گیاه سرخس و انواع آن

گیاه سرخس گروهی از گیاهان نهان‌زاد آوندی هستند که ۱۲۰۰۰ گونه را در برمی‌گیرد و از طریق تولید هاگ، تولید مثل می‌کنند. رشد برگ درگیاه سرخس نسبتاً کامل و مدوام و ریزوم آنها پایا است و در گیاه سرخس مثل سایر نهانزادان آوندی تولید گیاه برگدار با تشکیل تخم آغاز می‌شود و بنابراین با اسپوروفیت مطابقت دارد. یکی از گیاهان زیبای آپارتمانی که جنبه زینتی دارد گیاه سرخس است و این فوژر آمریکایی استوایی را باید یکی از جالب ترین گیاهان دانست. برگ های دراز و هلالی شکل گیاه سرخس از قلب گیاه می روید و با حالت پرمانند و انبوه خود چه در باغچه و یا روی میز کنسول ها و کنار مجسمه ها جنبه تزئینی بسیار زیبایی دارد. با ما در ادامه ی مطلب باشید و اطلاعات مفیدی از نحوه ی کاشت و نگهداری گیاه سرخس بدست آورید.

ریشه گیاه سرخس

همراهان عزیز آسان طب: ریشه گیاه سرخس همیشه نابجا و نازک بوده، قطر آن از 2 تا 3 میلیمتر تجاوز نمی‌کند. ریشه‌های نابجا علاوه بر سطح ریزوم روی دمبرگ سرخسها نیز می‌روید. در برش عرضی استوانه آوندی ریشه در سرخسها، دو دسته آوند آبکشی متناوب با دو دسته آوند چوبی به شکل مثلث که در پایه به یکدیگر متصل هستند و در بین آن دو فضایی برای پارانشیم مغزی وجود ندارد دیده می‌شود. بعد از آوندها لایه دایره محیطیه که سلولهای آن متناوب با سلولهای آندودرمی هستند و سپس پارانشیم پوستی ریشه قرار دارد. پارانشیم پوستی را از خارج لایه کرک زا در نقاط مختلف آن کرکهای عریض و طویل کشنده (به جای اپیدرم) دیده می‌شود محصور می‌سازد.

ساقه گیاه سرخس 

گیاه سرخس ریزوم دارد و ریزوم در سال یک ساقه هوایی تولید می‌کند که حامل برگهای بزرگی است. ساقه گیاه سرخس، به استثنای بعضی گونه‌های نادر مناطق حاره، همیشه زیرزمینی و به صورت ریزوم است. ریزوم گیاه سرخس تریکومانس آلاتوم که سرخسی کوچک است، دارای ساقه نازک با ساختاری ساده و یک استوانه مرکزی است. در برش عرضی ریزوم این سرخس بخشهای زیر دیده می‌شود. طبقه اپیدرم، منطقه فیبر پوستی، پارانشیم پوستی، لایه آندودرم، دایره محیطیه، آوندهای غربالی، وجود یک ردیف سلول پارانشیمی در زیر حلقه بافت آبکش، دسته‌های چوبی مرکب از تراکئیدهای دارای تزئینات مارپیچی نردبانی که کم و بیش همراه با عناصر پارانشیم چوبی‌اند.

برگ گیاه سرخس

 برگ گیاه سرخس فروند نامیده می‌شود و برگها نسبت به ساقه بزرگند و اثر برگی آنها که اهمیت زیاد دارد، در محل تشکیل در استوانه مرکزی ساقه یا حتی در قطعات آن چاله‌ای ایجاد می‌کند. برگ گیاه سرخس دارای 2 ویژگی هستند. حالت پیچیده برگ قبل از باز شدن. برگ جوان به صورت دسته عصا پیچیده است و رشد نامحدود آن. برگها در سرخسها مستقیما از ریزوم جدا شده و رشد و توسعه آنها معمولا چندین سال طول می‌کشد. رشد برگ بوسیله مریستمی که در نوک و راس آن قرار دارد صورت گرفته و دمبرگ یا پایه آن نیز تقریبا همان ساختار تشریحی ریزوم را با اختلاف عدم قرینه محوری و داشتن قرنیه طرفی دارد. در ساختار کلی برگ، پارانشیم نرده‌ای همراه با پارانشیم حفره‌ای تشکیل مزوفیل وجود دارد. سلولهای اپیدرمی و سلولهای روزنه‌ای کلروفیل دارند.

گونه های گیاه سرخس در ایران

پرسیاوشان معمولی: این سرخس در نقاط مرطوب، در کنار جویبارها و در حلقه چاههای آب شمال ایران می‌روید و برگ دارای دمبرگ دراز بی‌کرک و براق با پهنکی از تقسیمات کوچک دارد.

پرسیاوشان پا سیاه: قسمت انتهایی برگ این سرخس تقسیمات باریک و فراوان داشته و دمبرگ آن براق سیاه است.

