یبوست در کودکان و راه درمان آن

یبوست در کودکان یکی از بیماری های شایع در کودکان است که طی آن مدفوع به سختی از بدن و با درد از بدن خارج می شود. کمبود آب بدن، تحرک کم و تغذیه نادرست از علت یبوست در کودکان شناخته شده است. برای درمان یبوست در کودکان در کنار مایعات زیادی که باید به آنها بدهید مصرف انجیر خشک یا تازه، لواشک محلی، کیوی و … را فراموش نکنید. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره یبوست در کودکان اطلاعاتی را تقدیم میکنیم.

بیماری یبوست یا یبوست در کودکان 

یبوست خود به تنهایی بیماری نیست بلکه بیشتر نشانه ای از بیماری است که همراه با طیف گسترده ای از بیماری ها بروز میکند. اما اغلب یبوست مزمن یا دراز مدت در نتیجه یک رویداد حاد (به هر علتی) که منجر به یبوست مزمن یا دراز مدت در نتیجه یک رویداد حاد (به هرعلتی) که منجر به یبوست گذرا شده، بوجود می آید. یبوست به دو دلیل به عنوان نشانه ای از بیماری : یکی به دلیل کثرت وقوع آن و دیگری آنکه والدین و کودکان نسبت به علل وقوع آن حساس شوند. تشخیص بموقع یبوست ، علل ابتلا به یبوست و درمان یبوست می تواند برای سلامت کل خانواده مهم و حیاتی باشد.

بروز بیماری یبوست در کودکان

یبوست بیماری چندان سوال برانگیزی نیست که کسی بخواهد در مورد میزان دقیق بروز آن آمارگیری کند. مع هذا امکان ندارد که در درمانگاه کودکان روزانه حداقل با یک کودک مبتلا به یبوست مواجه نشویم. یبوست تاخیر خروج مدفوع از بدن است. این تاخیر می تواند به حالت مزمن برسد به طوری که موجب شود قسمت تحتانی روده توسط مدفوع سفت و حجیم مسدود گردد.

علت ابتلا به بیماری یبوست در کودکان

علت بروز یبوست چند گانه است. اگر چه شرایط مختلف و بخصوصی باید فراهم گردد تا فرد مستعد ابتلا به یبوست شود بدین ترتیب که:

ممکنست یک ناهنجاری در روده وجود داشته باشد.برای مثال بیماری هیرشپرونگ (Hirschsprung) (که در آن اختلال عضلانی موجب تنگ شدن قسمت هایی از روده میشود) یا تنگی بیش از حد در ناحیه مقعد.

هر گونه شرایط جسمی که سبب شود کودک نتواند به فعالیت های بدنی بپردازد به یبوست مزمن منجر می شود. به عنوان نمنه فلج مغزی، اسپینا بیفیدا ، و کم کاری غده درقی را می توان نام برد.

هر بیماری که همراه با تب شدید باشد. تب شدید سبب می شود که کودک آب بدن خود را از دست بدهد و یا کم غذا بخورد. هر کدام از عوامل فوق به نوعی به یبوست منجر می شود و اگر درست تشخیص داده نشود و بموقع درمان نشود ممکن است به یک عارضه دراز مدت تبدیل شود.

پیدایش شقاق در مقعد ، که در آن پوست اطراف مقعد ترک بر میدارد، سبب می شود که کودک به علت درد فراوان در مقعد از دفع کامل عاجز شود. بنابراین مدفوع را عمداً نگه می دارد و آن را دفع نمی کند. این عمل سبب می شود مدفوع حجیم و سفت تر شود و در موقع دفع درد بیشتری ایجاد کند. علاوه بر آن رکتوم چنان کشیده و منبسط می شود که به طور کلی حساسیت های لازم برای اجابت مزاج را از دست می دهد و بدین ترتیب یک دور باطل آغاز می شود.

