کم خونی ناشی از فقر آهن : علت و علایم
فقر آهن یکی از مشکلاتی است که در اثر کمبود آهن در خون حاصل می گردد . در فندق ، گردو ، توت فرنگی ،سیب قرمز ، میوه زیتون ، خرما ، انجیر ، زرده تخم مرغ ، جگر ، دل و قلوه ، اسفناج و میوه های دیگر آهن فراوان است . آهن در تمام مواد غذایی حتی در آب آشامیدنی وجود دارد . به طوری که بعضی از آبها به مقدار 5 میلی گرم در لیتر حاوی آهن می باشد . آهن برای ادامه حیات انسان لازم و ضروری است و فقر آهن برای انسان مشکل ساز است . زیرا آهن یک هسته مرکزی تشکیل می دهدبه نام Heme که اکسیژن را در بدن حمل و نقل می کند و رنگ قرمز گلبولهای خون انسان بخاطر وجود همین ماده است . در این بخش درباره کم خونی ناشی از فقر آهن اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.
کم خونی ناشی از فقر آهن
مقدار آهن در بدن مردان به ازاء هر کیلوگرم وزن 50 میلی گرم و در زنان 35 میلی گرم است . این مقدار بر حسب نوع تغذیه ، دفع آهن مقدار خونریزی در زمان قاعدگی و بعد از زایمان کاهش می یابد .
آهن در بدن انسان شامل دو جزء است : جزء ضروری شامل 70 درصد و جزء غیر ضروری شامل 30 درصد
1-جزء ضروری در ساختمان رنگدانه گلبول قرمز (هموگلوبین 85% ) رنگدانه گوشت ( میوگلوبین 5 % که برای متابولیسم عضله اکسیژن را ذخیره می کند ) و آنزیمها (سیتر کرمها ، پراکسیداز ، کاتالاز و غیره 10 % ) به کار می رود .
2- جزء غیر ضروری که آهن ذخیره است بیشتر در کبد ، طحال و مغز استخوان ذخیره می شود (به شکل فریتین و هموسیدرین).
فقر آهن قبل از هر چیز باعث نقصان هموگلوبین می شود که به صورت کم خونی جلوه می کند و زیادی آهن هنگامی اتفاق می افتد که به صورت دارو خوراکی یا تزریقی در مصرف آهن افراط شود .
مقدار طبیعی آهن سرم خون 70 تا 180 میکروگرم در 100 میلی لیتر است .
در هنگام کاهش آهن کمتر از 50 میکروگرم در 100 میلی لیتر است .
در افزایش آهن موقعی است که سرم خون بیش از 180 میکرو گرم در 100 میلی لیتر باشد .
علت کم خونی ناشی از فقر آهن
کم خونی که در نتیجه فقر اهن باشد به علل زیر ممکن است بروز کند .
1-نقص در رژیم غذائی (افراط در مصرف غلات و کمبود پروتئین حیوانی)
2- خاک خوری و اختلال گوارشی که موجب نقصان جذب آهن شود مانند ورم معده و کمبود اسید کلرئیدریک (گاستریت آتروفیک و آکلرئیدری ) درباره خاک خوری و کمبود آهن فعلا عقیده دانشمندان براین است که خاک بلعیده شده در روده باعث رسوب ترکیبات نامحلول آهن می شوند و لذا کمبود آهن و در نتیجه کم خونی بروز می کند .
3- خونریزی از بینی ، دهان ، بواسیر ، وجود انگل های خون خوار ، در زن ها زامیان های مکرر یا قاعدگی بیش از حد طبیعی .
توجه :
در زن های اگر قاعدگی بیش از 5 روز بکشد و یا اگر دفع لخته های خونی بزرگ مشاهده گردد و یا چنانچه در هر دوره قاعدگی بیش از 12 دستمال خصوص برداشته شود و یا اگر در یک ماه بیش از یک مرتبه قاعده شوند ، خونریزی عادت ماهیانه بیش از طبیعی است و ممکنست عوارض فقر آهن و کم خونی پدیدار گردد .
در بیمارانی که کم خونی فقر آهن دارند گلبولهای قرمز خونشان رنگ پریده است ، ولی اندازه گلبولها ممکنست طبیعی یا کوچکتر باشند . آهن پلاسما کمتر از 50 میکروگرم در 100 میلی لیتر است .
علایم کم خونی ناشی از فقر آهن
بیمار احساس خستگی می کند . در مقابل یک کار کوچک احساس ناتوانی و خستگی بسیار شیدد و حتی احساس مرگ می نماید . به زندگی بی میل و بدبین می شود . به گزارش اسان طب ضعف ، سستی و سرگیجه دارد . رنگش پریده است و در هنگام کار نفس تنگی پیدا می کند بعضی از بیماران احساس می کنند که انگشتان دست وپایشان بسیار سرد است ویا اصولا در مقابل هوای مطبوع احساس سرما میکنند ، در اندام هایشان احساس گزگز یا مور مور می نمایند ، اسهال یا یبوست ممکن است وجود داشته باشد .
منبع :
asanteb.com
