علایم بیماری پوکی استخوان و درمان آن
علایم بیماری پوکی استخوان و راههای تشخیص و درمان آن را در این بخش از مجله پزشکی آسان طب تقدیم تان می کنیم. بیماری پوکی استخوان بیشتر در بین زنان رایج است تا مردان. شاید علت ان هم اینست که حجم استخوان در زنان از مردان کمتر هست.
وقتیکه توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از 35 سال به بعد کم کم این توده ها را از دست می دهند. در زنان میزان از دست رفتن استخوان پس از یائسگی که میزان هورمون استروژن افت پیدا می کند، سرعت می‌گیرد.
علایم بیماری پوکی استخوان
به گزارش مجله پزشکی آسان طب علایم بیماری پوکی استخوان می تواند شامل درد استخوان ها و بدن باشد. متاسفانه اکثر ما تا زمانی که درد قابل توجهی نگیریم متوجه پوکی استخوان نمی شویم.
همچنین علایم بیماری پوکی استخوان شامل شکستگی استخوان، کمر درد یا قوز پشت می باشد. و اینکه این احتمال وجود دارد که قد شما در طول زمان کوتاهتر شود. دلیل آن هم اینست که پوکی استخوان موجب متلاشی شدن مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات شما) خواهد شد.
این مشکلات معمولا پس از آنکه مقدار زیادی از کلسیم موجود در استخوان از بین رود اتفاق می‌افتد.
علایم بیماری پوکی استخوان ممکن است تا چندین دهه خودش را نشان ندهد، چون تا وقتیکه استخوانی نشکند، این بیماری نشانه جدی ندارد.
نشانه که عموما با این شکستگی های ظاهر می شود، درد است. محل درد به محل شکستگی بستگی دارد. علایم بیماری پوکی استخوان در بین مردان مشابه علایم بیماری پوکی استخوان در بین زنان است.
پوکی استخوان چیست ؟
استئوپورز یا پوکی استخوان شایعترین اختلال استخوان و متابولیسم مواد معدنی است و در آن استحکام استخوان کاهش یافته و مختل می شود و فرد در معرض خطر شکستگی قرار می گیرد. این بیماری حدود 40٪ از زنان بالای 50 سال را مبتلا می سازد و در آمریکا سالانه 1/5میلیون شکستگی ناشی از استئوپورز رخ می دهد.
جهت آشنایی بیشتر با بیماری پوکی استخوان به این لینک ( پوکی استخوان ) مراجعه کنید.
عوامل موثر بر روی تراکم استخوان
استحکام استخوان به دو عامل اصلی بستگی دارد : تراکم استخوان و کیفیت استخوان .
تراکم استخوان , خود با دو عامل حداکثر حجم توده استخوان در بالغین و میزان تحلیل استخوان در بزرگسالی مرتبط است . کیفیت استخوان نیز توسط هندسه استخوان , بازگردش استخوان , مینرالیزاسیون ( معدنی شدن ) و آسیبهای وارده ( مانند شکستگی های کوچک ) تعیین می گردد. عوامل ژنتیکی تعیین کننده اصلی حداکثر توده استخوانی می باشد. توده استخوان در مردان بیشتر از زنان است و در زنان کمبود استروژن در جریان یائسگی , تاثیر شدیدی بر کاهش توده استخوانی دارد. در بزرگسالان میزان مصرف کلسیم و ویتامین D , فعالیت فیزیکی و وزن بدن از علل اصلی یکپارچگی اسکلتی و حفظ تراکم مناسب استخوان است.
محل های شایع شکستگی ناشی از پوکی استخوان
محل های شایع شکستگی ناشی از پوکی استخوان عبارتند از : شکستگی مهره , شکستگی انتهای تحتانی ساعد ( شکستگی رادیوس ) و شکستگی گردن ران در ناحیه لگن . شکستگی گردن ران وخیم ترین عوارض را بدنبال دارد و میزان مرگ و میر ناشی از آن در سال اول بیش از 20٪ است . جالب است که بدانید بیش از 75٪ از تمام شکستگی های هیپ ( ران ) در زنان روی می دهد.
