علت و علایم فشار خون بالا و درمان آن

علایم فشار خون بالا موضوع این بخش از مجله پزشکی اسان طب است. سردرد، قرمز شدن صورت، گرگرفتگی، سرگیجه و … همگی از علایم فشار خون بالا هستند. برای درمان فشار خون بالا داروهای زیادی وجود دارد. شما باید مراقب باشید که عصبی نشوید و مصرف قند و نمک را هم کاهش دهید. ارث، جنس، سن، نژاد، چاقی و … احتمالا ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهند. در این قسمت درباره علایم فشار خون بالا و روشهای درمان فشار خون بالا اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

فشار خون بالا

زمانی که قلب منقبض می شود،خون را بداخل شریان ها پمپ کرده،ایجاد فشاری در این شرائین می نماید که موجب جریان یافتن خون به تمام قسمت های بدن می شود.شریان های یک فرد طبیعی،عضلانی وقابل اتساع هستند که در اثر تلمبه خون ، توسط قلب بداخل آنها دچار کشش یا اتساع می شوند با هر انقباض (100- 60 بار در دقیقه) قلب مقداری خون را بداخل شرائین می فرستد و فشار را در آنها افزایش می دهد.برعکس هنگامی که در حال استراحت بین انقباضات می باشد فشار خون کاهش می یابد .

به همین دلیل دو سطح فشار خون را برای هر فرد در نظر می گیرند، یکی در سطح بالا که قلب در حال انقباض است ودیگری در سطح پایین که قلب در استراحت می باشد.فشار بالاتر را فشار سیستول وفشار پایین تر را فشار دیاستول می نامند.

فشار خون را برحسب میلیمتر جیوه اندازه گیری می کنند.

بیماری فشار خون بالا

هنگامیکه شرائین( بخصوص شریان های کوچک تر) مقاومتشان در برابر جریان خون بیشتر شود باعث می شود که فشار خون بالا رفته وقلب متحمل فشار بیشتری شود. بطور کلی فشار خون سیستولیک بالاتر از 140 میلی متر جیوه وفشار دیاستولیک بالاتر از 90 میلی متر جیوه بعنوان فشار خون بالا تعریف شده که بطور میانگین در دو یا چند مورد مراجعه به مراقبین بهداشتی تعیین می شود.

علایم فشار خون بالا

بیماران مبتلا به فشار خون بالا ممکن است تا سالها بدون علامت باشند.در حقیقت بسیاری از افراد مدت ها دچار فشار خون بالا هستند بدون اینکه از آن آگاهی داشته باشند.در واقع علائم بیماری زمانی بروز می کند که صدمات عروقی جدی در بدن رخ داده و عضوی که عروق آن درگیر شده دچار علامت شده است. مهمترین اعضایی که در بیماری فشار خون آسیب می بینند شامل مغز ، کلیه ها، چشم ها ، ریه ها و قلب و عروق می باشند. علائمی نظیر سردرد ، اختلالات بینایی ، درد های قفسه سینه ، تنگی نفس و اختلال در عملکرد کلیه ها (که از طریق تست های آزمایشگاهی مشخص می شود ) بروز می کند. تنها راهی که می توان به فشار خون بالا  پی برد اندازه گیری آن است . بنابراین لازم است فشارخون هر فرد ، حداقل 1 الی 2 بار در سال اندازه گیری شود .

علت بوجود آمدن بیماری فشارخون بالا

برای اغلب موارد فشارخون بالا (هایپر تانسیون ) هیچ علت دقیقی شناخته نشده است . فشار خون بالا مانند تب ، نشانه ای است که احتمالا دارای علل زیادی می باشد . عواملی که شانس ابتلا به فشار خون بالا را  بیشتر می کنند عبارتند از ارث ، جنس ، سن ، نژاد ، چاقی و مصرف زیاد سدیم.

