با عوارض برنزه کردن پوست آشنا شوید

عوارض برنزه کردن پوست بسیار است. البته برنزه کردن فوایدی هم دارد. هر کسی که قصد دارد اینکار را انجام دهد باید در این باره خوب اطلاعات کسب کند و بعد کارش را انجام دهد. یکی از عوارض برنزه کردن پوست پیری زودرس است. همچنین لکه‌های پوستی مانند کک و مک‌، خشکی پوست و سوختگی‌های درجه یک و دو از عوارض برنزه کردن پوست می باشد. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره برنزه کردن پوست اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

برنزه کردن پوست

پوست (به انگلیسی: Skin) بخشی از دستگاه پوششی بدن است. بخش‌های دیگر این دستگاه مو، ناخن و غشاء مخاطی هستند.

پوست متشکّل از دو لایهٔ اصلی است:

روپوست (اپیدرم) که لایهٔ نازک‌تر خارجی می‌باشد.

درم که لایه ضخیم‌تر داخلی است.

روپوست لایه‌های ضخیمی از سلولهای مسطح می‌باشد.

پوست با دارا بودن سطح متوسطی حدود ۲ متر مربع (۲٫۵ یارد مربع)، یکی از بزرگ‌ترین اعضا بدن است. پوست یک سد محافظتی بین محیط جهان اطراف با عضلات، اعضای درونی و رگهای خونی و اعصاب بدن تشکیل می‌دهد. مو و ناخنها از پوست منشأ گرفته و یک حفاظت اضافی ایجاد می‌کنند. ظاهر پوست به طور گسترده‌ای تغییر می‌کند؛ که این تغییر نه تنها به دلیل عواملی همچون افزایش سن بوده، بلکه، نمایش دهنده نوسانات هیجانی و سلامت عمومی، نیز می‌باشد.

پوست یک عضو زنده است هرچند فوقانی‌ترین لایه آن لایه‌شاخی (اِستراتوم کورنِئوم) و روپوست (اپیدرم) بوده که سطح پوست را تشکیل می‌دهند و متشکل از سلولهای مرده و یا درحال مرگ هستند و در هر فرد حدود ۳۰ هزار عدد از این سلولها در هر دقیقه ریزش می‌کنند. با این وجود سلولهای زنده پوست دائماً در قسمت زیری تر روپوست تولید شده تا جایگزین این سلولها گردند. در زیر روپوست، درم قرار گرفته که حاوی عروق خونی، پایانه‌های عصبی و غدد می‌باشد. لایه‌ای از چربی در زیر درم قرار می‌گیرد و به عنوان یک عایق، ضربه گیر و منبع انرژی عمل می‌کند.

تحمل پوسته‌های عمیق روی پوست و تغییر رنگ پوست به طلایی و شکلاتی و پوست‌های ته‌دیگی، پاداش طاقت آوردن برابر چند ساعت تابیدن آفتاب بر پوست است؛ پوست‌های برنزه ای که امروز سرخی را از گونه‌ها گرفته و بعضا عاقبتی دردناک را برای متقاضیانش به تصویر می‌کشد.

در این میان پرسش هایی وجود دارد؛ مثل اینکه آیا کسانی که پوست خود را با آفتاب برنزه می‌کنند، به عوارض آن نیز اهمیت می‌دهند؟

آیا کسانی که از دستگاه سولاریوم برای زیباتر شدن استفاده می‌کنند، به آسیب‌های احتمالی آن فکر می‌کنند؟
کسانی که شیفته برنزه شدن هستند، همانند افراد سیگاری، هر چه از مضرات اشعه ی ماورای بنفش بشنوند و بخوانند، باور نمی ‌کنند یا اگر هم باورشان شود، آن روز را دورتر از آن می ‌بینند که بخواهند از ترسش پا روی دلشان بگذارند و قید برنزه کردن پوستشان را بزنند.

اما پزشکان راجع به عوارض اشعه ی ماورای بنفش نور خورشید، با اطمینان‌تر از مضرات سیگار کشیدن حرف می ‌زنند.

عوارض برنزه کردن پوست

دکتر محمد گلشنی، دبیر انجمن متخصصان پوست کشور درباره عوارضی که برنزه کردن می‌تواند به همراه داشته باشد، می گوید:

پیری زودرس، ‌لکه‌های پوستی مانند کک و مک‌، لن تی گو و ملاسما،‌ خشکی پوست و سوختگی‌های درجه یک و دو از عوارض برنزه کردن پوست با آفتاب هستند.

