راهنمای واکسیناسیون نوزاد در زمان مقرر شده

هدف واکسیناسیون نوزاد پیشگیری از بیماریها چه در زمان حال و چه در زمان آینده است. از واکسن هایی که باید به نوزادان زده شود میتوان به واکسن دیفتری، هپاتیت، سل، سرخک، فلج اطفال و … اشاره کرد. این واکسن ها حتما باید در زمان مقرر زده شوند و نباید والدین در این زمینه کوتاهی کنند. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره واکسیناسیون نوزاد و انواع واکسن نوزاد اطلاعاتی را برای شما جمع آوری کرده ایم که تقدیم می کنیم.

واکسیناسیون نوزاد

والدین هر کودک در سال اول زندگی باید 5 بار کودک خود را برای واکسیناسیون به مرکز بهداشتی درمانی ببرند و برای تقویت اثر واکسن‌ها نیز پس از یک‌سالگی مراجعات مجددی مورد نیاز می‌باشد که این مراحل و نوع واکسیناسیون نوزاد در ادامه مطلب نشان داده شده است.

ابتلا به بعضی بیماری‌ها در دوران کودکی بسیار خطرناک است و می‌‌تواند سبب مرگ و میر و ایجاد ناتوانی شود. مهم‌ترین این بیماری‌ها، که سالانه جان تعداد بسیاری از کودکان را می‌گیرد، سل، سرخک، سیاه سرفه، کزاز، دیفتری و هپاتیت «ب» است. همه‌ کودکان باید در مقابل این بیماری‌ها واکسینه شوند.

بدن انسان در مقابل این ویروس‌ها و میکروب‌ها یا سموم، موادی می‌سازد که اصطلاحاً «پادتن» نامیده می‌شود. حال اگر بدن با میکروب یا ویروس واقعی برخورد کند می‌تواند آن را از بین ببرد و بدین ترتیب انسان در مقابل آن بیماری‌ها ایمن می‌شود. تمام مراکز بهداشتی درمانی در کشور ما آماده‌ اجرای واکسیناسیون نوزاد برای همه کودکان‌اند و این کار به طور رایگان صورت می‌گیرد. پشت کارت رشد کودک، یک کارت واکسیناسیون برای ثبت واکسن‌های او در نظر گرفته شده است.

برای شناخت بیماری‌هایی که علیه آن‌ها واکسیناسیون نوزاد اجرا می‌شود و برای درک ضرورت و اهمیت ایمن‌سازی، در مورد هر یک از این بیماری‌ها، توضیح مختصری در زیر آمده است.

واکسن کزاز:

میکروب کزاز در خاک وجود دارد و در صورتی که زخم با خاک آلوده شود احتمال بروز این بیماری وجود دارد. کزاز بیماری خطرناکی است و ابتلا به آن در هر سنی امکان دارد. سم میکروب این بیماری از کشنده‌ترین زهرهای شناخته شده است. در زایمان‌های غیربهداشتی احتمال دارد که نوزاد مبتلا به کزاز شود. کزاز نوزادان بیماری بسیار خطرناکی است. اما می‌توان با واکسیناسیون مادران، این بیماری را حذف کرد.

واکسن سل:

بیماری واگیردار و مزمنی است که سالانه میلیون‌ها نفر را در جهان مبتلا می‌سازد. میکروب سل از طریق خلط فرد مبتلا و هوای آلوده وارد مجاری تنفسی افراد سالم می‌شود و آن‌ها را مبتلا می‌سازد. تشخیص سل مستلزم لوازم تشخیصی و درمان آن طولانی و مشکل است.

در چند دهه گذشته بیماری سل بیش‌تر در کشورهای در حال توسعه دیده می‌شد. اما امروزه با بروز بیماری ایدز، که ایمنی افراد را در مقابل بیماری‌ها کاهش می‌دهد، دوباره بیماری سل در سراسر جهان مشاهده می‌شود و باعث مرگ و میر و معلولیت عده بسیار زیادی می‌گردد. واکسن بیماری سل «ب، ث، ژ» نام دارد و باید در اولین فرصت پس از تولد به نوزاد تزریق شود.

واکسن سرخک:

این بیماری شدیداً مسری است و تمام کودکانی که واکسن نزده باشند به آن مبتلا خواهند شد. علایم این بیماری شامل بثورات پوستی، تب و سرفه است. سرخک عوارض گوناگونی دارد و مهم‌ترین آن‌ها سینه پهلو، کوری و کری است. میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری، به‌خصوص در کودکانی که مبتلا به سوءتغذیه هستند، بسیار زیاد است.