عوامل تشدید کننده فشارخون بالا

الکل ، سیگار، مصرف قرص های ضد بارداری  ،مصرف فراوان نمک ، چاقی ، چربی خون بالا ،  دیابت ، اختلال در عملکرد کلیه ها ، سابقه فامیلی مثبت (ابتلاء یکی از بستگان درجه یک به بیماری فشارخون) کم تحرکی،استرس،مصرف بی رویه غذاهای پرچرب وکنسروی و فست فودها. عوامل فوق می تواند در تشدید بیماری فشار خون بالا تاثیر بسزایی داشته باشد.

شما میتوانید 14 روش پیشگیری از ابتلا به بیماری فشار خون را در این لینک ( درمان فشار خون ) مطالعه و به معلومات خود بیفزایید.

روند درمان بیماری فشارخون بالا

درمان فشار خون بالا ، بیماری است که درمان قطعی ندارد و درمان آن بصورت کنترلی می باشد الگوریتم درمانی هایپرتانسیون شامل اصلاح الگوی زندگی و درمان دارویی است.

اصلاحات توصیه شده در الگوی زندگی شامل:کاهش وزن(حفظ وزن طبیعی بدن)کاهش سدیم رژیم غذایی- فعالیت جسمی و ورزش وکاهش مصرف الکل وسیگار(وحتی الامکان ترک  آنها)می باشد.

بیماری که با تشخیص هایپرتانسیون در بخش بستری شده است روزانه توسط پزشک معالج ویزیت می شود. هنگام ویزیت ، پرستار نیز بر بالین بیمار حضور دارد ولازم است بیمار مشکلات جدید پیش آمده خود را با پزشک درمیان گذارد.

در طول دوره بستری ممکن است اقدامات پاراکلینیکی مانند اکو کاردیوگرافی ، عکس قفسه سینه، بررسی عروق ته چشم ، بررسی عملکرد قلب با انجام تست ورزش برای بیمار انجام شوند . در زمان انجام کلیه این اقدامات که در خارج از بخش انجام می شوند کمک بهیار ودر بعضی موارد پرستار هم با بیمار همراه خواهند بود. یکسری از آزمایشات با نظر پزشک معالج جهت بررسی سطح چربی و کلسترول خون  انجام می شود که لازم است بیمار 14 الی 16 ساعت قبل از انجام آن ناشتا باشد.

هنگام ترخیص خلاصه ای از اقدامات انجام شده در بیمارستان (خلاصه پرونده) بهمراه نسخه دارویی به بیمار داده خواهد شد وبیمار ترخیص می گردد.

داروها برای درمان فشار خون بالا

در درمان بیماری فشار خون بالا ممکن است پزشک معالج از یک ، دو یا چند دسته دارویی برای کنترل بهتر فشار خون استفاده کند.ابتدا از مقادیر پایین دارو شروع شده و اگر فشار خون به کمتر از90/140میلی متر جیوه کاهش نیافت ، مقدار دارو به تدریج افزایش می یابد.

اگر میزان فشار خون بمدت یک سال کمتر از 90/140میلی متر جیوه بود،کاهش تدریجی در نوع دارو و دوز آن صورت می گیرد.

هر بیمار مبتلا به فشار خون لازم است طریقه کنترل فشار خون ونبض خود را بداند وحتی الامکان دستگاه فشار خون تهیه کرده و در منزل داشته باشد.ثبت روزانه نبض وفشار خون وگزارش نتایج آن به پزشک کمک می کند تا درجه اثر بخشی دارو ها راتعیین کند.

چگونه فشار خون خود را اندازه گیری کنیم؟

برای اندازه گیری فشار خون ، تهیه دستگاه فشار سنج ضروری است.

دستگاه فشار سنج شامل یک بازوبند متصل به صفحه عقربه ای (مانومتر) و پوآر جهت باد کردن آن ونیز یک گوشی پزشکی جهت شنیدن صدای نبض می باشد.

1- نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار خون از مصرف سیگار یا قهوه خودداری شود و فعالیت شدید بدنی انجام نشود.

2- از سالم بودن دستگاه فشار سنج و مناسب بودن اندازه بازوبند مطمئن شوید.(عرض بازوبند حداقل دو سوم طول بازو را بپوشاند ).

3- برای اندازه گیری فشار خون در حالت نشسته قرار بگیرید .در صورتی که روی صندلی نشسته اید، لازم است کف هر دو پا بر روی زمین قرار گیرد زیرا قرار دادن پاها بر روی هم موجب افزایش فشار خون می شود.

4- آستین لباس خود را تا اواسط بازو بالا بزنید.در صورتیکه آستین لباس تنگ باشدحتی الامکان دست از آستین خارج شود.

5- دستی که می خواهید بازوبند را به آن ببندید در سطح افق ودرامتداد قلب قرار گیرد.

6- بازو بند فشار سنج را در حدود 5/2 سانتیمتر بالاتر از آرنج دور بازو ببندید.توجه کنید که شل یا خیلی محکم بسته نشود .دقت شود که مرکز کیسه لاستیکی بازوبند فشارخون درست روی شریان بازویی قرار گیرد.

7- گوشی پزشکی را در گوش خود قرار داده وقسمت طبلک آن را روی نبض آرنج(براکیال)
که در قسمت داخلی چین آرنج لمس می شود بگذارید.

8-  با دست چپ گوشی را روی آرنج قرار داده  وبادست راست پوآر فشار سنج را گرفته و در حالی که نبض رادیال را لمس می کنید پوار راپمپ کنید تا زمانی که نبض رادیال  محو شود  .لازم است قبل از باد کردن بازو بند ، پیچ تنظیم پوار بسته باشد.

9- بتدریج پیچ تنظیم هوا را باز کنیدتا عقربه شروع به برگشت کند. این کار باید به آرامی صورت گیرد. هر جا که شما صدای نبض را از طریق گوشی شنیدید فشار خون ماکزیمیم(سیستول)وهر جا که صدای نبض قطع شد ویا تغییر صدا ایجاد شد،عدد فشارخون مینیمم(دیاستول)می باشد.

بطور کلی داروهایی که در کنترل فشار خون تجویز می شوند شامل چند دسته دارویی می باشندکه در اینجا به اختصار به هر دسته دارویی وداروهایی که بطور معمول تجویز می شوند اشاره ای خواهیم داشت:

1 – دیورتیک ها

دیورتیک به معنی مدر یا ادرار آور است .از جمله داروهای این دسته: فورزماید،هیدروکلروتیازید و تریامترن اچ می باشد.

الف – فورزماید(لازیکس) : در طول درمان با این دارو رژیم غذایی پرپتاسیم رعایت شود(از جمله مواد پتاسیم دار می توان به موز،آب میوه ها،گوجه فرنگی و… اشاره نمود).

در صورت ضعف عضلانی،کرامپ،تهوع،سرگیجه،بی حسی وسوزن سوزن شدن اندام هابه پزشک اطلاع داده شود.

ترجیحا دارو را در ابتدای روز مصرف نماید. زیرا دارو باعث افزایش حجم ادرار می شود.

ب – هیدروکلروتیازید : در طول درمان با این دارو وزن بیمار حداقل هفته ای یکبار کنترل شود.در صورت وجود تغییرات قابل توجه به پزشک معالج اطلاع دهد.

مصرف رژیم غذایی پرپتاسیم فراموش نشود. درصورت احساس ضعف وکرامپ،سر گیجه و تهوع به پزشک خود اطلاع دهد.

ج – تریامترن اچ :بدون تجویز پزشک غذاهای حاوی پتاسیم فراوان مصرف نشود. در طول درمان با این داروممکن است رنگ ادرار به آبی تغییر یابدکه طبیعی است. بروز کرامپ عضلانی،ضعف وسرگیجه ، تهوع ، سستی ، اسهال واستفراغ را به پزشک خود گزارش کند.

