بیماری پر و منقار طوطی سانان، علائم و 3 فرم آن

خطرناک ترین بیماری که امکان دارد طوطی ها به آن دچار می شوند بیماری است با نام “ بیماری پر و منقار طوطی سانان ” با نام اختصاری (PBFD (Psittacine Beak and Feather Disease که معمولا از آن با عنوان ایدز پرنده یا Bird Aids می شناسند. در این قسمت به معرفی این بیماری پرداخته و انواع آن را بررسی می کنیم تا بتوانید علائم را تفکیک کرده و هر فرم این بیماری را بهتر بشناسید.

بیماری پر و منقار طوطی سانان

عامل این بیماری نوعی ویروس می باشد که منقار و پر و سیستم ایمنی بدن پرنده را درگیر می سازد و بین کل خانواده طوطی سانان مشترک می باشد. ویروس PBFD از خانواده CIRCOVIRUS ها می باشد که یکی از کوچک ترین ویروس ها محسوب می گردد. ویروس PBFD نخستین بار در سال 1975 توسط دامپزشکان استرالیایی کشف شده است (عامل مرگ مشکوک هزاران کاکاتو در استرالیا بود).

بیشترین آمار ابتلا به ویروس PBFD از آن طوطی های استرالیایی به خصوص خانواده کاکاتو ها (COCKATOO) می باشد، اما تقریبا اغلب طوطی ها نظیر اکلکتوس، لاوبرد، باجریگار، طوطی خاکستری آفریقایی و فیره (بیش از 40 گونه ثبت شده است) به آن مبتلا می گردند.

انتقال بیماری پر و منقار طوطی سانان

ویروس PBFD به شدت واگیر دار می باشد و از آن دسته از ویروس هایی است که از طریق هوا به راحتی جا به جا می گردند (AIRBORNE VIRUS). ویروس از طریق ترشحات چشم و اشک طوطی، مدفوع، محتویات چینه دان (غذا دادن نر به جنس ماده یا غذا دادن والدین به جوجه ها)، گرد پر طوطی (تنفس طوطی و یا ریختن گرد داخل ظرف غذا یا آب) و غیره به راحتی انتقال می یابد. گرد بدن و پر طوطی آلوده حتی از طریق بدن و لباس انسان به راحتی از مغاره های پرنده فروشی به منازل و یا سالن های تکثیر منتقل می گردد. حتی احتمال انتقال ویروس از طریق پرنده ماده به تخم هم وجود دارد.

دوره نهفتگی بیماری پر و منقار طوطی سانان

دوره نهفتگی ویروس (زمان ورود ویروس به بدن پرنده تا پدیدار شدن اولین علائم بیماری) ممکن است از 3 هفته الی چندین سال طول بکشد. مدت زمان نهفتگی ویروس بستگی به سن پرنده، حجم ویروس منتقل شده، قدرت و ضعف سیستم ایمنی بدن پرنده و سلامت پر ها دارد. در این مدت پرنده آلوده ناقل ویروس می شود.

بار ها دیده شده که اشتباه پرورش دهندگان طوطی و انتقال یک پرنده ناقل که در ظاهر از سلامت کامل برخور دار می باشد به سالن های تکثیر موجب مبتلا شدن تمام طوطی های یک سالن پرورش و تکثیر شده است.

علائم بیماری پر و منقار طوطی سانان

معمولا اولین علامت، تلف شدن جوجه های کم سن بدون علائم ظاهری مشخص می باشد. البته این بیماری به دسته تقسیم می شود:

فوق حاد: علائم بیماری در فرم فوق حاد ویروس PBFD معمولا در طوطی های جوجه و بسیار جوان مشاهده می گردد و ممکن است علائمی گمراه کننده و پیچیده و ظاهرا غیر مرتبط با بیماری به همراه داشته باشد. سایر علائم عبارتند از:

• افسردگی
• اسهال
• استفراغ به علت عدم تحرک غذا در چینه دان و به وجود آمدن حالت س*** در چینه دان طوطی
• بیماری تنفسی و به وجود آمدن حالتی شبیه به ذات الریه
• در نهایت مرگ طوطی بیمار بدون علائم ظاهری بیماری (حالت غیر طبیعی در منقار و پر های طوطی)

حاد: علائم بیماری در فرم حاد ویروس PBFD معمولا در طوطی های جوان (نه جوجه) مشاهده می گردد و معمولا علائم بیماری در پر های ریز و کرکی طوطی نمایان می شود.