واکسن هپاتیت (ب):

نوعی بیماری است که کبد فرد مبتلا را گرفتار می‌کند و علایم آن تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی شدید است.

نارسایی کبد، مشکلات بسیاری برای فرد مبتلا ایجاد می‌کند و در نهایت منجر به مرگ وی می‌شود.

واکسیناسیون علیه این بیماری از ابتلا به آن پیشگیری می‌کند.

واکسن فلج اطفال:

این بیماری سالانه باعث فلج شدن بسیاری از کودکان می‌شود. سرایت بیماری از راه دهان و به‌وسیله‌ آب، غذا و اشیای آلوده صورت می‌گیرد. شروع بیماری مانند سرماخوردگی است که به دنبال آن فلج اندام‌ها ظاهر می‌شود. در نتیجه‌ واکسیناسیون علیه این بیماری و اقدامات بهداشتی، این بیماری در کشور ما خوشبختانه در حال ریشه‌کن شدن است.

واکسن دیفتری:

میکروب این بیماری در حلق بیمار رشد می‌کند و با ایجاد غشای کاذب و ضایعات موضعی در حلق و با ترشح سم، که به وسیله‌ خون در تمام بدن منتشر می‌شود، سبب مسمومیت و خفگی می‌شود. این بیماری در گذشته، شیوع بیش‌تری داشته است. خوشبختانه امروزه از شدت آن کاسته شده است. اما به دلیل کشندگی فوق‌العاده‌اش واکسیناسیون علیه آن انجام می‌شود.

واکسیناسیون زمانی به خوبی اثر می‌کند که به موقع و به طور کامل انجام شود. بعضی از واکسن‌ها زمانی مؤثر واقع می‌شوند که چند بار تلقیح شوند. بنابراین، باید جدول واکسیناسیون به طور کامل رعایت گردد. یکی از مهم‌ترین دلایل مراجعه نکردن والدین برای واکسیناسیون فرزندان خود، آن است که کودک، در روزی که نوبت واکسیناسیون اوست، به تب، سرفه، سرماخوردگی یا اسهال مبتلا شده است.

در این بیماری خفیف و همچنین در مواقع سوء تغذیه، اقدام به واکسیناسیون هیچ خطری ندارد و باید واکسن سر وقت به کودک تلقیح شود. پدران و مادران باید بدانند که بعضی از واکسن‌ها عوارض مختصری دارند. مثلاً در محل تزریق واکسن (ب.ث.ژ) زخم کوچکی ایجاد می‌شود و کبره می‌بندد. این زخم نباید دستکاری شود زیرا پس از مدتی خود به خود خوب می‌شود.

پس از تزریق واکسن ثلاث، کودک تب مختصری پیدا می‌کند و محل تزریق کمی متورم و دردناک می‌گردد. باید تب کودک با دارویی که پزشک می‌دهد پایین آورده شود و محل تزریق با حوله گرم کمپرس شود.

یک هفته پس از تزریق واکسن سرخک، کودک دچار حالتی شبیه سرماخوردگی می‌شود و ممکن است بثورات خفیفی روی پوست او ظاهر گردد. بروز هر یک از حالات فوق نشان‌دهنده‌ واکنش طبیعی بدن نسبت به واکسن‌هاست و جای نگرانی نیست اما در صورتی که پس از تزریق واکسن، تب شدید، بی‌قراری یا حالاتی شبیه تشنج پیدا شود (که البته جز در مواقع نادر رخ نمی‌دهد) باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد.

سیاه سرفه:

این بیماری، که عامل آن نوعی باکتری است، دستگاه تنفسی را مبتلا می‌سازد و فرد بیمار دچار سرفه‌های خاص قطاری می‌شود و آن‌قدر سرفه می‌کند که رنگ صورتش سیاه می‌شود. میزان کشندگی این بیماری بسیار بالاست و در صورتی که فرد جان خود را از دست ندهد دچار ناتوانی‌ها و عوارض عصبی می‌شود. این بیماری به راحتی می‌تواند به افراد دیگر سرایت کند. واکسیناسیون علیه این بیماری می‌تواند از بسیاری از مرگ و میرهای ناشی از آن پیشگیری کند.