مراحل،شرایط و دو فاز تولید مثل در خرگوش های بچه زا

خرگوش جونده ای علف خوار است که دارای اندامی شبیه به گربه ها می باشد. این حیوان دارای انواع مختلفی است که از لحاظ ظاهری، نوع پوشش ، تعداد بچه ها و… در آنها تفاوت هایی وجود دارد.خرگوش ها هم مثل بسیاری از حیوانات دیگر حیوانات بچه زا هستند. در مقاله های پیشین در مورد حیوانات مختلفی مثل خرگوش ها صحبت کردیم. در این پست از مجله ی پزشکی آسان طب هم قصد داریم که به یکی از مسائل مهم در نگهداری از خرگوش ها یعنی مسئله تولید مثل در خرگوش ها و شرایط لازم برای این مسئله بپردازیم.

تولید مثل در خرگوش ها

تولید مثل در خرگوش ها به روش تخمک گذاری القایی است. به این صورت که خرگوش های ماده جهت تخمک گذاری به حضور جنس نر و یا تحریک جفت گیری نیازمند هستند. این روند شامل دو فاز است:

• فاز اول:  فاز پذیرش می باشد که مدت آن ۱۲ الی ۱۴ روز است.  در این مدت خرگوش ها جفت گیری تمایل دارند.
• فاز دوم:  فاز عدم پذیرش می‌باشد که مدت آن یک الی دو روز است. که در این مدت اجازه جفت گیری به حیوان نر داده نمی شود.

مرحله تخمک گذاری خرگوش حدود ۱۰ ساعت بعد از جفت گیری و در نتیجه عمل تحریک انجام شده ، صورت می گیرد.  بهتر است در هنگام جفت گیری خرگوش ماده را به قفس خرگوش در انتقال دهید، زیرا از انجام این کار امتناع کنید است موجب درگیری و نزاع در بین خرگوش ها شود ، حتی در مواردی امکان دارد که خرگوش از جفت گیری مصرف گردد. البته عواملی وجود دارند که می توانند بر طول فاز های مذکور موثر باشند. که این موارد عبارتند از:

• تغذیه خرگوش
• نور 
• درجه حراررت
• تحریکات جنسی، اندازه و جنسیت

تغذیه خرگوش و تولید مثل در خرگوش ها

تغذیه خرگوش باید حاوی مواد معدنی و پروتئینی باشد، زیرا اگر این مواد در  تغذیه خرگوش وجود نداشته باشند باعث می شود که خرگوش ها فاز دوم عدم پذیرش را طولانی تر کنند. علاوه بر این ها تغذیه غلط خرگوش ضعیف می شود و ممکن است در زایمان حیوان و سلامتی او تاثیر بگذارد.

نقش نور در تولید مثل در خرگوش ها

طرح گام افزایش طول روز فعالیت جنسی آغاز می‌گردد. شروع فاز پذیرش جهت جفت گیری با ۱۴ ساعت روشنایی شروع می شود و نشان‌ دهنده ی این است که آنستروس فصلی در خرگوش می باشد. به  این صورت که در شرایط نگهداری حیوان در بیرون از خانه ، در ماه های اسفند و فروردین تولید مثل آغاز می شود و در ماه های شهریور و مهر به پایان می رسد (  البته در شرایطی که حیوان داخل خانه نگهداری می شود محدودیت تولید مثلی فوق وجود نخواهد داشت و در تمام سال ریتم تولید مثل می تواند وجود داشته باشد.

درجه حرارت

افزایش دما منجر به افزایش فعالیت های جنسی در خرگوش ها می گردد. مناسب ترین دما برای جفت گیری خرگوش ها ۱۵ الی ۲۰ درجه سانتی گراد می باشد. البته دمای کمتر و یا بیشتر ممکن است خرگوش ها را اذیت کنند.  برای نمونه زمانی که هوا خیلی گرم باشد به علت گرما زدگی ممکن است بینی حیوان مرطوب گردد (  البته مرطوب شدن بینی خرگوش دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد).

تحریکات جنسی، اندازه و جنسیت

هنگامی که خرگوش ماده و خرگوش جنس نر با یکدیگر نگهداری شوند ، فاز اول یعنی پذیرش جفت گیری سریع تر و زودتر انجام می گیرد. البته هنگامی که خرگوش ها به مرحله ی بلوغ رسیده باشند. خرگوش های نژاد بزرگ در حدود ۵ الی ۶ ماهگی به بلوغ جنسی می رسند و خرگوش های نژاد های کوچک تر در چهار ماهگی به بلوغ می رسند ( البته این قضیه بستگی به نژاد خرگوشها هم دارد). حتی جنسیت خرگوش ها هم در این امر موثر است ، ‏ به این صورت که خرگوش های ماده تر از خرگوش های نر به بلوغ می رسند.

آبستنی ، زایمان  و تولید مثل در خرگوش

طول مدت دوره آبستنی در حدود ۳۰ الی ۳۳ روز در خرگوش ها می باشد ( این امر بسته به نژاد و شرایط موجود متفاوت است). حدود ۲۸ روز بعد از جفتگیری یک جعبه ی زایمان (Nest box) در گوشه ای از قفس خرگوش ماده قرار دهید (برای سلامتی و امنیت بچه ها). در اغلب موارد در هفته های آخر خرگوش ماده مو های اطراف شکم خود را می کند و به عنوان بستر در داخل جعبه زایمان قرار می دهد. در این زمان ممکن است شما دهان حیوان را پر از گلوله‌های مو ببینید، یا این عمل لانه سازی را  با خارش بدن اشتباه بگیرید. بچه ها معمولا در نیمه های شب به دنیا می آیند ، نوزادان خرگوش بدون مو ،  فاقد قدرت بینایی و شنوایی هستند.  در اغلب موارد تعداد نوزادان به ۵ الی ۸ عدد نوزاد خرگوش می‌رسد. نوزادان در سه روزگی موهای بدنشان شروع به رشد می کند و در ده روزگی چشم های آن ها باز می شود. در اغلب موارد نوزادان از سه هفتگی شروع به خروج از جعبه ی زایمان می کنند و شروع به خوردن غذاهای جامد می کنند. طول مدت شیر خوارگی نوزادان خرگوش معمولا از ۴ الی ۸ هفتگی می باشد . در این زمان نوزادان خرگوش فقط باید از شیر تغذیه کنند و نباید غذای جامد به آن ها بدهید، زیرا ممکن است به مرور زمان دچار مشکل شوند. البته پس از طی مراحل شیرخوارگی می توانید به آن ها یونجه ی خشک بدهید (جهت تغییر عادت غذایی به مقاله نگهداری از خرگوش ها ، و نحوه ی تغذیه… مراجعه شود).

آبستنی کاذب

هنگامی که خرگوش ماده جفت گیری نمی کند و به علت تحریکات جنسی تخمک آزاد می گردد، جسم زرد ایجاد می شود و بر روی تخمدان باقی می ماند.  این مراحل سبب ایجاد علائم آبستنی کاذب در حیوانی که جفت گیری نکرده است می شود. در ظاهر آبستنی کاذب همانند آبستنی حقیقی است، اما پس از گذشت ۱۸ روز حیوان به حالت عادی باز گردد.

منبع : https://mag.asanteb.com