برنزه کردن با آفتاب، احتمال سرطان‌های پوست مانند ملانوم، BCC وSCC را افزایش می‌دهد که با رنگ پوست نیز ارتباط دارد. هرچه پوست روشن‌تر باشد، احتمال ابتلا به سرطان نیز بیشتر می‌شود.

افراد با پوست خیلی روشن نیز بهتراست به هیچ عنوان در معرض آفتاب مستقیم قرار نگیرند و همیشه از کرم‌های ضدآفتاب با فاکتورهای حفاظتی بالای 25 استفاده کنند.

در کشوری آفتاب خیز مانند ایران باید از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کرد.

زنان می‌توانند به جای استفاده از ترکیبات گیاهی نظیر هویج و گوجه فرنگی و … از کرم‌های اتوبرنز که مورد تایید وزارت بهداشت نیز هستند و نیاز به آفتاب هم ندارند، استفاده کنند.

متاسفانه عوارض استفاده از سولاریوم نیز غیر قابل بازگشت است. در سولاریوم ‌از لامپ‌های UVB و UVA استفاده می‌کنند و عوارض آن نیز مانند آفتاب‌ سوختگی، ‌پیری زودرس و لک پوستی است.

نور خورشید ممکن است فوایدی داشته باشد، اما استفاده از سولاریوم کاملا مردود است.»

اطلاعات دیگر درباره برنزه کردن پوست

دکتر عباس انتظاری، متخصص پیشگیری از بیماری های عفونی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و عضو آکادمی زیبایی آمریکا و عضو انجمن لیزر پزشکی ایران نیز در این باره اظهار می دارد:

«واژه برنزه کردن یا TANNING از اروپا نشات می گیرد و بیشتر در زنان جوان اروپایی که پوست بسیار روشنی داشتند، استفاده می شد.

بیشتر افراد جلوی نور آفتاب اقدام به برنزه کردن پوست خود می کنند.

در حال حاضر بسیاری از سالن های آرایشی و زیبایی نیز به صورت مصنوعی و با استفاده از دستگاه سولاریوم (تصویر بالا) اقدام به برنزه کردن پوست افراد می کنند.

به هر حال، چه پوست به صورت طبیعی و به اصطلاح در حمام آفتاب برنزه شود و چه با استفاده از روش های مصنوعی برنزه گردد، مکانیسم تغییر رنگ پوست یکسان است. در هر دو حالت از اشعه فرابنفش برای برنزه کردن استفاده می شود که مهم ترین عامل ایجاد سرطان های پوستی، همین اشعه فرابنفش نوع A است.

لایه ی اوزن در سرتاسر کره ی زمین نازک ‌تر شده است و حفره‌های موجود در آن، که تهدیدی برای پوست به شمار می ‌روند، همچنان در حال افزایش هستند.

هر کسی مختار است که با دانستن عواقب هر کاری، آن را انجام دهد، اما افرادی که علاقه ‌مند به برنزه کردن هستند، باید بدانند که در سال‌های آینده، حتی اگر به سرطان پوست دچار نشوند، نسبت به هم‌سن و سال هایشان پوست پیرتر و شکسته ‌تری خواهند داشت.
افرادی که در معرض اشعه فرابنفش قرار می گیرند، بیشتر در معرض تخریب سلولی و پیری پوست، افزایش چین و چروک و تغییر رنگ دایمی پوست، ضعف ایمنی در سطح سلول های پوستی و افزایش عفونت های سطحی پوست می شوند.

بر اساس جدیدترین مطالعات علمی معلوم شده است، افرادی که از دستگاه های برنزه کننده پوست استفاده می کنند در سنین بسیار پایین تری مبتلا به سرطان سلول بازل پوست می گردند و بر اساس این مطالعه شانس بروز سرطان پوست در زنان استفاده کننده از این روش ها بیشتر بوده است.

بنابراین از نظر پزشکی، برنزه کردن پوست به هیچ عنوان توصیه نمی شود، بلکه همواره باید یادآوری کرد تمام افراد برای پیشگیری از پیری پوست و پیشگیری از سرطان های پوستی باید از کرم ضد آفتاب استفاده کنند و از برنزه کردن پوست و نیز حمام آفتاب گرفتن بدون ضد آفتاب، پرهیز نمایند.»