کمبود روی | نشانه‌ها، خطرات، نحوه تشخیص، پیشگیری و درمان
اگر جسم فردی روی مورد نیاز خود را دربر نداشته باشد؛ ممکن است این فرد با علائم و نشانه‌های کمبود روی مواجه شود که در نتیجه اختلالات در توان ذهنی و جسمی را می‌توان در ان مشاهده کرد. با وجود خطرات کمبود روی، درمان و پیشگیری از آن با استفاده از نکات و دستورات زیر بسیار آسان است.
تاثیر کمبود روی بر عملکرد جسم
بدن انسان به ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی برای حفظ عملکرد مطلوب خود نیاز دارد. یکی از مواد معدنی مهم، روی است که در مقادیر کمی در غذا یافت می‌شود. اگرچه بدن ما نیاز چندانی به مقادیر زیاد روی ندارد؛ اما امکان ابتلا به کمبود روی نیز ممکن است برای هر فردی رخ بدهد.
اگر جسم فردی روی مورد نیاز خود را دربر نداشته باشد؛ ممکن است این فرد با علائم و نشانه‌های کمبود روی مواجه شود.
نکاتی که در مورد کمبود روی باید بدانید:
- بدن هر فرد از روی برای پردازش بسیاری از امور حیاتی، استفاده می‌کند.
- طبق اعلام انستیتو سلامت ایالات متحده، تغذیه غیر بهینه و ضعیف، عامل اصلی بروز کمبود روی در افراد است.
- پزشکان متخصص معمولا مکمل روی را برای رفع کمبود روی تجویز می‌کنند.
عملکرد و تاثیر روی در بدن
روی، کاربرد و استفاده‌های فراوانی در فعالیت‌های جسمانی دارد. روی نقش مهمی در تکثیر سلول‌ها و پشتیبانی از بهبود و ترمیم زخم دارد. روی از قابلیت‌های سلولی پشتیبانی کرده و به فعالیت حدود 100 آنزیم – ملکول‌هایی که واکنش‌های شیمیایی را فراهم می‌کنند – کمک می‌کند.
تاثیرات جانبی روی در بدن:
- تقویت سیستم ایمنی
- کمک به تکثیر سلولی
- حفظ درک و حس بویایی و چشایی
- کمک به ترمیم زخم‌ها
روی همچنین به رشد و توسعه فردی کمک می‌کند. از این رو می‌توان اهمیت این ماده معدنی را برای زنان باردار و کودکان در حال رشد، درک نمود.
جسم یک شخص، روی دریافتی را ذخیره نمی‌کند که این به معنای پیشگیری ساده از کمبود روی با تغذیه مناسب است.
حتما بخوانید: آشنایی کامل با انواع مواد معدنی بدن
نشانه های کمبود روی
نشانه‌های کمبود روی به عملکرد آن در بدن ارتباط دارد. برخی از شایع‌ترین نشانه‌های کمبود روی شامل موارد زیر است:
- از دست دادن اشتها
- رشد کم‌تر از انتظار
- قابلیت‌های ایمنی ضعیف
کمبود روی شدید حتی می‌توان مشکلات و نشانه‌های وخیم‌تری را به همراه داشته باشد.
- بلوغ جنسی دیررس
- اسهال
- ضایعات چشم و پوست
- احساس سستی
- هیپوجسیا
- ریزش مو
- ترمیم آهسته زخم
- از دست دادن غیر طبیعی وزن
مردان و پسران نیز می‌توانند کاهش تولید تستوسترون در اثر کمبود روی تجربه کنند که نتیجه آن ناتوانی جنسی و هیپوگنادیسم است.
علل کمبود روی
در اندازه جهانی، حدود 1.1 میلیارد از افراد از کمبود روی رنج به دلیل مصرف غذایی ناصحیح، رنج می‌برند که این کمبود ممکن است از یکی از 3 علل اصلی نشأت گیرد.
- عدم دریافت روی موردنیاز در یک وعده غذایی
- از دست دادن روی دریافت شده به دلیل جذب روده‌ای ضعیف یا دلایل دیگر
- وجود یک بیماری یا شرایط ناصحیح مزمن
عادات و رفتار مزمن زیر نیز در بروز کمبود روی نقش دارند.
- اعتیاد به نوشیدنی‌های الکلی
- سرطان
- بیماری سلیاک
- اسهال مزمن
- بیماری کلیوی مزمن
- بیماری کبد مزمن
- بیماری کرون
- دیابت
- بیماری پانکراس
- بیماری سلول داسی‌شکل
- کولیت اولسراتیو
ارتباط روی با گیاه خواران
گیاهخواران به طور معمول مقدار کمتری از روی را در بدن خود دارند که این کمبود به دلیل عدم تامین روی از منابع غنی گوشتی و تاثیر بهتر این فرآورده‌های حیوانی است.
