ژلاتین،دشمن پوکی استخوان

برای تهیه ژلاتین پوست و استخوان حیواناتی مثل گاو و یا ماهی را در آب جوشانده و به وسیله اسید، محلولی را از آن استخراج می‌کنند که این فرآیند چندین روز طول می‌کشد. سپس با فرآوری این محلول و خشک کردن آن ژلاتین حاصل می‌شود. باید گفت که ژلاتین ماده‌ای جامد، ترد و شفاف بوده و طیف رنگی آن از زرد کم‌رنگ تا سفید می‌باشد، بی‌مزه و بی‌بو است. در ادامه ی مطلب برای شما عزیزان از خواص و مضرات ژلاتین برای بدن بیشتر صحبت می کنیم.

ژلاتین چیست

ژلاتین خالص به طور طبیعی وجود ندارد بلکه از هیدرولیز استخوان و غضروف‌های بدن گاو به دست می‌آید که دارای ۸۴% پروتئین ، ۱۴ % رطوبت و ۲% خاکستر بوده و در دراز مدت نیز رطوبت جذب می‌کند به همین دلیل باید در محل خشک و خنک نگهداری شود. چنانچه رطوبت ژلاتین از ۱۶% بیشتر شود، قارچ و کپک بر روی آن رشد خواهد نمود و مصرف آن خالی از خطر نیست. بد نیست بدانید که ژلاتین در آب سرد نامحلول است ولی در آب گرم حل می‌شود. این ماده تا ده برابر حجم خود آب جذب کرده و در دمای ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد تشکیل ژل می‌دهد. قدرت تولید ژل، توسط درجه بلوم مشخص می‌شود. ژلاتین تجاری معمولا از بلوم ۶۰ تا ۲۶۰ وجود دارد اما تا بلوم ۴۰۰ نیز در بازار موجود است.

تا سال ۱۸۸۹ که ژلاتین به صورت عمده تولید شد، مردمی که این ماده را در دسترس نداشتند ولی در مورد آن شنیده بودند فکر می‌کردند که وجود این ماده یک شایعه یا دروغ است. مثلا دسرهای خاورمیانه و خاور دور بیشتر با نشاسته و مواد دیگر تهیه می‌شد و پس از سال ۱۸۸۹ که این ماده به تمام جهان صادر شد دسرهای اروپایی در تمام دنیا متداول شد. ژلاتین به دو شکل پودر و ورق وجود دارد. در مورد جایگزینی این دو اول باید توجه داشت که ورق های ژلاتین در دو سایز بزرگ (4 گرمی) و کوچک (2 گرمی ) موجود است .

جایگاه ژلاتین در تغذیه

ژلاتین

ژلاتین یک ماده غذایی است نه یک افزودنی غذایی و به دلیل داشتن بافت منحصر به‌ فرد آن که می‌تواند در محلول آبی یک ژل کشسان برگشت‌پذیر تشکیل داده، در دمای بدن ذوب شود و احساس دهانی خوبی را به وجود آورد, در صنایع غذایی مصرف بالایی دارد مثل پاستیل و محصولات ژله‌ای. همچنین با داشتن خواص چسبندگی، کریستالیزاسیون، شکل‌دهندگی، امولسیفایری و جذب آب نیز در گستره زیادی از مواد غذایی مورد مصرف قرار می‌گیرد مثل محصولات یخی، مارشمالو، گوشت‌های کنسروی، سوپ‌های پودری، تافی‌ها، بستنی‌ها .

ژلاتین نوعی پروتئین

پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند که خود اسیدهای آمینه به دو گروه ضروری و غیرضروری تقسیم می‌شوند. به اسیدآمینه‌ای که باید از طریق رژیم غذایی تامین شود و بدن قادر به ساخت آن نیست اسیدآمینه ضروری گفته می‌شود. پروتئین‌ها از 20 اسیدآمینه تشکیل شده‌اند که 9 اسیدآمینه ضروری و مابقی غیرضروری هستند. ژلاتین به عنوان یک منبع پروتئینی با 90-84 درصد پروتئین، دارای 18 اسیدآمینه بوده که مقدار اسیدهای آمینه گلایسین (23درصد)، پرولین(14درصد) و هیدروکسی پرولین (11درصد) در آن بسیار قابل‌توجه می‌باشد. هر سه این اسیدهای آمینه جزء اسیدهای آمینه غیرضروری می‌باشند که هر یک از آن‌ها در شرایط خاصی برای رشد کودکان، افراد سالمند، افراد دیابتیک و غیره می‌تواند نقش بسزایی داشته باشد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

ژلاتین و پوکی استخوان:

ژلاتین پوکی استخوان و التهاب مفاصل (آرتروز) دو بیماری از شایع‌ترین بیماری‌های استخوانی هستند که برای درمان این بیماری‌ها از داروها و هورمون‌های متنوعی مثل کورتون‌ها، استروژن، بیس‌فسفونات‌ها، کلسی‌تونین، فلوراید و مشتق‌های پاراتورمون استفاده می‌شود. همچنین برای مدیریت این بیماری‌ها از ورزش، مکمل کلسیم و ویتامین D نیز استفاده می‌شود، ولی در هر دو بیماری در برخی موارد به دلیل عدم دسترسی به این درمان‌ها یا مسمومیت‌زایی پاسخ مناسبی نمی‌دهند. در چند دهه اخیر مکمل‌های تغذیه‌ای مثل گلوکزآمین و کندروتین سولفات به عنوان عوامل از بین برنده علائم این بیماری‌ها به کار برده شده‌اند که اثرات به خصوصی روی علت این بیماری‌ها گذاشته‌اند. مطالعات کلینیکی پیشنهاد کردند که کلاژن به دلیل داشتن مقادیر زیاد اسیدآمینه برای درمان این بیماری‌ها می‌تواند مفید باشد.

