ، و PSA بالای ۱۰ می تواند مشکوک به سرطان پروستات قلمداد شود. اما همواره استثناهایی وجود دارد:
- مردانی هستند که PSA زیر ۴ دارند اما مبتلا به سرطان پروستاتند.
- در التهاب پروستات و بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) ، میزان PSA بالا می رود اما نشانه سرطان پروستات نیست.
- برخی داروهای BPH می توانند سطح PSA را پائین بیاورند ، در حالیکه احتمال دارد سرطان پروستات وجود داشته باشد ، در اینصورت ” منفی کاذب” گفته می شود.
- اگر PSA و DRE هر دو غیر طبیعی باشند ، ممکن است پزشک معالج آزمایشات دیگری را در خواست نماید.
بیوپسی پروستات
اگر معاینه بالینی (DRE) و جواب PSA مشکوک باشند ، ممکن است پزشک معالج ، بیوپسی پروستات را پیشنهاد نماید.
جهت بیوپسی ، سوزنی از طریق مقعد یا پوست بین مقعد و کیسه بیضه وارد می شود. مقدار بسیار کمی از بافت پروستات برداشته می شود و زیر میکروسکوپ بررسی می گردد.
بیوپسی بهترین راه تشخیص سرطان پروستات محسوب می شود و سرعت رشد سلولهای سرطانی را هم مشخص می کند.
بیوپسی و معیار گلیسون (Gleason)
نمونه جمع آوری شده به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
متخصص پاتولوژی دو برش ازنمونه را در زیر میکروسکوپ مشاهده می کند و بر اساس در صد سلولهای عادی به سرطانی نمره ای بین ۱ تا ۵ به نمونه ها میدهد. نمره ۱ یعنی همه سلولها عادی و نمره ۵ یعنی همه سلولها سرطانی هستند.
پاتولوژیست هر دو نمونه را مشاهده و نمره بندی میکند ، حاصل جمع دو نمره بعنوان معیار گلیسون برای سنجش وخامت سرطان پروستات در گزارش ثبت میگردد.
معیار گلیسون
البته همیشه درجه پائین دلیل بر بهتر بودن و درجه بالاتر به معنای بدتر بودن نیست.
اما میتواند به یک متخصص سرطان کمک کند تا بهترین درمان را برای بیمار تنظیم کند.
نمره ۲ بهترین حالت و نمره ۱۰ بدترین حالت نمونه پاتولوژیک است.
عکسبرداری از سرطان پروستات
در برخی افراد لازم است بررسی های بیشتری جهت ارزیابی میزان انتشار سرطان پروستات صورت گیرد. این ارزیابی ها می تواند یک یا مجموعه عکس برداری های زیر باشد:
سونوگرافی پروستات ، CT اسکن ، MRI و Bone Scan
مرحله بندی سرطان پروستات
مرحله بندی میزان متاستاز (مهاجرت) سلولهای سرطان پروستات به بافت ها و اندامهای اطراف را مشخص می کند و به انتخاب بهترین درمان کمک می نماید:
- مرحله ۱: هنوز سرطان در مراحل ابتدایی است و از پروستات خارج نشده است.
- مرحله ۲ : سرطان کمی پیشرفته است ، اما هنوز محدود به پروستات است.
- مرحله ۳: سرطان به بافت های اطراف منتشر شده است.
- مرحله ۴: سرطان به غدد لنفاوی اطراف ، بافت ها و اندامهای نزدیک : مثانه و مقعد ؛ و اندامهای دور : ریه و استخوان متاستاز (مهاجرت) کرده است.
شانس بقاء سرطان پروستات
خوشبختانه سرطان پروستات اغلب رشد آهسته ای دارد. ۹ بیمار از ۱۰ تا ، در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند ، و میزان بقاء ۵ ساله در این دو گروه ۱۰۰% است.
در بیشتر مواقع بیماران طول عمری بییشتر و حتی طبیعی دارند.
اما وقتی سلولهای سرطانی به نواحی دیگر متاستاز کرده است ، شانس بقاء ۵ ساله ناگهان به ۲۸% می رسد.
انتظار مشاهده گرانه
در سرطان های پروستات با رشد کند ، یکی از گزینه ها مشاهدات منظم و منتظر ماندن است.
این انتظار مشاهده گرانه بعد از بیوپسی ، آزمایش PSA و ارزیابی گلیسون انجام می شود. پزشک معالج اغلب آزمایشات دوره ای درخواست می کند.
در مردان مسنی که با مشکلات زمینه ای دیگر مانند فشار خون ، کهولت و ناراحتی قلبی همراه هستند ، ممکن است نیازی به درمان نباشد.
درمان سرطان پروستات : عمل
یکی از گزینه های درمان سرطان پروستات جراحی است. جراحی پروستات در بیمارانی که توان جسمی کافی جهت تحمل جراحی را دارند ، انجام می شود.
