ترکیبات گیاهان دارویى را بشناسید

ترکیبات گیاهان دارویى موضوع این بخش از مجله پزشکی آسان طب است. آلکالوئیدها در گیاهان دارویی وجود دارند و به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. از آنها میتوان به آلکالوئیدهای شنبلیله (تری گونلین)، تنباکو (نیکوتین و آنابازین)، شوکران کبیر (کونیین)، فلفل سیاه (پییرین) و … اشاره کرد.

ایران در گذشته منبع تولید و مصرف گیاهان دارویى بوده است. دانشمندان ایرانی مانند ابوریحان، ابن سینا، رازی و دیگران، کتابهای مفصلی درباری گیاهان دارویى نوشته اند که امروزه مورد توجه جوانان قرار گرفته است.

ترکیبات گیاهان دارویى

گیاهان دارویى در طول تاریخ قرابت خاصی با انسان داشته اند و آثار دارویی و موخارد استفاده ی آنها بر هیچ کس پوشیده نیست. گیاهان دارویی یکی از معادن غنی کشور بوده که امکان صادرات آنها نیز وجود دارند. ایران از نظر آب وهوا، موقعیت جغرافیایی و زمینه ی رشد گیاهان دارویی یکی از بهترین مناطق جهان محسوب می شود.

گیاهان  دارویی به گیاهی گفته میشود که دارای ماده ی موثره ی مشخصی باشد ( ActiVe Sub Stance) و در درمان بیماری یا پیشگیری از بروز آن مورد استفاده قرار گیرد.

پوست میوه ی لوبیا و گیلاس دارای ماده ی موثره ای هستند که در درمان برخی بیماری ها موثر هستند و برخی بر این باورند که چون این گیاهان برای تولید این مواد موثره کشت و کار نمی شوند گیاهان دارویی محسوب نخواهند شد.

بلکه درواقع گیاهی که دارای صفات زیر باشد گیاه دارویی نامیده می شود: اندام های گیاهی برداشت شده که حاوی ماده ی موثره باشد پس از فرآوری و آماده سازی، جداسازی، خرد کردن، خشک کردن، تخمیر و… قرار گیرد مورد استفاده قرار گیرد که به طور معمول این اندام ها به طور سنتی و بیشتر به صورت خشک کردن در عطاری مورد استفاده قرار می گیرد.

املاح پتاسیم تقریباً در تمام گیاهان به فراوانی یافت می شوند و معمولا به شکل محلول هستند.

املاح کلسیم نیز کمتر قابل انحلال هستند اسید سیلیسیک نیز عملاً در تمام گیاهان یافت می شود و برخی از گیاهان حاوی مقادیر زیادی از آن هستند. آلکالوئیدها نیز از ترکیباتی هستند که در گیاهان دارویی یافت می شوند.

آلکالوئیدها در گیاهان دارویی

آلکالوئیدها بر حسب ساختار مولکولى به گروه هاى زیر تقسیم بندى میشوند :

– آلکالوئیدهای دارای حلقه ی پیریدین و پیپریدین: از این دسته می توان آلکالوئیدهای شنبلیله (تری گونلین)، تنباکو (نیکوتین و آنابازین)، شوکران کبیر (کونیین)، فلفل سیاه (پییرین)، انار (پلاتیرین) و دانه ی کرچک (ریسینین) را نام برد.

– آلکالوئیدهای دارای حلقه ی تروپان: از این دسته آلکالوئیدهای «هیوسیاسین » و «اسکو پولامین» در گیاهان تاتوره، «آتروپین» در شابیزک و « کوکایین» در گیاه ارتیروکسیلون کوکا، مشتق از تروپان هستند.

– آلکالوئیدهای دارای حلقه ی ایزوکوینولین: حلقه ی شیمیایی ایزوکوین ولین در مقدار چشم گیری آلکالوئیدهای خانواده های گیاهی مختلف یافت می شوند. مانند تریاک (محتوی مرفین، کدیین، پاپاورین، نارگوتین، نارسایین) سینکوناریا (سنکونارین)، کورار (توبوکورارین)، بربریس (بربرین) و کور دالیسی