علل، علائم و درمان بیماری وبا

بیماری وبا یک بیماری اسهالی است که اگر خیلی شدید شود منجر به مرگ خواهد شد. این بیماری اکثرا درد و تب ندارد. راه تشخیص وبا آزمایش مدفوع است. واکسن موجود برای پیشگیری از بیماری وبا به صورت عضلاتی استفاده شده و اثر محافظتی اندکی دارد. اصل درمان بیماری وبا ، جایگزین سریع کافی مایعات، الکترولیت ها و باز هاست. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره بیماری وبا اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

بیماری وبا چیست؟

وبا یک بیماری اسهالی حاد است که عرض چند ساعت می تواند باعث هیدراتاسیون شدید و پیشرونده شده و در نهایت باعث مرگ شود. وبای بزرگ (نوع شدید وبا) بیماری مرگباری است که در جریان اپیدمی ها ایجاد شده ولی با جایگزینی سریع مایعات و درمان های حمایتی می توان آن را درمان و کنترل کرد.

 عوامل بیماری زای وبا علت بیماری وبا

ویبریوکلری معمولاً به دو بیوتیپ کلاسیک و التور تقسیم می شوند و هر یک از بیوتیپ ها نیز خودش به دو گروه Inaba و Qgawa تقسیم می شود.

محل طبیعی زندگی ویبرویوکلرا سواحل و خلیج های آب شور است و به نظر می رسد ویبریوکلرا به صورت زنده ولی غیر قابل کشت داخل پلانکتون های آب به حیات خود ادامه می دهند و با بلع این آب آلوده، انسان آلوده می شود. بیماری وبا

راه های گسترش آلودگی وبا در جامعه، خوردن غذای آلوده در غذاخوری های عمومی و دست فروش های خیابانی است .

در مناطق اندمیک بیماری وبا غالباً بیماری کودکان محسوب می شود ولی هنگامی که بیماری به تازگی در میان جمعیت منتشر شده باشد، اطفال و بزرگسالان را به یک میزان گرفتار می کند. بیماری وبا

معمولاً در مناطق آندمیک بیماری عمداً در فصول تابستان و پاییز اتفاق می افتد.

معمولاً به دلایل آنکه در مناطق آندمیک از طریق شیر مادر ایمونوگلوبولین های ضد ویبرویو به کودکان شیرخوار می رسد، وبای شدید در کودکان زیر 2 سال کمتر از کودکان بزرگتر دیده می شود. بیماری وبا

همچنین افرادی که گروه خونی o دارند، بیشتر از سایر گروه های خونی و افراد با گروه AB کمتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به وبا هستند.

بیماری زایی وبا بیماری وبا

بیماری وبا به دلیل یک سم ایجاد می شود. به دنبال تجمع مقدار زیادی ویبریوکلرا در روده کوچک، این انتروتوکسین پروتئینی قوی از میکروارگانیسم ترشح شده و به داخل روده می ریزد. سم تولید شده وارد سلول های پوششی جدار روده شده و باعث مهار جذب انتقال سدیم و دفع کلر به داخل لومن می شود در نتیجه این امر مقدار زیادی سدیم کلراید در فضای روده تجمع می یابد لذا آب زیادی از بدن به داخل لومن روده کشانده می شود و باعث دهیدراتاسیون شدید و مرگ بیمار می شود. بیماری وبا

تظاهرات و علائم بیماری وبا

به دنبال یک دوره کمون 24 تا 48ساعته، بیماری وبا به صورت یک اسهال آبکی شدید و ناگهانی آغاز می شود.

بیماران بیماری وبا معمولاً تب و درد ندارند ولی به قدری اسهال بیمار شدید و حجیم است که خیلی سریع منجر به هیپولمی، شوک و مرگ شود. به گزارش آسان طب،معمولاً حجم مدفوع بیماران در 24 ساعت اول حدود 250 میلی لیتر به ازای هر کیلو گرم وزن بدن است. ظاهر مدفوع شبیه آب کدر که اصطلاحاً آب برنجی خوانده می شود است و شبیه آبی است که در آن برنج شسته شده است. بیماری وبا

به دنبال دفع آب به میزان 3 تا 5 درصد وزن طبیعی بدن، تشنگی ایجاد می شود.

با از دست دادن 5 تا 8 درصد وزن طبیعی بدن، افت فشار خون وضعیتی، ضعف، افزایش ضربان قلب و کاهش تورگور پوست ایجاد می شود.

با از دست دادن بیش از 10 % وزن طبیعی بدن، اولیگوری، نبض ضعیف یا فقدان نبض، گود افتادگی چشمان ( در شیر خواران فرورفتگی ملاج ) پروک خوردگی پوست، خواب آلودگی و کوما رخ می دهد. بیماری وبا

تمام عوارض بیماری وبا از جمله نارسایی کلیه و نکروز حاد توبولی صرفاً ناشی از کاهش آب و الکترولیت های بدن است.

یافته های آزمایشگاهی مثل افزایش میزان هماتکریت (در اثر تغلیظ خون) و افزایش BUN و کراتی نین که موید آزوتمی پره رنال می باشد و همه در اثر کاهش اثر حجم خون و از دست رفتن آب بدن است. بیماری وبا

میزان سدیم کلر بدن تقریباً نرمال است ولی پتاسیم و بی کربنات بدن کاهش چشمگیری پیدا می کند و مقدار آنیون گپ زیاد می شود.

