عوامل ازدیاد کلسترول و بالا رفتن کلسترول خون
بالا رفتن کلسترول خون دغدغه خیلی از افراد است. این موضوع نه ربطی به چاقی و لاغری دارد و نه ربطی به سن. البته احتمال آن در افراد چاق و مسن تر بیشتر است. اما افراد خیلی لاغر یا جوان هم میتوانند کلسترول خون بالایی داشته باشند. بهترین راهکار برای افزایش کلسترول خون بالا تغذیه کم چرب و ورزش زیاد است.
کلسترول خون CHOLESTEROL
کلسترول خونابتدا در کیسه صفرا توسط کنسرادی کشف شد و بعدا شورول این ماده را مورد مطالعه قرار داد . در سال 1815 ثابت کرد که غیر قابل صابونی شدن می باشد . شورول همچنین نام کلسترین به این ماده داد (کل به یونانی یعنی صفرا و استرئوس به معنی جامد است .)
بعدا دانشمندان دیگری آنرا در مغز ، زرده ی تخم مرغ و جاهای دیگری کشف کردند . سپس ، پیدایش عامل هیدروکسیل در مولکول کلسترول به اثبات رسید و اصطلاح کلسترین را به کلسترول تبدیل کردند .
کلسترول یک الکل نوع دوم اشباع نشده چهار حلقه ای می باشد که دارای حلقه شش ضلعی و یک حلقه ی پنج ضلعی و یک ریشه ی جانبی هشت کربنی می باشد که به یک عامل ایزوپروپیل ختم می گردد .
کلسترول خون در حالت طبیعی با لسیتین همراه بوده و تقریبا در تمام بافتهای طبیعی بدن یافت می شود .
با وجودی که هنوز مراحل کاملی برای ساخته شدن کلسترول خون موجود نیست ، معهذا فرمول زیر مورد قبول همگان است .
استیل کوآنزیم A- استیل کوانزیم A2- اسید موالونیک –اسکوالن – لانوسترول – زیموسترول – دسموسترول – کلسترول
دانشمندان ثابت کرده اند بهترین Ph برای ساختن کلسترول 6.2 تا 9.8 می باشد وجود اسید پانتوتنیک و اسیدهای چرب اشباع نشده و Ph مناسب و سدیم ، پتاسیم ، منگنز و آهن برای ساختن کلسترول لازم است .
کلسترول خون و چربی خون در رژیم غذایی همه مردم وجود داشته و بدون هضم قبلی از مخاط معدی – روده ای می تواند جذب لنف روده گردد . به گزارش آسان طب ما باید خیلی سریع به کاهش کلسترول خون و چربی خون بپردازیم . کلسترول در چربی بسیار محلول است . ولی در آب اندکی محلول بوده و میتواند با اسیدهای چرب ، استر ESTER ایجاد کند ، تقریبا هفتاد درصد استرهای پلاسما به صورت استرهای کلسترول می باشد .
علاوه بر کلسترولی که به نام کلسترول خارجی ، روزانه از مخاط معدی – روده ای جذب می گردد. مقداری نیز به وسیله ی بدن ساخته می شود که آنرا کلسترول درونی می خوانند .
عوامل ازدیاد کلسترول خون
1- افزایش مقدار کلسترول روزانه در مواد غذایی که غلظت آنرا در پلاسما اندکی بالا می برد ، لیکن کبد با پائین آوردن سطح کلسترول خود را از میزان اضافی آن می کاهد .
2- رژیم غذایی پر چربی ، می تواند غلظت کلسترول خون را چهل تا پنجاه میلی گرم در صد بالا برد. این افزایش را نتیجه ی ذخیره شدن چربی در کبد می دانند ، لذا ثابت شده است که کلسترول مواد غذایی به اندازه ی غذاهای چرب ، نمی تواند کلسترول خون را افزایش دهد .(پس چربیها بیشتر مقصرند ).
3- خوردن چربیهایی که مقدار زیادی اسیدهای غیر اشباعی دارند به علت نامعلومی غلظت کلسترول خون را افزایش می دهند .
4- زیاده روی در مصرف مواد قندی ، در اغلب افراد موجب افزایش کلسترول خون می گردد .
5- در بیماری های ورم دار کلیوی مقدار کلسترول خون همراه تری گلیسرید ها و فسفاتیدها افزایش می یابد .
