تعریف بیماری شپش و راه درمان آن

شپش موی سر یکی از بیماری های موی سر است که در هر سنی ممکنست اتفاق بیفتد. این بیماری مسری است. برای همین تاکید است که از کودکان دبستانی بیشتر مراقبت شود. برای پیشگیری از شپش باید مدام موهایتان را بشویید. همچنین اجازه دهید افتاب به طور مستقیم به موهایتان برسد. میتوانید از سرکه سیب به موها مالیده و شپش را درمان کنید.

تعریف بیماری شپش موی سر

به گزارش مجله پزشکی آسان طب ، رشک نام واقعی و جایگزینی برای شپش نیست، زیرا رشک در اصل نام تخم شپش است. اما در زبان عامیانه، حداقل در بریتانیا، بسیاری از مردم شپش را رشک می نامند .

سه نوع شپش شناخته شده است شپش سر ، شپش بدن و شپشک زهار . دو نوع اول شبیه هم است و همانطور که از نام آنها پیداست در نواحی مختلف بدن بروز می کند . ولی شپشک زهار یک حشره کاملاً متفاوت و خاص است . شپش در تمام نقاط دنیا وجود دارد، ولی بیشتر در مناطقی دیده می شود که از امکانات بهداشتی کامل برخوردار نیستند . شپش موی سر یکی از متداولترین شپش ها در بریتانیاست که در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد .

میزان بروز شپشهای موی به طور شگفت انگیزی متفاوت است، از نقطه ای به نقطه ی دیگر و از زمانی به زمان دیگر فرق می کند . بدون آنکه توضیح روشنی برای آن وجود داشته باشد . در طور یک همه گیری بیماری شپش احتمال دارد حدود 60% از کودکان یک مدرسه را در یک زمان مبتلا کند . بر اساس بررسی ای که در سال 1977 انجام شد، تخمین زده شد که موهای سر حدود 200 هزار کودک در انگلستان آلوده به شپش است، رقمی که ممکن است مسئله آفرین باشد .

ابتلا به شپشهای موی بیشتر در گروه سنی 3 تا 13 سال متداول است و بالاترین میزان بروز این بیماری در گروه سنی 6 تا 9 است . به نظر می رسد که دختر ها بیشتر از پسر ها به شپش آلوده می شوند . شاید تعجب کنید اگر بدانید که داشتن موی بلند یا کوتاه تاًثیر چندانی در میزان آلودگی ندارد، سر تمیز و کثیف هر دو در معرض خطر آلودگی قرار دارد .

علت ابتلا به بیماری شپش

ابتدا سر به شپش موی سر آلوده می شود و گر چه در بیشتر مواقع آلودگی از سر شروع می شود، ولی سایر نقاط بدن که از مو پوشیده شده است نیز در معرض خطر آلودگی قرار دارد. شپشهای موی نزدیک ریشه مو زندگی می کنند و با مکیدن خون زیر پوست تغذیه می کنند.

شپش ماده هر 24 ساعت حدود 6 تا 8 تخم ( رشک ) می گذارد. رشک ها ابتدا محکم به ساقه مو که نزدیک پوست است، می چسبد. (واضح است که با رشد مو، رشک ها نیز به قسمت های پائین تر ساقه مو کشیده می شوند .) این رشک ها طی ده روز از تخم بیرون می آیند و این چرخه مجدداً تکرار می شود، مگر آنکه بتوان با درمان مناسب، شپش ها و رشک ها را از بین برد. شپشهای موی ماده حدود یک ماه زندگی می کند . بنابر این در این مدت حدود 240 تخم می گذارد .

علائم بیماری شپش

اگر تعداد شپشهای سر کودک کم باشد ممکن است هیچگونه نشانه خاصی در او دیده نشود . معمولاً والدین یا اولیاء مدرسه اولین کسانی هستند که رشک های سفید رنگ را روی موهای کودک مبتلا می بینند .

هنگامی که شپشهای موی سر کودک خیلی زیاد باشد پوست سر به خارش می افتد . این خارش به علت حرکت حشره نیست . بلکه احتمالاً به علت واکنش های آلرژیکی است که پوست سر نسبت بوجود حشره نشان می دهد . کودکانی که بطور مداوم سر خود را می خارانند باید برای حصول اطمینان از وجود شپش بدقت معاینه شوند . به گزارش آسان طب، خارش پوست سر ممکن است دلایل مختلف دیگری هم داشته باشد . محل مناسب تجمع شپش ها پشت گوش و پس سر است .

خارش مداوم پوست سر کودک را بی قرار و بد خواب می کند زیرا سر کودک بطور یکنواخت همیشه می خارد. خاراندن بیش از حد سر ممکن است سبب ایجاد عفونت پوستی شود که امکان ابتلا به زخم را افزایش می دهد . همین عفونت ممکن است سبب بروز تب و در موارد حاد، تورم غدد لنفاوی گردن شود .

بنابراین کودکی که تب خفیف داشته باشد غدد لنفاوری گردن متورم گردد ولی نشانه ای از گلو درد یا حالتی از سرما خوردگی نداشته باشد باید پوست سرش معاینه شود . در صورتی که کودک به علت خاراندن زیاد سر به زرد زخم مبتلا شود برای درمان آن باید آنتی بیوتیک مصرف کند .