فاکتورهای خطر غیر قابل تعدیل ابتلا
- ¤ سابقه شکستگی در دوران بلوغ
- ¤ سابقه شکستگی در فامیل درجه اول
- ¤ نژاد سفید پوست قفقازی
- ¤ سن بالا
- ¤ جنس مونث
- ¤ دمانس ( فراموشی )
- ¤ ضعف اخلاقی
فاکتورهای خطر قابل تعدیل ابتلا
- ¤ سیگار
- ¤ الکلیسم
- ¤ وزن کم ( کمتر از 58 کیلوگرم )
- ¤ به زمین خوردن مکرر
- ¤ کمبود استروژن
- ¤ مصرف قرصهای ضد بارداری بیش از سه ماه
- ¤ اختلال قدرت دید
- ¤ کم بودن فعالیت فیزیکی
- ¤ کمبود مصرف کلسیم
تظاهرات بالینی پوکی استخوان
پوکی استخوان تا زمانی که سبب شکستگی نشود بیماری بی علامتی است به همین دلیل به آن بیماری خاموش می گویند و به همین دلیل غربالگری افراد در معرض خطر برای شناسایی زودهنگام و قبل از بروز شکستگی اهمیت دارد. 90٪ از شکستگی های ران در اثر زمین خوردن رخ می دهد و اغلب سبب درد و اختلال در حرکت می شودد. در مقابل آن اغلب شکستگی های مهره ای بی سر و صدا است و در اثر استرس های فیزیکی کوچک مثل عطسه کردن , خم شدن و بلند کردن اجسام ایجاد می شود . شکستگی حاد مهره ممکن است موجب کمردرد شدیدی شوند که معمولا در عرض چند هفته با اقدامات حمایتی درد رفع می شود. بیماران مبتلا به استئوپورز شدید مهره ها ممکن است دچار کوتاهی قد , کیفوز ( قوز پشت ) و لوردوز کمر ( کمر گود ) شود که به این وضعیت کوهان بیوه زن ( Dowager hump ) می گویند
داروهایی که سبب کاهش توده استخوانی می شوند:
- ¤ مقادیر بیش از اندازه هورمون تیروئیدی
- ¤ هپارین
- ¤ داروهای ضد تشنج مثل کاربامازپین و فنی توئین
- ¤ داروهای شیمی درمانی مثل متوتروکسات
تشخیص پوکی استخوان
استئوپورز معمولا بدنبال شکستگی حاد بالینی یا در بررسی دانسیتومتری ( سنجش تراکم ) معدنی استخوان تشخیص داده می شود.
روش استاندارد طلایی برای بررسی تراکم استخوان , روش جذب سنجی رادیوگرافیک با انرژی دوگانه موسوم به DEXA است که در آن توده استخوان در نواحی ستون فقرات و لگن ( هیپ ) بررسی می شود.
تراکم استخوان در افراد در معرض خطر باید هر دو سال یکبار پایش شود.
افرادی که نیازمند غربالگری برای پوکی استخوان هستند
- ¤ تمام زنان کمتر از 65 سال که دارای یک یا چند فاکتور خطر دیگر ( بجز یائسگی ) برای پوکی استخوان هستند
- ¤ تمام زنان بیشتر از 65 سال صرف نظر از فاکتور خطر دیگر
- ¤ زنان یائسه مبتلا به شکستگی
- ¤ در حال حاضر برنامه غربالگری برای مردان وجود ندارد
پیشگیری از شکستگی در افراد مبتلا
اقدامات پیشگیری عمومی در تمام بیماران شامل چهار امر مهم است:
1- تجویز کلسیم تکمیلی :د میزان کلسیم مورد نیاز زنان یائسه 1200 میلی گرم روزانه است
2- تجویز ویتامین D تکمیلی : میزان مورد نیاز ویتامین روزانه 800-400 میلی گرم است
3- فعالیت بدنی ( ورزش )
4- روشهای جلوگیری از زمین خوردن
درمان طبی بیماری پوکی استخوان
درمان جایگزینی هورمونی ( HRT ) : در این روش بر حسب صلاحدید پزشک متخصص , از استروژن جایگزین استفاده خواهد شد. استروژن جذب کلسیم را بالا برده و بصورت مجزا یا در ترکیب با پروژسترون می تواند وضعیت توده استخوان را در زنان یائسه بهتر نماید.
تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن ( SERM ) : هم اکنون رالوکسیفن که از این دسته دارویی است برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان استفاده می شود . این دارو سبب کاهش شکستگی های مهره در زمینه پوکی استخوان می شود ولی اثری در پیشگیری از بروز شکستگی هی لگن و هیپ ندارد.
¤ بیس فسفونات ها : سه داروی مهم این گروه دارویی که برای پوکی استخوان مورد استفاده اند عبارتند از : آلندرونات , رزیدرونات و ایباندرونات . این گروه دارویی هم برای پیشگیری و هم برای درمان پوکی استخوان , چه در زنان چه در مردان کاربرد دارند و سبب کاهش 50٪ شکستگی های مهره و 40٪ شکستگی های فمور و هیپ می شوند.
علایم بیماری پوکی استخوان میتواند شامل شعف استخوان ها و درد انها باشد. یکی از علل اصلی پوکی استخوان کمبود کلسیم است. برای همین همیشه میگویند از زمان تولد مصرف شیر را باید فراموش نکنید. بعد از دو سالگی به بعد میتوانیم کشک و سایر لبنیات را به غذای کودکانمان اضافه کنیم.
در بزرگسالی حتی میتواند از قرص های کلسیم هم استفاده کرد.
امیدواریم از اطلاعاتی که در این بخش از اسان طب درباره علایم بیماری پوکی استخوان تقدیمتان کردیم بهره مند شده باشید.
