کزاز دارای چه علائم و عللی است؟

کزاز یک بیماری با اختلال عصب است که علایم و روشهای درمان زیادی دارد. از علایم آن میتوان به سفتی فک یا تریسموس ، دیسفاژی، سفتی گردن، شانه و پشت و بعد سایر عضلات اشاره کرد. در این بخش از مجله پزشکی اسان طب درباره این بیماری اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

بیماری کزاز چه مشخصاتی دارد؟

کزاز یک بیماری حاد با اختلال عصب است. بیماری کزاز ناشی از اگزوتوکسین کلستریدیوم تتانی که با افزایش اسپاسم عضلات همراه می شود. انقباض های دردناک که در سراسر دوران بیماری کزاز پایدار می ماند.بیشتر انقباضات حاصل توکسین کلستریدیوم تتانی در ماهیچه های جونده و صورتی پیدا می شود.

علل ابتلا به بیماری کزاز

عامل بیماری زا :

کلستریدیوم تتانی یک میکروب گرم مثبت، بی هوازی، هاگزا و متحرک است. اسپورها در برابر مواد ضدعفونی کننده و اتوکلاو 120 درجه سانتی گراد به مدت 15 دقیقه مقاوم است. اسپور در 120 درجه سانتی گراد به مدت 20 دقیقه یا با پرتو تابی گاما از بین می رود.

زهر بیرونی (اگزوتوکسین) کزاز با نام تتانواسپاسمین نامیده می شود. این زهر محلول در آب بوده و از لحاظ شدت زهر، بعد از بوتولیسم قرار دارد. 0/1 mg از آن یک انسان 70Kg را از پا در می آورد.

تتانواسپاسمین روی 4 نقطه دستگاه عصبی اثر می گذارد:

1. پلاک های پایانی حرکتی دستگاه اسکلت
2. نخاع شوکی
3. مغز
4. دستگاه سمپاتیک

مخزن عفونت :

محل طبیعی میکروب در خاک و گرد و غبار است. باسیل کزاز را در روده علف خواران نیز یافته اند.

دوره واگیری :

بیماری کزاز قادر به سرایت از انسانی به انسان دیگر نیست و دوره واگیری ندارد.

بیماری کزاز در چه کسانی بیشتر شایع است؟

بطور معمول در سنین فعالیت (40-5 سالگی ) دیده می شود. البته کزاز در نوزادان نیز روی میدهد که این امر فقط در موارد زایمان غیر بهداشتی است.

بیماری کزاز در مردان شایع تر است.

در کشور هایی با برنامه ایمن سازی در سنین بالا و در کشورهایی بدون برنامه ایمن سازی در دوره جوانی و نوزادی بروز می نماید.به گزارش آسان طب،ابتلای زنان به کزاز به هنگام زایمان و سقط را کزاز نفاسی می گویند.

عمدتاً از لحاظ شغلی نیز در باغبانان و کشاورزان و معتادان شیوع بیشتری دارد.

ابتلا معتادان را می توان به کاهش اکسیداسیون احیا در محل تزریق بواسطه هروئین و یاکینین نسبت داد که منجر به رشد سریع کلستریدیوم می شود.

ایمنی و مقابله در برابر کزاز :

ایمنی از لحاظ سنی وجود ندارد مگر اینکه قبلاً واکسیناسیون صورت گرفته باشد. در ابتلا به کزاز مقدار زهری که باعث ایمنی می شود، بیش از مقدار کشنده آن است. لذا بهتر است که حتماً واکسیناسیون انجام گیرد.

ایمنی دسته جمعی هیچ تاثیری در برابر کزاز ندارد.

عوامل محیطی بیماری کزاز :

کزاز عمدتاً یک بیماری زیست محیطی است بصورت تک گیر در افراد نا ایمن ایجاد می گردد و در مناطق گرمسیری و زراعی و در تابستان شایعتر است. رعایت بهداشت فردی و واکسیناسیون در جلوگیری از ابتلا، حرف نخست را می زند.