6- استرس و هیجانات روحی
اغلب انواع استرسها مانند هیجانات شدید روحی و فکری موجب افزایش بتالیپوپروتئین ها (کلسترول) و پربتالیپوپروتئین ها (تری گلیسیریدها) می گردد .
7- حاملگی
در ثلث دوم حاملگی آلفالیپوپروتئین ها افزایش می یابد ، به علت ترشح استروژن و در ثلث سوم آبستنی بتا و پربتا لیبوپروتئین ها فزونی می یابد .(به علت ترشح پروزسترون)
8- داروهای ضد بارداری
این داروها به علت دارا بودن مشتقات پروژسترون ، باعث افزایش بتا و پربتالیپوپروتئین ها می گردد . (یکی از علل چاق شدن خورندگان قرص ضد آبستنی).
9- الکل
مصرف الکل به میزان متوسط موجب افزایش تری گلیسیریدهای خون می شود .
10- دیابت
چنانچه قبلا نیز اشاره شد کلسترول و تری گلیسیرید در اغلب بیماران دیابتی بسیار بالا می رود و به احتمال قوی مهمترین عامل آترواسکلروز زودرس و شدید بیماران فوق به همین علت است .
دیگر علل بالا رفتن کلسترول خون
11- پانکراتیت ها (ورم لوزالمعده)
در برخی از پانکراتیت های حاد پربتالیپو پروتئین های خون زیاد می شود .
12- بیماری های غده ی تیروئید
در کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) افزایش بتالیپوپروتئین های خون از علائم بسیار شایع و مهم بیماری است.
13- بیماری های کلیه
در سندرم نفروز، بتالیپوپروتئین ها و پربتالیپوپروتئین ها افزایش می یابد .
14- بیماری های کبدی
در یرقان انسدادی بتالیپوپروتئین ها و تری گلیسیریدها گزارش شده است ، اما در بیماری های پارانشیم کبدی ، مثل ورم کبد و سیروزها مقدار چربی خون کم می شود . در کبد چرب نیز چربی های خون زیاد می شود .
15- افزایش کلسیم خون
در بسیاری از موارد افزایش کلسترول و تری گلیسیریدهای خون همراه با افزایش کلسیم خون ، افزایش خواهد یافت .(مبتلایان به زیادی چربی خون نباید زیاد از لبنیات استفاده کنند .)
16- زیادی اسید اوریک خون
افزایش اسید اوریک و افزایش تری گلیسیرید خون همراه با هم است ، ولی کدام علت و کدام معلول ، دقیقا روشن نشده است و این پدیده موجب کلسترول بالا می شود .
17- پرکاری غده ی فوق کلیه
در سندرم کوشینگ و در نتیجه ی مصرف داروهای کورتیکو ستروئیدی (کورتیزون) بتا پروتئین و پربتاپروتئین هر دو افزایش می یابند . به علت فعالیت هورمون لیپولیز که تحت تاثیر استروئیدهای فوق است .
18- بیماریهای ارثی وخانوادگی
این بیماری ها از اول دوران کودکی ممکن است ظاهر شوند با علائم دردهای شکمی ، ورم پانکراس و علائم آن مانند بروز یرقان ، طحال و کبد بزرگ و در این بیماران آترواسکلروز و بیماری های عروقی شایع تر از دیگران است .
19- مشاغل اداری
کسانیکه در شغلهای نشسته به سر می برند و به اصطلاح پشت میز نشین هستند و دارای ورزش و تحرک کمتری می باشند ، به علت کم مصرف شدن انرژی داخلی به ذخیره شدن چربی در بدن خود کمک می نمایند که نهایتا منجر به چاقی خواهد شد ، شمای بعدی راه چاره را نشان خواهد داد .
افزایش فعالیت مانع کلسترول خون بالا و چربی خون
هرعاملی که بر فعالیت شیمیایی سلولهای بدن بیافزاید میزان متابولیسم را زیاد می کند . این عوامل عبارتند از :
1- اثر حرکات بدنی بر میزان متابولیسم
حرکات سخت ، شدید ترین اثر را بر میزان متابولیسم خواهد داشت ، مقدار حرارتیکه در یک دوره ی کوتاه تلاش عضلانی سخت ایجاد می گردد . چند صد مرتبه بیش از حرارت حاصل از آن عضله به هنگام استراحت می باشد . این عمل موجب کاهش چربی خون می شود .
