چگونه علایم سیاه زخم را بشناسیم و درمان کنیم؟

علایم سیاه زخم میتواند شامل مشکلات پوستی شدید باشد که سریعا باید پیگیری شود. عامل اصلی این بیماری باسیلوس آنتراسیس بوده و اکثرا از حیوان به انسان منتقل می شود. تشنج، خونریزی و لرزش از علایم سیاه زخم می باشد. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره علایم سیاه زخم اطلاعاتی را تقدیم تان می کنیم.

علایم سیاه زخم چیست ؟

سیاه زخم یک بیماری عفونی قابل اتتقال بین انسان و حیوان است. باسیلوس آنتراسیس عامل سیاه زخم می باشد. سیاه زخم معمولاً بر پوست اثر می گذارد.همچنین بیماری سیاه زخم بندرت دستگاه تنفسی و گوارشی را نیز آلوده می سازد.

عمدتاً انسان به صورت اتفاقی در اثر تماس با دام یا فرآورده های دامی آلوده، به سیاه زخم مبتلا می شود.

عوامل و علت سیاه زخم

عامل بیماری زا :

باسیلوس آنتراسیس یک عامل باکتریایی میله ای شکل هوازی و بی هوازی اختیاری هاگدار و گرم مثبت است.

در محیط کشت فاقد کپسول و در بدن میزبان معمولاً کپسول دار است.

مخزن عفونت:

بیماری مخصوص حیوانات بوده و انسان به طور اتفاقی دچار می شود.

میزبان :

انسان میزبان اتفاقی عامل سیاه زخم است. عمدتاً بر اثر عوامل شغلی انسان به عنوان میزبان درخواهد آمد. بیماری بیشتر در گروه سنی 29-20 ساله و از همه کمتر در گروه سنی 9-0 ساله شایع است، ولی از نظر جنسی حساسیت یکسانی دارند.

عوامل محیطی :

بیماری سیاه زخم عمدتاً به صورت تک گیر یا اپیدمی روی می دهد. ابتلا در تمام فصول سال رخ می دهد ولی بیشتر در فصول گرم سال از اواخر بهار تا اوایل پاییز وجود دارد. بیماری سیاه زخم در بین چوپان ها و بافندگان فرش دیده می شود.

راه انتقال بیماری سیاه زخم:

تماس با پوست و پشم حیوانات آلوده از راه خراش های کوچک، مصرف شیر و فرآورده های آلوده، باعث انتقال عامل سیاه زخم و ابتلا خواهد شد.

انتقال انسان به انسان در مناطقی با سطح بهداشت پایین و پرجمعیت دیده می شود.

نشانه ها و علایم سیاه زخم در حیوان:

بیماری سیاه زخم در حیوانات به اشکال مختلف بروز می نماید. از علایم سیاه زخم در حیوانات میتوان گفت که در نوع برق آسا حیوان ناگهانی تلف می شود و در نوع حاد حیوان دچار تحریک پذیری شدید، دپرسیون، اختلال قلبی-ریوی، لرز و تشنج شده و خونریزی بوجود می آید و حیوان در 2-1 روز تلف می شود.

از دیگر علایم سیاه زخم در حیوان تورم در گردن و شکم ناشی از خونریزی روده ای، اختلال تنفس و تورم حلق و حنجره و .. است که نهایتاً باعث مرگ می شود.

در بین حیوانات، خوک به شاربن (سیاه زخم) مقاومت بیشتری دارد و اغلب بهبودی می یابد.

علایم سیاه زخم در انسان:

بیماری دارای دوره کمون کوتاه و 5-4 روزه است.

سیاه زخم ریوی دارای دوره کمون کوتاهتری است.

الف) علایم سیاه زخم پوستی :

ابتدا در محل ضایعه وزیکول کوچک که محل پایول اولیه را احاطه می کند، بعد به شکل سرخدانه درآمده و بعد از مدتی خشک شده و لکه سیاه رنگی بر جای میگذارد.

غدد لنفاوی اطراف ضایعه نیز گاهی درگیر می شود، ولی درد شدید ندارد در صورت وجود درد و اینکه به همراه آن لنفانژیت هم باشد باید عفونت ثانویه رخ داده باشد.

اکثر ضایعات در صورت و گردن است. ضایعات پلک و نزدیک چشم باعث صدمات شدید چشمی می شود.

ضایعات عمدتاً منفرد هستند و بر اثر تماس دست بیمار می تواند به نقاط دیگر بدن منتشر شده و ضایعات متعدد ایجاد نماید.

وجود کاهش دمای بدن، استفراغ، نبض تند، کاهش فشار خون، ضعف و لرز همگی نشانه وخامت بیماری سیاه زخم است.

در اثر عدم درمان سیاه زخم، عفونت ممکن است به گره های لنفی و جریان خون ناحیه سرایت کردهف سپتی سمی ایجاد نماید.

ب) علایم سیاه زخم ریوی :

بیماری ناگهانی و دارای نشانه های غیر اختصاصی و خفیف مشابه عفونت معمولی دستگاه تنفسی فوقانی است. بعد از 5-3 روز تب، شوک و ناراحتی حاد دستگاه تنفسی به وجود می آید.

ممکن است استفراغ و خلط خونی موجود باشد. عرق فراوان، تنگی نفس، نبض تند، بزرگ شدن غدد لنفاوی و طحال به علت سپتی سمی نیز در بیماری وجود دارد.

به علت مقاومت زیاد انسان، مشکل ریوی بیماری نادر است و بیشتر در موارد اختلالات ایمنی و تماس با مقادیر زیاد اسپورهای آلوده درهوا بروز می نماید.