عدم آموزش دلسوزانه توالت رفتن به کودکی که تازه راه افتاده می تواند تاثیر منفی بر روحیه اش بگذارد و کودک مایوسانه از این عملکرد طبیعی بدن اجتناب ورزد و به آن حساس شود. همین ناراحتی اگر با مناسب نبودن توالت در کودکستان یا مدرسه همراه شود مشکل پیچیده تر خواهد شد.

تصور می شود که خوردن بعضی از غذاها در بعضی از کودکان یبوست مزمن ایجاد می کند. این مسئله در مورد کودکانی که به آسم یا اگزما مبتلا هستند صدق می کند.

همان طور که می بینید عوامل بسیاری ممکن است موجب بروز یبوست دراز مدت شود.

نشانه ها و علائم بیماری یبوست در کودکان

(خصوصیاتی که شرح داده خواهد شد مربوط به یبوست دراز مدت و راه درمان آن است. عوامل احتمالی را که ممکن است سبب بروز یبوست شود، همان طور که در بالا ذکر شد، باید در نظر گرفت و درمان کرد.) والدین کودک مبتلا به یبوست اغلب کودک خود را به خاطر داشتن اسهال به نزد پزشک می برند. این امر شاید در نظر اول با آنچه که واقعیت دارد در تناقض باشد، ولی اگر دقت کنیم می بینیم که سفت شدن مدفوع سبب مسدود شدن رکتوم می شود.به گزارش آسان طب،مایعات مربوط به مدفوع که به علت مسدود شدن رکتوم در بالای آن جمع شده بتدریج از آن نفوذ می کند و لباس زیر کودک را کثیف و لکه دار می نماید و بدین ترتیب والدین کودک تصور می کنند که او اسهال گرفته است. با معاینه شکم کودک مدفوع سفت شده براحتی قابل لمس است و با معاینه رکتوم می توان به آسانی اجرام سفت شده را لمس کرد.

هر چه کودک به یبوست بیشتری دچار شود، رکتوم او بیشتر کشیدگی پیدا می کند و بدین ترتیب میل به اجابت مزاج در او کاهش می یابد. این حالت مشکل را دو چندان می کند؛ به همین دلیل کودک مبتلا به یبوست مزمن اغلب از درد شکم می نالد. ولی اگر درد هم نداشت، تعجب نکنید، زیرا این حالت به هیچ وجه عمومیت ندارد.

بررسی بیماری یبوست در کودکان

معاینات اولیه برای تشخیص بیماری یبوست کافی است و اغلب نیازی به بررسی بیشتر نیست. اما گاهی اوقات گرفتن عکس از شکم بیمار وسعت بیماری را نشان می دهد. (عکسبرداری از شکم کودک برای والدینی که کودک خود را بخاطر داشتن اسهال نزد پزشک می برند، بسیار آموزنده است.)

درمان یبوست کودکان یبوست در کودکان

برای جلوگیری از عود بیماری یبوست باید یکی از روشهای درمان یبوست زیر را به صورت دراز مدت در نظر گرفت.

مشورت با یک متخصص تغذیه کودکان در مورد رژیم غذایی کودک که در آن مایعات و غذاهای فیبردار به اندازه کافی گنجانده شده باشد، در درمان یبوست بسیار حیاتی است.

درمان شقاق مقعد با پماد هایی که بی حسی موضعی ایجاد می کند نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. زمانی اجابت مزاج و تخلیه روده بطور کامل صورت می گیرد که هیچ گونه دردی در مقعد احساس نشود. در ابتدا برای آنکه روده به طور کامل تخلیه شود معمولاً دو سه بار تنقیه ضرورت پیدا می کند. اگر چه این کار را می توان در منزل انجام داد، ولی بهتر است والدین راضی شوند که کودک یکی دو روز در بیمارستان بستری شود تا از تخلیه کامل روده، اطمینان حاصل شود. برای آنکه مطمئن شویم شکم کودک حداقل یک بار در روز کار میکند، بهتر است یک وعده ملین نیز به او خورانده شود. ( برای نرم کردن مدفوع می توان از lactulose همراه با یک محرک مثل گیاه سنا استفاده کرد.)

