معرفی مزاج ها در افراد و در فصول مختلف

مزاج در لغت به معنی آمیخته شدن  است و اصطلاحا اطبا در طب سنتی ایرانی به آن یک کیفیت مناسب از در هم آمیختگی 4 رکن اساسی (آتش، هوا، آب و خاک) به همدیگر و عمل و عکس العمل و واکنش های بین آنها می گویند. در جهان آفرینش بی نهایت مزاج داریم آن هم به دلیل شکل آمیخته شدن عناصر با یکدیگر در انسانهاست که متفاوت است و به همین دلیل مزاج های متفاوت بوجود می آید. خوشبختانه امروزه بازهم توجه افراد به طب سنتی و مزاج ها زیاد شده است و بسیاری از مردم ترجیح می دهند به جای استفاده از مواد و داروهای شیمیایی برای رفع مشکلاتشان به طب سنتی و اصلاح مزاج ها روی آورند به همین خاطر ما نیز این مطلب را به توضیح  انواع مزاج ها می پردازیم.

انواع مزاج ها

انواع مزاج ها ب چهار دسته ی مزاجهای ذاتی، اکتسابی، معتدل و مختلط تقسیم می شوند.

مزاجهای ذاتی: به مزاج هایی گفته می شود. که از زمان تولد یا حتی از زمان جنینی با انسان همراه بوده است و از پدر و مادر به نوزاد انتقال داده می شود.

مزاج اکتسابی: به مزاج هایی گفته میشود که بر حسب شرایط محیطی و خاصی مانند فصلی، جنسیت، مکان، موقعیت جغرافیایی، آب و هوا، تغذیه، شغلی، سن وغیره می تواند تغییر کند. به عنوان مثال فردی سرد مزاج و برعکس بلغمی با سفر به مناطق گرم و خشک و زندگی در آنجا شرایط مزاجی او عوض شده و مزاج صفراوی پیدا میکند.

مزاج معتدل: به مزاج هایی گفته می شود که مقدار آتش، هوا، آب و خاک عنصری ترکیب شده در بدن آنها به اندازه ای که مورد نیاز است باشد. لازم به ذکر است در بین موجودات آفریده شده معتدلترین مزاج را انسانها دارند و در بین انسانها هم پیامبران الهی و امامان معصوم معتدل ترین مزاج را دارا هستند.

مزاج های مختلط: در جامعه کنونی افراد به دلیل مصرف غذاهای متنوع و به نوعی رعایت نکردن تغذیه بر حسب سن، موقعیت جغرافیایی و خوردن غذاهای فست فود و ساندویچی، تنقلات مصنوعی، رعایت نکردن بعضی مسائل معنوی و رفتارهای ناهنجار اجتماعی، زندگی فرد دچار به هم ریختگی های طبعی و مزاج می شود که به این به هم ریختگی ها، بحرانهای طبعی هم گفته میشود. و ما در مواجه با این گونه بیماران، منحصراً یک نفر صفراوی، سوداوی، بلغمی و دموی خالص پیدا نمی کنیم بلکه با افرادی که غلبه دو خلط و بعضی وقتها سه خلط و در بعضی افراد به هم ریختگی اخلاط مواجه هستیم و این مسئله به نوبه خود باعث بروز بیماری جدید و یا بیماریهای عجیب، غریب و ناعلاج می شود.

تقسیم بندی مزاج ها ی غیر معتدل

مزاج های غیر معتدل: ۱- مفرد: شامل گرم، سرد، تر و خشک

 ۲- مرکب: گرم و خشک (صفرا که در عالم طبیعت آتش است)، گرم و تر (خون یا دم که در عالم طبیعت هوا است)، سرد و خشک (سودا که در عالم طبیعت خاک است) و سرد و تر (بلغم بر که در عالم طبیعت آب است).

دوران جوانی: بین سن ۳۰ تا ۴۰ سالگی است البته از نظر بعضی کارشناسان این سن در بعضی از افراد از ۲۳ سالگی شروع شده و تا ۴۰ سالگی ادامه دارد به این دوره، دوره شعور (از لحاظ اخلاقی) هم میگویند. در این دوره گرمی و خشکی (صفر) حاکم است. هر چند دوران جوانی را به خاطر متعادل بودن حرارت و رطوبت معتدلترین مزاج سنی میدانند. ولی در این دوره کم کم رطوبت غریزی کم شده حرارت و خشکی جای آن را می گیرد. و شخص را مستعد بی خوابی، اضطراب و هیجان می نماید.

۳- سن میانسالی: بین ۴۰ تا ۶۰ سالگی است به این دوره، دوره جاافتادگی هم میگویند. در این دوره بدن به سمت سردی و خشکی (سودا) میرود و به شکلی باعث نشست و سردی حرکت خون در عروق و اندام می شود. و بیماریهایی مثل یبوست، واریس، افسردگی و بواسیر در بدن به وجود میآید.

۴- دوره پیری: از سن ۶۰ سالگی به بعد را شامل میشود با ضعیف شدن قوای بدن مزاج هم در تغییر کرده و سرد و تر (بلغم) می شود. هر چند حکما بر این اعتقادند که در این سن با توجه به شرایط محیطی و شکل تغذیه ای، طبع و مزاج هم متغیر می شود. به این دوره از سن شیخوخیت هم گفته می شود.

مزاج ها در فصل ها

فصل بهار: فصل گرم و تر(دم) بوده و بهترین سن رشد و نمو است. در این فصل خون سرد و منقبض شده در فصل زمستان شروع به جریان افتاده، جوشش و غلیان می کند. لذا فصل بهار بهترین فصل برای حجامت می باشد.

فصل تابستان: فصل گرم و خشک (صفر) است. سختترین فصل برای جوانان گرم مزاج است. پس با شروع تابستان باید از عرق شاهتره، کاسنی، بید، خاکشیر و آبلیمو استفاده کنند. تابستان بهترین فصل برای پیران است.

فصل پاییز: فصل سرد و خشک (سودا) است. این فصل موجب بروز بیماریهای پوستی مانند: خارش، اگزما و ترکهای پوستی می شود. این فصل برای جوانان گرم مزاج فصل خوبی است.

فصل زمستان: فصل سرد و تر (بلغم) است.

منبع: https://mag.asanteb.com/