همچنین این مکمل اثر سمی نداشته و محدودیت مصرف ندارد. کلاژن به طور مستقیم اثرات ضدالتهابی داشته و اثر مستقیم روی بافت مفاصل دارد. در مطالعه‌ای دریافت ژلاتین را روی استخوان بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که ژلاتین می‌تواند تأثیرات متفاوتی روی چگالی استخوان و وزن بدن داشته باشد. این تأثیر بیشتر روی استخوان فمور (استخوان ران) دیده شده است. در مطالعات دیگر نشان داده شد که تزریق ژلاتین، کلسیم موجود در گردش خون را بالا می‌برد که نشان می‌دهد که استخوان در حال ساخت است.

فواید ژلاتین :

۱: ژلاتین سرشار است از گلیسین، اسید آمینه ای که برای پشتیبانی از خنثی سازی سموم در کبد لازم است. در جهان سمی امروز، اغلب بدن می تواند برای عقب نیفتادن از ملزومات سم زدایی بدن، به اندازه کافی گلیسین تولید کند (سم می تواند از مواد شیمیایی، مواد افزودنی غذا، الکل، مواد مخدر تفریحی مواد مخدر RX، قرص BCC، و غیره باشد، و کبد برای مقابله با آن نیاز به مواد مغذی و پیدا کردن راهی برای خارج کرد آن از بدن دارد).

۲:مشخص شده است که ژلاتین پروتئینی است که تریپتوفان ندارد و فقط مقادیر کمی سیستئین، متیونین و هیستیدین دارد. استفاده از ژلاتین به عنوان یک پروتئین اصلی در رژیم غذایی برای محدود کردن اسیدهای آمینه ای است که با بسیاری از مشکلات پیری مرتبط هستند.

۳: مصرف منظم ژلاتین برای اختلالات گوارشی از جمله آلرژی غذایی، بیماری سلیاک، بیماری کرون، کولیت (التهاب روده ی بزرگ)، سندرم روده ی تحریک پذیر، و کمبود اسید معده بسیار درمانی است.

۴: بافت پیوندی بسیار آرام بازسازی می شود، بنابراین درمانی است که به صبر و حوصله نیاز دارد. با این حال، نتایج شگفت انگیزی در این رابطه گزارش شده است: شفا یافتن مفاصلی که به طور کامل سفت و خشک شده بودند و ناپدید شدن تدریجی آرتریت. از همه بهتر بهبود کیفیت پوست است! به این شکل که چین و چروک صاف می شوند و حتی کاملا ناپدید می شوند!

۵: اگر ژلاتین با فراورده های لبنی مصرف شود، می تواند برای آن دسته از افرادی که مشکل عدم تحمل لاکتوز دارند، فرآیند ی هضم را بهبود بخشد.

چگونه ژلاتین را در رژیم غذایمان بگنجانیم :

ژلاتین ۱: آب قلم (منظور آبی است که قلم گاو یا گوسفند یا هر دو را به مدت چند ساعت در آن جوشانده باشیم، به طوری که لعاب و چربی قلم در آن حل شده باشد ) درست کنید و آن را در سوپ ، خورش، هنگام پخت سبزیجات، برنج و بسیاری غذاهای دیگر استفاده کنید! این یک روش عالی برای اضافه کردن مواد مغذی به هر غذایی است و من به شدت توصیه می کنم که برای استفاده ی آسان و مکرر آب قلم را در قالب های یخ مکعبی شکل بریزید و آن را فریز کنید.

۲:کمی ژلاتین سنتی را برای تهیه ی ژله، دسر و مارشمالوی خودتان سفارش بدهید.

3. کمی کلاژن هیدرولیز شده تهیه کنید و آن را به عنوان پودر پروتئین استفاده کنید. این ماده شکلی از ژلاتین است که به صورت ژل نیست و برای استفاده در نوشیدنی ها، ماست، سوپ، و دیگر مایعات جهت افزایش آسان میزان پروتئین غیر التهابی عالی است.

تفاوت پودر ژله و ورق ژلاتین :

همراهان عزیز آسان طب: هر دو اینها از کلاژن حیوانات تهیه شده اند با این تفاوت که پودر ژلاتین، ژلاتینی است که خشک شده و به دانه‌های ریز تبدیل شده و مزیت آن پراکندگی یکنواخت آن در ظرف است. در صورتی که ورقه‌های ژلاتین هم، ژلاتینی است که روی ورقه خشک شده است. تنها تفاوتی که بین ورقه و پودر آن می‌توان قائل شد این است که استفاده از ورقه‌های ژلاتین محصول نهایی را روشن‌تر و شفاف‌تر می‌کند. از نظر خواص غذایی بین پودر ژلاتین و ورقه آن نمی توان تفاوتی قائل شد.