در بحث تناسب اندام یکی از سوالات متداول اینست که چه کسانی چاق هستند؟ شایان ذکر است که تشخیص چاقی در جوامع مختلف با اینکه کمی به سنت ها و فرم بدنی افراد آن کشور مربوط است اما به طور کلی بعد از تحقیقات بسیاری توسط پژوهشگران توانسته اند به چند فرمول اصلی برای تعیین میزان چاقی و شاخص توده بدنی افراد دست پیدا کنند. جالب است که بدانید بین مفهوم چاقی و اضافه وزن تفاوت هایی وجود دارد که همه با توجه به شاخص توده بدنی مشخص می شود. این بدین منظور است که تمامی افرادی که از اضافه وزن رنج می برند در دسته ی افرادی که به بیماری چاقی مبتلا هستند، جای نمی گیرند. ما تلاش کرده ایم که در این مطلب به توضیح چگونگی اندازه گیری چاقی با استفاده از شاخص های توده ی بدنی بپردازیم و همچنین از تفاوت بین چاقی و اضافه وزن صحبت کنیم.
تشخیص چاقی با اندازه گیری توده ی بدنی
یکی از روش ها برای تشخیص چاقی اندازه گیری توده ی بدنی فرد است. اندازه گیری شاخص توده بدنی (BMI) شاید ساده ترین راه برای تعیین اینکه چاق هستید یا خیر باشد. در این اندازه گیری افرادی که شاخص توده بدنی آنها بیش از ۳۰ می باشد دچار چاقی هستند. شاخص توده بدنی با تقسیم وزن (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) بدست می آید. به طور مثال شاخص توده بدنی یک فرد ۸۴ کیلوگرمی با قد ۱۷۵ سانتیمتر برابر است با 27/4، بنابراین این فرد در دسته ی اضافه وزن قرار می گیرد. جدول زیر نمایانگر وضعیت بدنی افراد است:
۱۸.۵: کمبود وزن
۱۸.۵ تا ۲۴.۹ : وزن مناسب
۲۵ تا ۲۹.۹ : اضافه وزن
۳۰ تا ۳۴.۹ : چاقی درجه ۱
۳۵ تا ۳۹.۹ : چاقی درجه ۲
بیش از ۴۰ : چاقی درجه ۳
اما شاخص توده بدنی به تنهایی معیار مناسبی برای تعیین تناسب اندام نیست چرا که تنها قد و وزن را ملاک قرار می دهد و به میزان چربی اهمیتی نمی دهد. چه بسا فردی که شاخص توده بدنی کمتر از ۲۵ دارد و درصد چربی بالایی نیز داشته باشد و بالعکس فردی که شاخص توده بدنی او بیشتر از ۳۰ است، وزن عضلانی بالایی داشته باشد. بنابراین تعریف دقیق تر چاقی باید بر اساس میزان چربی، دور کمر و یا میزان چربی احشایی باشد.
اندازه گیری نسبت کمر به لگن (WHR۲) موثق تر از شاخص توده بدنی
نسبت کمر به لگن شاخصی برای ارزیابی سلامتی و تناسب اندام است که از تقسیم اندازه ی دور کمر نسبت به دور لگن حاصل می شود. دور کمر: نقطه ی میانی بین آخرین مهره ی ستون فقرات و آخرین دنده (منظور از دور کمر تقریبا بالای ناف) است و دور لگن: برجسته ترین قسمت باسن می باشد. بالا بودن اندازه ی دور کمر نسبت به دور لگن نشان دهنده ی چاقی سیبی شکل است که ارتباط مستقیمی با میزان چربی احشایی دارد. بالا بودن میزان چربی احشایی یکی از عوامل موثر در بروز بیماری های قلبی و دیابت نوع ۲ است.
روشی دیگر در تشخیص چاقی: یک روش ساده تر برای تشخیص اینکه در خطر چاقی هستید یا خیر، اندازه گیری دور کمر است. اندازه ی دور کمر بیشتر از ۹۰ سانتی متر برای زنان و بیشتر از ۱۰۰ سانتی متر برای مردان، نشانه ی چاقی است، حتی اگر شاخص توده بدنی شما کمتر از ۳۰ باشد.
تفاوت چاقی با اضافه وزن
اندازه گیری شاخص توده بدنی و دور کمر به شما کمک می کند تا تشخیص دهید که چاق هستید یا اضافه وزن دارید، اگر اندازه های شاخص توده بدنی و دور کمر در مورد شما نشان می دهند که در دسته ی افراد چاق محسوب نمی شوید، اما کمی شکم دارید و از وضعیت ظاهری بدن خود راضی نیستید، احتمالا دچار اضافه وزن هستید. در این حالت شما به بیماری چاقی مبتلا نیستید و هنوز عوارض چاقی شما را تهدید نمی کنند. تنها چیزی که ممکن است در این شرایط شما را آزار دهد وضعیت ظاهری نامتناسب است. اگر جزو این دسته از افراد هستید و مشکلی هم با وضعیت ظاهری خود ندارید نیازی نیست وزن کم کنید فقط باید به طور منظم وزن، سایز و عوامل مربوط به سلامتی از جمله
قند خون، چربی و فشار خون خود را ارزیابی کنید تا از ورود به محدوده ی چاقی پیشگیری کنید.
5 مرحله چاقی بعد از اندازه گیری شاخص های توده بدنی
اگر با هر روشی متوجه شده اید که چاق هستید، چاقی شما در یکی از این ۵ مرحله قرار دارد:
١. شما هیچ مشکلی که منشأ آن چاقی باشد ندارید. در این حالت هنوز چاقی برای شما تهدید کننده نیست و فقط ظاهر شما را نامتناسب کرده است.
۲. هر گونه مشکل مرتبط با چاقی در وضعیت سلامتی شما، در حد متوسط و لب مرزی است. مثلا فشار خون یا قند خون در مرز هستند اما نیازی به مصرف دارو ندارید.
٣. به بیماری های مزمن مرتبط با چاقی از جمله فشار خون بالا، دیابت نوع دو، ایست تنفسی در خواب و آرتروز دچار شده اید و در انجام فعالیتهای روزانه کمی با مشکل مواجه هستید.
۴. در معرض خطر مشکلات جدی مرتبط با چاقی از جمله حمله ی قلبی، نارسایی قلبی و سکته ی مغزی هستید.
۵. مشکلات و بیماری های مرتبط با چاقی به حدی شدت پیدا کرده اند که زندگی شما را تهدید می کنند و ممکن است به مرگ بر اثر این مشکلات دچار شوید.
شما به راحتی می توانید تشخیص دهید که در کدام مرحله هستید. آنچه باید بدانید این است که در هر مرحله ای باشید، همیشه در آن مرحله نخواهید ماند و هر چه سابقه ی چاقی شما بیشتر شود به مراحل خطرناکتر نزدیک خواهید شد. هر چه در مراحل ابتدایی اقدام به کاهش وزن کنید با دردسرهای کمتری مواجه خواهید بود.
منبع: https://mag.asanteb.com