نحوه استفاده از گیاه و دم کرده سنا را در اینجا ( درمان گیاهی یبوست ) شرح داده ایم ، میتوانید از آن استفاده کنید.

از داروهای ملین باید با احتیاط استفاده کرد و مقدار آن باید به اندازه و صحیح باشد تا نتیجه بخش گردد و به اسهال منجر نشود. این درمان باید تا وقتی که روده کودک دوباره عادت های اولیه را بازیابد، ادامه پیدا کند. زیرا مدفوع سفت سبب می شود که روده کودک کشیدگی پیدا کند و پس از مدتی حساسیت لازم را برای اجابت مزاج از دست بدهد. ولی هنگامی که رکتوم به حالت اولیه بازگشت، حساسیت قبلی روده باز خواهد گشت.

برای بردن کودک به توالت در زمان مناسب و به طور منظم باید دستوراتی داده شود . همزمان با آن معالجه پزشکی هم بشود.بردن کودک به توالت بلافاصله بعد از صرف صبحانه (البته اگر فرصت کافی در این ساعت از روز که معمولاً با عجله و تنش همراه است، وجود داشته باشد) بسیار عالی است. ورود غذا به معده حرکات دودی قولونها را قویتر می کند که به تخلیه روده ها کمک می کند.

بعضی مواقع استفاده از جدول ستاره دار برای ارزیابی عملکرد روده های کودک بسیار مفید و موثر است. (مانند بیماری شب ادراری) بدین ترتیب کودک با گذاردن ستاره بر روی جدول در روزهایی که شکمش بخوبی کار کرده است، تشویق می شود. بهتر است همیشه بر روی موفقیت ها تاکید شود، نه اینکه به شکست ها توجه شود.

هفته ها نه بلکه ماه ها باید این رژیم را دنبال کنند تا موفقیت کامل بدست آید. به علت طولانی بودن مدت درمان یبوست ، کودک و والدین او ممکن است دلسرد شوند. بنابراین بهتر است همه کسانی که دراین درمان مشارکت دارند از پزشک عمومی تا بهورزان، کارکنان بیمارستان ها و متخصصان تغذیه همگی با حمایت کافی و بموقع خود آنها را امیدوار نگه دارند.

اگر مدت درمان طولانی شود در حالی که نتیجه آن رضایت بخش نیست یا آن طور که باید موفقیت آمیز نیست در این صورت به تحقیقات بیشتری نیاز است تا در صورتی که ناهنجاری های جسمی دیگری سبب بروز یبوست مزمن شده است، مشخص شود.

ضمناً بهتر است دقت شود که کودک هیچ ترسی از توالت رفتن نداشته باشد.

روش های درمانی دیگری نیز برای یبوست وجود دارد که در اینجا ( درمان یبوست ) به توضیح و نحوه درمان یبوست اشاره شده است.

پیامد بیماری یبوست در کودکان

البته پیامد بیماری بستگی زیادی به علت اصلی بروز آن در کودکی دارد. در صورتی که هیچ گونه ناهنجاری وجود نداشته باشد تا زمانی که کودک از رژیم غذایی مناسب پیروی میکند و روزانه به طور منظم اجابت مزاج می کند، در آینده یبوست هیچ گونه عوارضی بوجود نخواهد آورد.

یبوست را با داروهای گیاهی هم میتوان درمان کرد.

اولا اگر مدام دچار یبوست می شوید از خوردن انار و موز پرهیز کنید. این دو به شدت یبوست می اورند.

دوما کیوی و انجیر را تا میتوانید بخورید. چون موجب درمان می شود.

لواشک را کودکان خیلی دوست دارند. به انها لواشک بدهید. فقط یادتان باشد از لواشک بهداشتی استفاده کنید.

تا میتوانید به انها اب و اب میوه بدهید تا اب بدنش زیاد شده و شکمش روان شود.

منبع : AsanTeb.com