ج) علایم سیاه زخم روده ای :

عارضه بسیار نادری است و تشخیص مشکل تر دارد.

سیاه زخم روده ای فقط در صورتی که به صورت گروهی برو کند قابل تشخیص است. بیماری سیاه زخم گاهی به صورت گاستروآنتریت حاد با درد شکم بروز می نماید.به گزارش آسان طب؛ ناراحتی شکم همراه با تب و سپتی سمی در بیماری وجود دارد و نهایتاً باعث مرگ می شود. غدد لنفاوی نیز متورم و هموراژیک است.

عوارض بیماری سیاه زخم:

تنگی نفس، عوارض چشمی، گانگرن و ناراحتی های روانی را می توان نام برد.

در مواردی که ورم حتی بعد از بهبود زخم وجود دارد ( که گاهی با قرمزی همراه است)، به اشتباه به تشخیص آبسه آنرا باز می کنند. قابل تذکر است که در زخم سیاه زخم هیچ چرکی وجود ندارد.

مننژیت یکی از عوارض سیاه زخم  :

نادرترین عارضه سیاه زخم است. به صورت کاملا اتفاقی از راه خون در جریان سپتی سمی ممکن است به سیستم عصبی مرکزی و مننژ برسد.

در صورتی که به اطلاعات بیشتری در رابطه با علائم سیاه زخم احتیاج دارید اینجا ( علائم سیاه زخم ) را مطالعه و استفاده کنید.

تشخیص سیاه زخم :

اساسی ترین مطلب تشخیصی وجود اسکار تیره مرکزی با یک حلقه وزیکول در اطراف آن، ادم بدون درد و فقدان چرک است.

آزمایش مستقیم ریزبینی در خون، زخم، ترشحات بیمار، کشت عامل بیماری و تزریق آن به حیوانات آزمایشگاهی از موارد تشخیصی اند.

در نوع ریوی تهیه لام از خلط و ترشحات کف آلود دهان و رنگ آمیزی برای دیدن باسیل لازم است.

استفاده از فلورسنت آنتی بادی، کشت، آزمون میکروهماگلوتیناسیون غیرمستقیم از موارد دیگر تشخیصی اند.

در موارد تنفسی و گوارش به دلیل سیر حادر بیماری سیاه زخم، بررسی آزمایشگاهی امکان پذیر نیست ولی بعد از مرگ با جمع آوری خون محیطی تشخیص صورت می پذیرد.

در نوع پوستی سیاه زخم توجه به تاریخچه تماس و وجود اسکار مشخص، تشخیص را قطعی می سازد.

پیش آگهی بیماری در نوع ریوی، سپتی سمیک و گوارشی بسیار وخیم است.

درمان سیاه زخم :

اشکال خفیف بیماری بدون درمان بهبودی می یابند. داروی انتخابی اولیه برای سیاه زخم، پنی سیلین است مگر اینکه بیمار بدان حساسیت داشته باشد.

اثر پنی سیلین نابودی با سیل است و اثر مستقیم بر ادم زخم ندارد و بهبودی زخم نیاز به مرور زمان دارد.

پنی سیلین پروکائینه 600 هزار واحد هر 12 ساعت به صورت عضلانی تا 7 روز توصیه می شود. در موارد اختلال تنفسی شدید تجویز پردنیزولون به صورت وریدی توصیه می شود.

در صورت حساسیت به پنی سیلین استفاده از کلرامفنیکل و تتراسایکلین توصیه می شود که در این حالت باسیل مدت بیشتری در زخم می ماند.

پیشگیری از سیاه زخم :

مطمئناً با کنترل بیماری در حیوانات می توان از ابتلا انسان نیز جلوگیری بعمل آورد. ضدعفونی کردن کلیه فرآورده های حیوانی، رعایت موازین بهداشتی در محل کار و ایمن سازی به مقادیر زیاد شانس ابتلا را کاهش می دهد.

سوزاندن جسد حیوان مبتلا، ضدعفونی زمین، عدم مصرف شیر حیوان آلوده، درمان حیوان آلوده و واکسینه کردن دام قویاً توصیه می شود.

واکسن :

در مورد انسان می تواند از واکسن مخصوص که از آنتی ژن ایمنی بخش با سیلوس آنتراسیس تولید شده و با زاج رسوب داده شده، استفاده نمود. استفاده از 2 تزریق 0/5ml با فاصله 6 هفته، تزریق سوم 6 ماه بعد و تزریق یادآور سالانه در موارد شغلی و در معرض خطر توصیه می شود.

اقدامات ایران در مورد بیماری سیاه زخم :

با توجه به مرگ و میر بالای بیماری در دام و خسارت اقتصادی مبارزه با آن در اولویت های اول سازمان دامپزشکی کشور است. ابتلا انسانی نادر و تک گیر است لذا مشکل عمده در زمینه حیوانات است که واکسیناسیون عمومی دامها توصیه شده است.

برنامه کنترل سیاه زخم از سال 1375 شروع شده که کاهش میزان آلودگی در دام، انسان و محصولات دامی را در نظر داشته است و در این راستا راهبردهایی را نیز برگزیده است.

علایم سیاه زخم و اطلاعاتی درباره بیماری سیاه زخم موضوع این بخش از اسان طب بود. امیدواریم از این اطلاعات بهره مند شده باشید. این بیماری یکی از بیماریهای پوستی است که باید سریعا درمان شود. همچنین ممکن است از شخصی به شخص دیگر انتقال یابد. پس مراقب علایم ان باشید و اگر علایمش را در خود یا همراهانتان دیدید سریعا اقدام کنید.

 منبع : AsanTeb.com