سرخس مار زبان: دارای دو نوع برگ عقیم و بارور است. برگ عقیم فاقد هاگدان، بیضی شکل دارای کناره‌های کامل و برگ باور ، بسیار باریک ، لوله‌ای شکل و حامل دو ردیف اسپورانژ است.

سرخس بسپایک: حلقه مکانیکی اسپورانز در این سرخس ناقص بوده، رگبرگهای فرعی برگها که مرکز به لبه یا کناره آن نمی‌رسند. این گیاه در تمام سال سبز و دارای برگهای پایا یا چند ساله است.

زنگی دارو: ساقه زیرزمینی این سرخس پوشیده از بقایای پوسیده برگهای قبلی است. حلقه مکانیکی اسپورانژ در این سرخس ناقص است.

سرخس بلوطی: این گیاه سرخس بدون گل جذاب دارای ساقه‌ای خزنده است که درست در زیر سطح زمین به صورت افقی رشد می‌کند از این ساقه برگ ساقه‌های سبز رنگی به صورت عمودی رشد می‌کنند که به آهستگی برافراشته می‌شوند. گیاه سرخس بلوطی توسط بوجود آوردن هاگهای ریز در زیر برگ ساقه‌هایش تولید مثل می‌کند. هاگها در دسته‌هایی تولید می‌شوند که برای دیدن به اندازه کافی بزرگ هستند.

تکثیر گیاه سرخس 

۱: زمانی که گیاه سرخس ساقه های رونده ریشه زا تولید می کند در صورت تماس انتهای ساقه ها با خاک گیاهان کوچک بوجود می آیند که پس از ریشه دار شدن، با جدا کردن و پرورش آنها می توان گیاهان جدیدی تولید کرده این روش زمانی که گیاه در طول بهار و تابستان فعالی است عملی خواهد بود برای این روش گلدانهایی با قطر دهانه ۹ سانتیمتر، حاوی کمپوست بذر و قلمه یا کمپوست گلدانی مناسب خواهد بود. خاک را به اندازه کافی مرطوب کنید و دمای محیط را ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد نگهدارید.

۲: روش دیگر، استفاده از هاگهای بوحود آمده در سطح زیرین برگهای گیاه سرخس است. هاگها را روی یک صفحه کاغذ سفید جمع آوری کنید و در سینی بذر حاوی کمپوست بذر و قلمه، به شکل پراکنده روی سطح خاک بکارید. گلدان یا سینی بذر را با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید و در دمای ۲۱ درجه سانتیگراد نگهدارید. زمانی که گیاه سرخس جوان تقریبا ۵/۲ سانتیمتر شدند، آنهار ا بیرون آورده و هر یک را در گلدانی با قطر دهانه ۶ سانتیمتر حاوی کمپوست گلدانی بکارید و زمانی که بزرگتر شدند. گلدانها را نیز بزرگتر کنید. گیاه را همیشه دور از تابش مستقیم خورشید بگذارید. بهتر است آبیاری از زیر انجام گیرد یعنی گلدان را در بشقابی قرا داده و آب را داخل بشقاب پر کنید. ضمنا گاهی گیاه را با یک سمپاش کوچک خیس نمایید.

شرایط نگهداری از گیاه سرخس

این گیاه به نور متوسط، حرارت معمولی، آبیاری متوسط تا زیاد، رطوبت هوای ۷۰-۹۰ درصد و خاک قلیایی احتیاج دارد.گیاه سرخس بوستونییکی از‌ زیباترین‌ گیاهان‌ آپارتمانی‌ است. پس از نمونه گیری از شاخساره‌ درون شیشه‌ای‌ به طول‌ 3 تا mm7 مشخص شد شاخساره‌ها در 12 محیط‌ کشت‌ مختلف، دارای دو‌ غلظت‌ نمک‌های‌ معدنی‌ (1/2 و 1/4 غلظت‌ نمک‌‌های‌ MS)، دو غلظت‌ ساکارز‌ ( 20 و g/l 30‌) و سه غلظت‌ بنزیل‌ آدنین (0/5، 1 و mg/l 2)، کشت شدند‌ بعداز مدت‌ 6 هفته‌ تعداد شاخساره‌، طول‌ شاخساره‌، وزن‌تر‌ و وزن‌ خشک اندام‌های‌ هوایی‌ اندازه‌گیری‌ شدند.

کود مناسب گیاه سرخس را می توان به میزان ۱ گرم در لیتر، هر هفته یکبار، از فرودین تا شهوریور، مصرف کرد. خاک جنگلی و یا خاکبرگ، برای رشد گیاه سرخس مطلوب ومناسب است گیاه سرخس طالب رطوبت بالاست ولی هنگام آبیاری باید دقت نمایید که بر روی برگ ها آب ریخته نشود.

درباره ی گیاه جنورا اینجا بیشتر بدانیم .

منبع: https://mag.asanteb.com