شایع ترین نوع کزاز، کزاز دوره نوزادی است.

راه انتقال کزاز :

آلودگی به کزازاز راه هر نوع گزیدگی، خراش و زخم که آلوده به خاک آلوده به اسپور کزاز شود، بوجود می آید.

علائم و نشانه های بالینی بیماری کزاز :

دوره کمون معمولاً تا 14-1 روز بعد از پیدایش زخم و کاهش هفته ها و ماه ها بعد از آن طول می کشد.

این بیماری می تواند به سه شکل نئوناتال، ژنیرالیزه و فوکال مشخص شود.

شایع ترین علامت زودرس بیماری کزاز سفتی فک یا تریسموس است. بعد از آن دیسفاژی، سفتی گردن، شانه و پشت و بعد سایر عضلات می باشد.

انقباض عضلات صورت، باعث ایجاد حالتی می شود که اصطلاحاً خنده شیطانی نام دارد.

در برخی موارد تشنجات عمومی بروز می نماید. سیانوز، خفگی بدلیل اسپاسم عضلات ژنرالیزه بروز می کند. تب گاهی وجود دارد ولی بیمار هوشیار است. افزایش فشار خون، تاکیکاردی، عرق زیاد و آریتمی که از علائم وخیم بیماری کزاز هستند.

پیشگیری از ابتلا به کزاز :

برای واکسیناسیون فعال دو نوع واکسن مختلط و تک ظرفیتی وجود دارد. در نوع مختلط که به همراه واکسن دیفتری و میکروب کشته شده سیاه سرفه داده می شود. به صورت سه گانه به شیرخواران داده می شود. سه تزریق اولیه با فاصله هفته و سه نوبت یادآور در سن 15 ماهگی، 6 سالگی و 16-14 سالگی توصیه می شود و پس از آن هر 10 سال یکبار توصیه می شود.

در موارد سن بیشتر از 6 سال از واکسن دوگانه به جای سه گانه استفاده می شود.

در نوع تک ظرفیتی توکسوئید تخلیص شده کزاز است که ایمنی پایدارتری می دهد. دوره اولیه واکسن با دو تزریق با فواصل 2-1 ماه انجام می شود و تزریق یادآور یک سال بعد و یادآور دوم 5 سال بعد تزریق می شود.

پیشگیری از کزاز نوزادان :

در زنان باردار غیر ایمن دو تزریق با فاصله یک ماه انجام شود. اولین تزریق هر چه زودتر و دومین تزریق با فاصله یک ماه و حتماً 3 ماه قبل از زایمان باشد.

در موارد سابقه ایمنی قبلی فقط یک تزریق که آن هم بهتر است حتماً تا 15 روز قبل از زایمان باشد، در غیر اینصورت نمی توان به ایمنی آن اعتماد کرد.

نکاتی در مورد بیماری کزاز :

1. در کزاز هیچ بیماری به دلیل کزاز تب نمی کند در صورت وجود تب باید به پنمونی شک کرد.
2. شایعترین علت مرگ در این بیماری پنمونی است.
3. در شروع بیماری علائم سمپاتیک دیده نمی شود.
4. فقط در 2 درصد موارد هیچ زخم مشخصی در این بیماری وجود ندارد.
5. در این بیماری دهان می خندد و چشم ها گریه می کند (لبخند شیطانی)
6. این بیماری تنها بیمای است که پس از بهبود باز نیاز به واکسیناسیون دارد.

بیماری کزاز موضوع این بخش از اسان طب بود. امیدواریم از اطلاعاتی که در این قسمت درباره این بیماری تقدیمتان کردیم بهره مند شده باشید. علت ابتلا به کزاز و پیشگیری از ان جزو مباحثی بود که در این قسمت درباره ان اطلاعاتی را بیان کردیم.

منبع : AsanTeb.com