2 – بتابلوکرها

برخی از بتا بلوکرها شامل:آتنولول،متوپرولول(متورال)،کارودیلول و پروپرانولول(ایندرال) می باشد.

الف- آتنولول: بیمار به هیچ وجه نباید دارو رابه طور خود سرانه قطع نماید.زیرا ممکن است عواقب وخیمی به دنبال داشته باشد. مصرف آتنولول ممکن است سبب افزایش حساسیت به سرما شود.

قبل از مصرف این دارو حتما نبض در یک دقیقه کنترل شود.درصورت نبض کمتر از 60بار در دقیقه از مصرف دارو خودداری کرده وسریعا به پزشک اطلاع دهد.

ب – متوپرولول وپروپرانولول : کندی نبض(کمتر از 50 بار در دقیقه)،سر گیجه،گیجی،حواس پرتی،افسردگی،یا راش پوستی به پزشک اطلاع داده شود.

در بیماران دیابتی باید سطح قند خون دقیقا کنترل شود.ب خصوص وقتی که دچار ضعف،خستگی وتحریک پذیری می گردند.این داروها ممکن است سبب افزایش حساسیت به گرما شوند.

ج – کارودیلول : بیمار از قطع ناگهانی دارو بپرهیزد.

درآغاز درمان از انجام فعالیت هایی مانند رانندگی واعمال پرخطر که موجب بروز آسیب می شود خودداری نماید. درصورت افزایش وزن یا تنگی نفس به پزشک اطلاع داده شود.

3 – مسدود کننده های کانال کلسیم

شامل : دیلتیازم،آملودیپین

الف – دیلتیازم:نبض کمتر از 50 بار در دقیقه به پزشک اطلاع داده شود.

تا مشخص نشدن اثر دارو از رانندگی وامور نیازمند به هوشیاری، خودداری  کندو بصورت ناگهانی قطع نشود.

ب – آملودیپین:

با معده خالی مصرف شود. در صورت تهوع رژیم غذایی بصورت کم حجم و در دفعات مصرف شود.

4-وازودیلاتورها(گشاد کننده های عروقی)

نیتروگلیسرین(نیتروکانتین)ایزوسورباید دی نیترات(ایزوردیل) . این داروها در کنترل فشار خون های خیلی بالا استفاده می شود. سردرد عارضه جانبی معمول وشایع این داروهاست که با تداوم درمان برطرف می شود. برای درمان سردرد می توان طبق دستور پزشک از استامینوفن استفاده نمود.

5-آنتاگونیست های آنژیوتانسیون2

کاپتوپریل ،انالا پریل، لوزارتان

الف – کاپتوپریل وانالاپریل : از مصرف غذاهای حاوی سدیم یا پتاسیم بدون مشورت پزشک خودداری شود. این دارو ممکن است باعث اختلال چشایی گردد.که معمولا علی رغم ادامه درمان بطور خودبخود ظرف12- 8 هفته برطرف می گردد. در صورت بروز سرفه های خشک،تورم صورت ،لب، چشم و زبان، بی نظمی ضربان قلب،زخم گلو وخشکی دهان به پزشک اطلاع داده شود.

ب – لوزارتان : از قطع ناگهانی دارو خودداری شود . از مصرف فراورده  های حاوی پتاسیم خودداری شود .

علایم فشار خون بالا مختلف است. مثلا گل انداختن صورت یا داغ شدن بدن و گر گرفتگی یا سردرد و حتی تهوع میتواند از علایم فشار خون باشد. ولی گاهی فشار خون بدون علامت است. اگر سابقه فشارخون دارید سعی کنید هر روز فشارتان را اندازه گیری کنید. اندازه گیری بهترین روش کشف فشار خون است.

امیدواریم از این بخش با عنوان علایم فشار خون بالا بهره مند شده باشید.