انتقال این بیماری سر از کودکی به کودک دیگر فقط از طریق تماس سر صورت می گیرد . اینگونه تماس ها در کودکان خیلی زیاد است، زیرا هنگام بازی یا یا سایر فعالیت های مدرسه سرهای خود را نزدیک هم نگه می دارند . همچنین تصور می شود که آن از طریق استفاده مشترک از برس و شانه یا از طریق امتحان کردن کلاه و گیره مو همبازی های دیگر سرایت می کند . واضح است که اماکن پرجمعیت برای انتقال شپش از کودکی به کودک دیگر جای بسیار مناسبی است .

تدابیری برای درمان شپش

هنگامی که این مشکل در موی سر کودک دیده می شود، باید موی سر تمامی کودکان کلاس و حتی کادر آموزشی بدقت معاینه شود . در بریتانیا این کار توسط کارکنان بهداشت مدارس صورت می گیرد . (حدود یک دهه قبل بخشی از وظایف کارکنان خدمات بهداشت مدارس کنترل مرتب موهای کودکان بود . با توجه به اینکه وقت زیادی صرف این روش کنترل می شد، نتایج زیادی در برنداشت . بهتر دیده شد که کنترل موی سر کودکان در مواقع ضروری انجام شود و این کار توسط فراخوان عمومی صورت گیرد . )

داروها و ترکیبات زیادی (مثل لوسیون و شامپو) وجود دارد که می تواند ان را به طور موثر از بین ببرد . در ناحیه ای که شپش دیده شده است باید نوع دارو و ترکیبات مخصوص این کار را زود به زود تغییر داد، زیرا شپش بسرعت در مقابل یک نوع ترکیب مقاوم می شود . بین مسئولان بهداشتی باید هماهنگی مناسب و مطلوب وجود داشته باشد تا روشهای پپیشگیری تدوین شده بتواند موثر واقع شود .

لوسیون یا شامپو را باید عصر روی سر کودک مالید و صبر کرد تا خشک شود و صبح روز بعد باید موهای سر را شانه کرد . (استفاده از لوسیون احتمالاً بهتر از شامپو ست.) این روش درمان قالباً به طور موثری شپشها را از بین می برد . اما رشکها می توانند به ساقه های نزدیک ریشه مو بچسبند . بنابر این بهتر است مو با شانه های مخصوص رشک شانه زده شود . امروزه از ترکیباتی استفاده می شود که بسیار کشنده است، و رشک را بسرعت از بین می برد . و استفاده از شانه مخصوص در واقع لزومی ندارد .

هنگامی که که کودک تحت درمان است می تواند به مدرسه برود . اگر کودکی مبتلا به آن شد تمام اعضای خانواده از جمله مادربزرگ و پدر بزرگ باید به موهای خود لوسیون بمالند حتی اگر شپش یا رشک روی سر آنها دیده نشده باشد . این عمل سبب خواهد شد که هیچ رشک یا شپشی نتواند جان سالم در ببرد . (باید دقت شود که لوسیون هنگام مالیدن روی سر کودک به چشمش وارد نشود زیرا سبب التهاب شدید چشمها خواهد شد . همچنین باید در نگه داری از لوسیون باقی مانده دقت کافی به عمل آید، زیرا در صورتی که کودک نوپا آن را تصادفاً بنوشد، باید برای درمان اضطراری به درمانگاه برده شود .

شما میتوانید با استفاده از روغن بابونه شپش را درمان کنید ، که در اینجا ( خواص روغن بابونه ) به طور مفصل درباره آن توضیح داده شده است.

پیشگیری از ابتلا به شپش

هنگامیکه موردی از کودک مبتلا به این مشکل در خانواده ای دیده شود، بهتر است که تمامی اعضای خانواده بسرعت و بطور کامل همزمان درمان شوند . این روش بهترین راه پیشگیری از ابتلا به شپش است. به والدین توصیه می شود که به طور کامل و مرتب موهای سر کودک را بشویند و شانه کنند. به کودکان توصیه می شود که هرگز از شانه، کلاه و گیره سر یکدیگر استفاده نکنند .

هنگامی که شپش در کودکان یک مدرسه دیده شود نگرانی و ناراحتی روحی زیادی بوجود می آورد . نباید فراموش کرد هنگامی که شپش در موی سر کودکی در کلاس دیده شود به همان راحتی که وارد موهای کثیف و نامرتب می شود می تواند به موهای تمیز و مرتب نیز وارد شود. روشهای مراقبت از پوست و مو را در اینجا ( مراقبت پوست ) مطالعه و استفاده کنید.

درمان شپش راههای گوناگونی دارد. اولا این بیماری مسری است و باید مراقب رفت و امدمان باشیم. دوما باید موها را نیم ساعت مقابل نور افتاب بگذاریم. این کار برای رشد و تقویت مو هم مفید است. همچنین دیر به دیر حمام نروید و سعی کنید زود به زود یک حمام سریع بروید و موهایتان را با شامپو حسابی بشویید. مراقبت و نگهداری از موی سر باعث می شود موها سالم بمانندو شپش نگیرند. امیدواریم از اطلاعاتی که در این بخش از اسان طب درباره این بیماری تقدیمتان کردیم بهره کافی را برده باشید.

منبع : AsanTeb.com