در این حالت پرهای ریز و کرکی و پرهای در حال رشد همگی خراب و ناقص می گردند. دور پر های جدید خط های مدوری ایجاد می شود که پر رو از پایه و قبل از رشد کامل فشرده و له می کنند. سایر علائم این فرم شامل کاهش اشتها و وزن پرنده، شکستن پرها، خونریزی در محل شکستگی و کنده شدن پر، غیر طبیعی و دفرمه شدن پرها، کنده شدن و ریختن پرها، درد شدید در محل شکستگی و کنده شدن پر و در نهایت مرگ طوطی می باشد.

علائم بیماری در فرم مزمن: فرم مزمن ویروس PBFD معمولا در طوطی های پیر مشاهده می گردد. اولین علامت حالت مزمن کم شدن و در نهایت قطع تولید گرد در پر های طوطی است. پرهای طوطی در فرم مزمن نرم و سست و نازک شده و به راحتی می شکنند.

با آسیب دیدن ریشه پر ها بدن پرنده قادر به ساختن پرهای جدید نیست، پر های دم و شانه یا تاج (کاکادو ها) طوطی از این قائده مستثنی نمی باشد. در این زمان پوست لخت بدن پرنده به صورت زشتی ظاهر می گردد و بر روی پوست و منقار طوطی اثری از گرد طبیعی بدن طوطی وجود نخواهد داشت. پرهای جدیدی که بعد از ریختن جایگزین می گردند ند پلاسیده و دفرمه هستند و تغییر رنگ در پرهای جدید کاملا واضح است. سایر علائم شامل موارد ذیل است:

• متوقف شدن تولید گرد در پر های طوطی
• سست و نازک شدن پر ها
• کاهش اشتها و وزن پرنده
• شکستن پر ها
• خونریزی در محل شکستگی و کنده شدن پر
• تغییر رنگ پر ها
• پلاسیده شدن پر ها
• به وجود آمدن نقاط فرو رفته و خالی در نوک پرنده
• به وجود آمدن قسمت های قهوه ای و مرده داخل قسمت بالایی منقار (بافت مرده در نوک طوطی قهوه ای رنگ می گردد)
• دفرمه شدن و دراز شدن منقار طوطی
• شکستن نوک طوطی
• تغییر حالت و فر خوردن پر ها
• عفونت منقار و دهان در طوطی
• دفرمه شدن و دراز شدن ناخن طوطی
• زخم شدن ناخن طوطی
• ترشحات لزج و سبز رنگ در اشک طوطی
• درگیر شدن و از کار افتادن جگر و کبد طوطی (مرگ)
• عفونت های ثانویه (قارچی – باکتریایی – ویروسی) 
• در نهایت مرگ طوطی

پرنده آلوده به فرم مزمن بین چند ماه تا چند سال زنده می ماند و در این مدت هر روز ضعیف تر و افسرده تر می گردد که شرایط بسیاد سختی رو برای صاحب پرنده ایجاد می کند. در نهایت طوطی در اثر ابتلا به یک بیماری یا عفونت ثانویه از بین می رود. بار ها پیش آمده که علائم ویروس در فرم مزمن و حاد با علائم پرکنی اشتباه گرفته می شود.

کیت های تست ویروس PBFD (از طریق گرد بدن طوطی و آزمایش خون) کمک زیادی به تشخیص بیماری قبل از ظاهر شدن علائم ظاهری و جلوگیری از گسترش آن می کنند.

متاسفانه هیچ نوعذ درمان قطعی برای ویروس PBFD وجود ندارد. در اکثر موارد طوطی آلوده بین جند ماه تا 2 سال زنده می ماند. در موارد نادر و استثنایی سیستم ایمنی پرنده علیه ویروس پادتن ساخته و علائم بیماری به طور کل از بین می روند.

منبع: https://mag.asanteb.com