بدین منظور، گیاهخواران تمایل به خوردن مقدار بالاتری از حبوبات، سویا، لوبیا و آجیل دارند. در حالی که این مواد غذایی سالم به شمار می‌آیند؛ اما این مواد می‌توانند موجب ایجاد اختلال در جذب روی بدلیل وجود فیتات شوند.
ارتباط روی با سن
افراد پا به سن گذاشته ممکن است با خطر بیشتری از کمبود روی مواجه شوند چرا که این افراد مقدار کمتری از تنوع غذایی کافی را در دسترس دارند. تحت درمان بودن برخی فرایند‌های دارویی نیز ممکن است میزان خروج و دفع روی از بدن را افزایش دهد. برای مثال با مصرف دیورتیک‌تیازید‌ها مانند کلرتالیدون یا هیدروکلروتیازید، این دفع، بیشتر خواهد شد.
یک اختلال پزشکی نادر به نام آکرودرماتیتیس انتروپاتیک نیز وجود دارد که موجب ایجاد اختلال در جب روی می‌شود.
حتما بخوانید: 12 وظیفه روی در بدن و میزان روی مورد نیاز بدن
تشخیص کمبود روی
در حالی که پزشک متخصص ممکن است برای تشخیص کمبود روی، آزمایش خون یا ادرار را تجویز کند؛ این روش نمی‌تواند چندان قطعی باشد چرا که مقدار خیلی کمی از روی در سلول‌های بدن وجود دارد.
در تشخیص کمبود روی، دکتر شما یک بررسی کامل از سوابق سلامتی و پزشکی را در دستور کار قرار می‌دهد. این متخصصین در مورد میزان و ماهیت دریافتی غذایی پرس و جو خواهند کرد. اگر یک فرد روزانه کالری کافی دریافت نکرده باشد و یا به اندازه کافی از غذاهای مختلف غذا بخورد بهره برده باشد، ممکن است کمبود روی به یک عامل اساسی و مخفی‌تری مربوط باشد.
درمان کمبود روی
مواد مکمل متنوعی در دارو‌خانه‌ها و فروشگاه‌های بهداشتی وجود دارد. هر نوع مکمل می‌تواند مقدار متفاوتی از المان‌های روی را دربر داشته باشد و معمولات با عناوینی چون گلوکونات، سولفات و یا استات زینک (روی) شناخته می‌شوند. هر مکمل روی بایستی اطلاعات کافی در مورد تعداد المان‌های روی را در هر نوع ارائه دهد. روی همچنین محصول شایعی برای لوز گلو بکار می‌رود به طوری که از ان می‌توان به عنوان کمک برای درمان سرماخوردگی‌های معمولی استفاده نمود.
یک فرد همچنین می‌تواند میزان روی بدن خود را از طریق مواد حاوی این ماده معدنی، افزایش دهد. مواد غذایی زیر به عنوان منابع سرشار از روی به حساب می‌آیند:
- صدف
- گوشت گاو
- کباب
- غلات صبحانه غنی شده
- لوبیای پخته
- ماست
- نخودها
- بلغور جو دوسر
- شیر
فردی که از تنوع بالایی از مواد غذایی بهره می‌برد؛ معمولا مقدار بیشتری از روی را دریافت خواهد کرد و در این راستا، گوشت گوسفند، میوه‌ها، سبزیجات و محصولات لبنی از غنی‌ترین منابع به شمار می‌آیند.
نحوه پیشگیری از کمبود روی
راه‌کارهای متعددی برای دریافت بهینه روی از طریقه برنامه غذایی وجود دارد. برای مثال، می‌توان لوبیا را پیش از پختن، در آب خیس داد تا مقدار فیتات آن کاهش یابد که در نتیجه بدن با آسانی بیشتری توانایی دریافت روی را خواهد داشت.
محصولات مخمر غلات و تبدیل آن‌ها به این حالت غذایی، امکان کاهش فیتات در آن‌ها را فراهم کرده که در نهایت روی بیشتری در اختیار بدن قرار خواهد گرفت.
سخن نهایی
در کنار مشکلاتی که کمبود روی می‌تواند ایجاد کند؛ خطراتی نیز از مصرف بیش از حد روی وجود دارد. این خطر معمولا زمانی رخ می‌دهد که فرد برای تقویت سیستم ایمنی خود، مقدار بیش از حدی از مکمل‌های روی را مصرف می‌کند.
مصرف بیش از حد روی می‌توان علائم و مشکلاتی مانند حالت تهوع، استفراغ تا حتی ضعیف شدن قابلیت‌های سیستم ایمنی را به دنبال داشته باشد. بدین منظور، بزرگسالان بالاتر از 19 سال نبایست بیش از 40 گرم از روی را در روز دریافت کنند. اگر یک فرد احساس کمبود روی را در خود مشاهده کرد؛ مصرف مکمل و اقدامات درمانی لازم را باید تحت نظر پزشک متخصص ادامه دهد.
منبع: medicalnewstoday