روش های جراحی پروستات طی سالهای اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است. انواع جراحی پروستات عبارتند از:
- رادیکال پروستاتکتومی: روشی است که در آن تمام پروستات ، بافت اطراف و وزیکول سمینال برداشته می شود. رادیکال پروستاتکتومی به دو روش انجام می شود.
- رتروپوبیک پروستاتکتومی (Retropobic Prostatectomy) : روشی که در آن برش جراحی بر روی شکم زده می شود. حین عمل پروستات ممکن است برخی غدد لنفاوی ناحیه جهت بررسی خارج شود.
- پرینه آل پروستاتکتومی (Prineal Prostatectomy) : در این روش برش جراحی بین مقعد و کیسه بیضه زده می شود. برداشتن غدد لنفاوی اطراف پروستات هم محتمل است.
- لنفادنکتومی لگن (Lymphadenectomy) : در این روش جراحی غدد لنفاوی لگن برداشته و به پاتولوژی ارسال می گردد. پاتولوژیست نمونه ها را بررسی کرده در صورت قطعیت سرطان ، و انتشار وسیع ممکن است روشی غیر از جراحی انتخاب شود.
- برداشتن پروستات از طریق مجاری ادراری (TURP) : در این روش جراحی از ابزاری به نام رزکتوسکوپ (Resectoscop) استفاده می شود. رزکتوسکوپ میله ای ظریف و مجهز به ابزارک برش است . میله وارد مجاری شده و پروستات را خارج می نماید. این روش عمل در کسانی که مبتلا به بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) هستند و بیمارانی که امکان جراحی وسیع وجود ندارد ، بکار می رود.
در اغلب مواقع جراح سعی می کند به اعصاب ناحیه آسیب وارد نشود ، تا بیمار بعد از بهبودی اختلالات نعوذ نداشته باشد. اما گاهی به دلیل نزدیک بودن تومور به اعصاب ناحیه اینکار امکانپذیر نیست.
امروزه روش های جراحی به کمک ابزارهای پیشرفته ، عوارض بعد از جراحی را به حداقل رسانده است. اما گاهی ممکن است مشکلاتی مانند مشکلات زیر بوجود آید:
- نشت ادرار از طریق مقعد
- کوتاه شدن طول آلت تناسلی (۱ تا ۲ سانتیمتر)
- ناتوانی جنسی
- فتق رانی ؛ که گاهی تا دو سال بعد هم محتمل است.
درمان سرطان پروستات : اشعه درمانی
درمان سرطان پروستات با اشعه درمانی امکان پذیر است. بعد از جراحی ، اشعه درمانی می تواند در انهدام سلولهای سرطانی نقش بسزایی داشته باشد. همچنین می تواند در متاستازهای به استخوان که با درد همراه هستند ، نقش تسکینی داشته باشد.
البته اشعه درمانی در مردان می تواند با عوارضی چون : کاهش قدرت نعوذ ، اسهال ، خستگی و مشکلات ادراری همراه باشد.
درمان سرطان پروستات : هورمون درمانی
یک روش درمان سرطان پروستات هورمون درمانی است. هورمون درمانی می تواند آهنگ رشد سلولهای سرطانی را کاهش دهد ، و یکی از گزینه های درمان باشد. این روش درمانی تولید تستوسترون و سایر هورمون های مردانه را متوقف می کنند. هورمونهای مردانه رشد سلولهای سرطانی پروستات را تقویت می کنند.
گروه های دارویی که در هورمون درمانی سرطان پروستات استفاده می شوند عبارتند از:
- هورمون محرک جسم زرد (آزاد کننده آگونیستی): موجب توقف تولید تستوسترون توسط بیضه ها می شوند. مانند: Leuprolide ، Goserline ، Buserelin.
- آنتی آندروژنها: موجب توقف فعالیت آندروژنها (هورمونهای ارتقاء صفات مردانه) می شوند. مانند: Bicalutamide ، Flutamide ، Enzalutamide ، Nilutamide .
- داروهایی که مانع فعالیت غده فوق کلیه در ترشح آندروژنها می شوند. مانند: Ketoconazole ، Aminoglutethimide .
- Orchiectomy : یک روش جراحی است که در آن هر دو بیضه که منبع اصلی تولید هورمون تستوسترون هستند برداشته می شود.
- استروژن (هومون صفات زنانه): که مانع از تولید تستوسترون توسط بیضه ها می شود. البته امروزه به ندرت از استروژن جهت درمان سرطان پروستات استفاده می شود ، چون عوارض جانبی بالایی در مردان دارد.
عوارض جانبی هورمون درمانی عبارتست از : برافروختگی ، رشد سینه ها در مردان ، افزایش وزن و ناتوانی جنسی
درمان سرطان پروستات : شیمی درمانی
شیمی درمانی موجب نابودی سلولهای سرطانی در تمام بدن می شود ، بنابراین زمانی بکار میرود که سلولهای سرطانی به سایر جاهای بدن منتشر شده اند و سرطان پروستات به هورمون درمانی پاسخ نداده باشد.
اغلب شیمی درمانی داخل وریدی تجویز می شود فرآیند درمان با توجه به وسعت سرطان ۳ تا ۶ ماه طول می کشد.
عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان پروستات عبارتند از : تهوع و استفراغ ، خستگی و زخم دهان.
اگر پزشک معالج برایتان شیمی درمانی تجویز کرده است ، اطلاعات تخصصی مربوط به دارویتان را می توانید از بخش ” داروشناسی سرطان” مطالعه بفرمائید.
درمان سرطان پروستات : کرایورتاپی Cryotherapy
در کرایوتراپی سلولهای سرطانی بصورت موضعی و با سرمای زیاد نابود می شوند. از کرایوتراپی کمتر در درمان سرطان پروستات استفاده می شود ، چون هنوز کارآمدی اش در طولانی مدت اثبات نشده است.
البته این روش مزایایی هم دارد ، از جمله دوره بهبودی کوتاه تر.
از آنجایی که این روش موجب آسیب اعصاب ناحیه هم می شود ، ۸۰% مردان بعد از کرایوتراپی دچار کاهش میل جنسی می شوند. همچنین می تواند بطور موقت موجب سوزش و حساسیت مثانه و روده شود.
درمان پروستات : بیولوژیک درمانی
درمان بیولوژیک در واقع ارتقاء سیستم ایمنی بیمار جهت مبارزه با سلولهای سرطانی است. در این روش درمانی ، موادی که توسط بدن یا آزمایشگاه ساخته می شوند ، جهت ارتقاء و بازسازی سیستم دفاع طبیعی بدن بکار می رود.
Sipulecel-T یکی از درمانهای بیولوژیکی موثر در سرطان پروستات پیشرفته شناخته شده است. این دارو اغلب تا ۳ بار در ماه تجویز می شود.
عوراض جانبی این روش عبارتست از: خستگی ، تهوع و تب.
درمان پروستات : بیس فسفونات درمانی (Bisphosphonate therapy)
داروهای Bisphosphonate درمانی مانند Clodronate یا Zoledronate زمانی کاربرد دارند سرطان پروستات به استخوان متاستاز داده باشد.
این گروه از داروها موجب کاهش اثرات تخریبی سرطان بر بافت استخوان می شوند.
همچنین مردانی که به دلیل سرطان پروستات تحت هورمون درمانی (نوعی آنتی آندروژن درمانی) یا Orchiectomy قرار گرفته اند در معرض پوکی استخوان قرار دارند . در چنین بیمارانی داروهای گروه بیس فسفونات خطر شکستگی استخوان را کاهش می دهد.
مطالعات بالینی نشان داده است ، داروهای این گروه در کاهش رشد سرطان پروستات متاستاز (مهاجرت) کرده به استخوان موثر هستند.
پیگیری های پس از درمان سرطان پروستات
بعد از پایان درمان ، پزشک معالج آزمایش PSA یا سایر آزمایشات لازم را هر چند وقت انجام می دهد.
در صورتیکه سرطان پروستات عود کند یا به سایر نقاط بدن سرایت نماید ، درمان مجدد با توجه به وضعیت سلامت عمومی فرد انجام می شود.
مطالعات نشان می دهد ، کسانی که بطور مرتب ورزش می کنند ، کمتر دچار عود سرطان پروستات می شوند.
فائق آمدن بر مشکلات جنسی بعد از درمان
اختلالات جنسی مانند فقدان نعوذ بعد از درمان سرطان پروستات اغلب شایع است.
این اختلالات معمولاً طی ۲ سال بر طرف می شود. مرتفع شدن مشکلات جنسی در افراد جوان اغلب سریعتر اتفاق می افتد.
بیمار می تواند مشکلات جنسی اش را با پزشک معالج در میان بگذارد ، گاهی چنین مشکلاتی با دارو مرتفع می شود.
تغذیه و سلامت
رژیم غذایی می تواند در پیشگیری ، موفقیت درمان و جلوگیری از عود نقش بسزایی داشته باشد. از جمله:
– پنج وعده یا بیشتر میوه و سبزیجات در روز
– غلات کامل (آرد سبوس دار و …)
– محدودیت مصرف گوشت قرمز
– محدودیت مصرف چربی
– محدودیت مصرف گوشت های فرآوری شده (سوسیس و کالباس)
– محدودیت مصرف الکل
– مصرف غذاهای حاوی فولات (اسفناج ، آب مرکبات ، عدس)
– مصرف گوجه فرنگی (بواسطه لیکوپن و اثرات مستقیمش در پیشگیری از سرطان پروستات)
همچنین شما میتوانید جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان پروستات در این لینک ( درمان سرطان پروستات ) اطلاعات مفید و کاملی را بدست بیاورید.
سرطان پروستات یکی از انواع سرطان است که متاسفانه در بسیاری از اقایان شایع شده و اگر دیر به فریادش برسید ممکن است منجر به مرگ شود.
الگر به علایم یا درد مشکوکی در این ناحیه بر خوردید باید سریع نزد پزشک متخصص بروید تا مشکل شما را بررسی کرده و علت و راه درمانش را شناسایی کنید.