بیشتر بخوانید: 

بیماری وبا و اطلاعات پزشکی در مورد عوارض وبا

تشخیص بیماری وبا

جهت تشخیص بیماری وبا باید ویبریوکلرا را از نمونه مدفوع فرد مبتلا جدا نمائیم. با بررسی مدفوع تازه بیمار زیر میکروسکوپ زمینه تاریک می توان به طور مستقیم ویبریوکلرا را مشاهده کرد و با استفاده از آنتی سرم های اختصاصی اینابا و اوگاوا گروه سرمی آن را هم تشخیص نمود.

بهترین محیط کشت مدفوع محیط های انتخابی مثل محیط TCBS (تیوسولفات – سیترات – نمک صفراوی – سوکروز ) است که ارگانیسم بر روی آن به صورت گلونی های مسطح زرد رنگ رشد می کند. چنانچه انتقال نمونه مدفوع به داخل محیط کشف نتواند سریع انجام شود می توان از محیط های انتقالی مثل محیط Carrey-Blair یا محیط alkaline- peptone water-enrichment استفاده نمود. بیماری وبا

درمان بیماری وبا

اصل درمان بیماری وبا ، جایگزین سریع کافی مایعات، الکترولیت ها و باز هاست. با این برخورد میزان مرگ و میر افرادی که در زمان مناسب دریافت می کنند، کمتر از یک درصد است.

مایع درمانی بیماران برای درمان بیماری وبا اگر به طریقه خوراکی انجام شود دارای این مزیت است که در طی انتقال همزمان Na و هگزوز، باعث انتقال سدیم همراه با یک مولکول انتقال دهنده مثل گلوکوز می شود.

روی این اصل سازمان بهداشت جهانی مایعی را توصیه نموده است که در آن غلظت سدیم بیش از سدیم مورد نیاز در درمان اسهال ناشی از دیگر عوامل است و اجزاء آن شامل سدیم (90 میلی مول در لیتر )، پتاسیم (20 میلی مول در لیتر ) کلر (80 میلی مول در لیتر ) و سیترات (10 میلی مول در لیتر ) گلوکز (110 میلی مول در لیتر ) است . این اجزاء با هم در بسته های QRS موجود است و هر بسته حاوی 5/3 گرم سدیم کلراید و 9/2 گرم بی کربنات سدیم و 5/1 گرم کلراید پتاسیم و 20 گرم گلوکز است که اگر یک لیتر آب به آن افزوده شود غلظت های فوق الذکر بر حسب میلی مول در لیتر به دست می آید .

باید توجه داشت که محلول های دهیدراتاسیون خوراکی که به صورت تجارتی و دسترسی می باشند و به طور معمول حاوی غلظت قند و نمک هستند نباید در درمان وبا مورد استفاده گیرند.

به هر حال اقدامات اولیه در درمان بیماری وبا برای بیماران دچار هیدراتاسیون شدید جایگزینی مایع از طریق ورید است. برای انتخاب نوع محلول درمانی، به نظر می رسد محلول رینگرلاکتات در بین محلول های تجاری موجود از همه بهتر است ولی باید حتماً به آن محلول پتاسیم اضافه نمود. چون میزان پتاسیم رینگرلاکتات است.

اگرچه استفاده از آنتی بیوتیکی که ارگانیزم به آن حساس باشد، برای درمان ضروری نیست ولی چون طول مدت بیماری را کاهش می دهد و پاکسازی ارگانیسم از مدفوع را سرعت می بخشد، امروزه توصیه می شود.

تک دوز داکسی سیکلین 300 میلی گرم تا تک دوز تتراسیکلین 2 گرم در بزرگسالان کاملاً موثر است.

در مناطقی که به تتراسیکلین مقاومت وجود دارد می تواند از تک دوز سیپروفلوکساسین 1 گرم (یاmg/kg30)هم استفاده نمود.

برای اطفال می توان از ایترومایسین mg/kg40 در روز در 3 دوز منقسم برای سه روز استفاده نمود برای اطفال امروزه فورازولیدون توصیه می کنند.

پیشگیری از ابتلا به بیماری وبا

فراهم آورردن آب سالم و امکانات جهت دفع بهداشتی مدفوع، بهبود وضع تغذیه و نگهداری صحیح غذا به میزان زیادی از احتمال ابتلا به وبا می کاهد.

واکسن موجود برای پیشگیری از بیماری وبا به صورت عضلاتی استفاده شده و اثر محافظتی اندکی دارد . این واکسن عوارض جانبی زیادی مثل درد محل تزریق، بی حالی و تب می شود . لذا در دو دهه گذشته تلاش زیادی صورت گرفته تا واکسن خوراکی طراحی شود.

علایم بیماری وبا گوناگون است. بیماری وبا واکسن هم دارد. بیماری وبا باید به موقع تشخیص داده شده و درمان شود.

سردرد یکی از علایم بیماری وبا است. همچنین بیماری وبا دارای علایم اسهال و استفراغ است.

دل درد هم میتواند از نشانه های بیماری وبا باشد.

پس از این علایم به سادگی نگذرید.

امیدواریم از اطلاعاتی که در این بخش از اسان طب درباره بیماری وبا تقدیمتان کردیم بهره کافی را برده باشید.

منبع : AsanTeb.com