اگر همه ی بدن را در نظر بگیریم حرارت حاصل از چند ثانیه حداکثر تلاش عضلانی به پنجاه برابر حالت عادی می رسد که اگر مدت این تلاش طولانی گردد، میزان متابولیسم فقط تا بیست برابر حالت معمولی یعنی تا دو هزار درصد افزایش می یابد .
لذا کار ، حرکت ، کوشش ، فعالیت ، جنبش ، ورزش و کلیه حرکات بدنی از چاق شدن و انباشته شدن چربی در قسمت های مختلف بدن ، جلوگیری خواهد نمود .
انرژی لازم برای فعالیت روزانه :یک شخص با وزن متوسط هفتاد کیلوگرم در حالت درازکش واستراحت تقریبا به 1650 کالری انرژی نیازمند است ، عمل غذا خوردن خود روزانه به 200 کالری انرژی نیاز دارد . به گزارش آسان طب اگر شخص فوق الذکر برای خوردن هر چیز باید در رژیم غذائیش 1850 کالری موجود باشد و تمام مدت خوردن روی صندلی بنشینید. این مقدار به 2000 تا 2500 کالری افزایش می یابد ، بنابراین مقدار انرژی برای یک روز جهت زنده بودن (بدون انجام عملی خاص) در حدود دو هزار کالری می باشد .
2- اثر کارهای مختلف روزانه بر انرژی مورد نیاز
انرژی لازم برای انجام کارهای روزانه را می توان چنین نشان داد ، مثلا برای بالا رفتن از پله هفده برابر انرژی بیشتر از انرژی خواب رفتن و استراحت لازم است .
3- اثر دینامیک مخصوص غذا
بعد از غذا خوردن میزان متابولیسم افزایش می یابد که آن را مربوط به واکنشهای شیمیایی هضم ، جذب و ذخیره ی غذاها در بدن می دانند .
بعضی از اسیدهای امینه موجود در پروتئین های مواد غذایی اثر تحریکی مستقیم روی پدیده های شیمیایی سلولها دارند.
موقعیکه مواد قندی مصرف می شود، متابولیسم بدن تا چهار درصد افزایش می یابد که تا حدود سی درصد گنجایش این افزایش را نیز دارد . و این افزایش 2 تا 5 ساعت بعد از غذای مصرف شده ی قندی ادامه دارد .
هنگامیکه مواد غذایی چربی دار مصرف شود ، در این حالت میزان سوخت و ساز تا چهل درصد افزایش می یابد که می تواند تا پانزده درصد نیز افزایش داشته باشد و مدت 7 تا 9 ساعت این حالت به طول می انجامد.
زمانی که مواد گوشتی مصرف می شود، این میزان سی تا پنجاه و حتی هفتاد درصد افزایش می یابد و این حالت پانزده تا دوازده ساعت ادامه دارد .
برای پایین آوردن کلسترول خون ، میوه و سبزی بخورید
سبزیجات سرشار از ویتامین، املاح، رنگدانه های گیاهی و آنتی اکسیدان ها می باشند. آنها با چربی بد خون که باعث ایجاد پلاک در رگ ها می شود، مبارزه می کنند. لذا در کنترل مهم ترین عامل خطر برای بیماری های قلبی، حمله قلبی و سکته مغزی، کمک می کنند.
سعی کنید در طول هفته انواع مختلفی از سبزیجات را استفاده کنید تا بتوانید از فواید آنها برای سلامتی خود بهره مند شوید.
میوه ها نیز منبع عالی از رنگدانه های گیاهی، آنتی اکسیدان ها و فیبر هستند. لذا استفاده متناسب و متنوع از میوه ها در کنترل کلسترول خون مفید خواهد بود.
بنابراین برای کاهش کلسترول خون تا میتوانید میوه و سبزی بخورید. این ها هیچ گونه چربی و کلسترولی ندارند و میتوانند شما را سیر کنند. همچنین پیاده روی و ورزش و رژیم غذایی را فراموش نکنید.
اگر چاق هستید خودتان را لاغر کنید تا کلسترولتان پایین بیاید.
منبع :
asanteb.com
