علل بیماری گواتر (بزرگی تیروئید) و انواع آن
بیماری گواتر یکی از بیماری های مربوط به غده تیروئید است. در این بیماری غده تیروئید بزرگ می شود و اگر این بزرگی بیش از حد معمول باشد باید عمل جراحی انجام شود. غده تیروئید یکی از مهمترین غدد بدن در گردن است که خیلی از کارهای بدن به آن مرتبط است و اگر درست کار نکند در بدن اختلالاتی ایجاد می شود. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره بیماری گواتر اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.
بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید چیست؟
به هر نوع بزرگی غده تیروئید گواتر گفته می شود. بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید الزاماً همراه با اختلال عملکرد تیروئید نیست. در واقع گواتر می تواند در کم کاری یا پرکاری تیروئید و تیروئید طبیعی دیده شود گواتر بیانگر وضعیتی است که منجر به رشد ناهنجار تیروئید می شود.
گواتر ، تنها به اندازه تیروئید باز می گردد و ارتباطی به عملکرد تیروئید ندارد. وجود گواتر نمی تواند به ما نشان دهد که تیروئید به اندازه کافی یا کم تر یا بیش تر از حد نیاز هورمون تولید می نماید. گواتر معمولاً خطرناک و سرطانی نیست.
انواع گواتر یا بزرگی تیروئید :
- گواتر غیر سمی منتشر یا گواتر ساده
- گواتر چند گره ای (مولتی ندولر) غیر سمی
- گواتر چند گره ای (مولتی ندولر) سمی
- ندول یا گره منفرد پر کار
علل بیماری گواتر
در این قسمت برخی از علل بیماری گواتر را به شما معرفی می کنیم:
کمبود ید و اختلال در ساخت هورمون های تیروئید
این دو اختلال از میزان سنتز (ساخت) هورمون های تیروئیدی می کاهند و در نتیجه TSH افزایش یافته و این هورمون، تیروئید را برای ترشح هورمون و افزایش اندازه تحریک می کند. این افزایش اندازه که به صورت جبرانی صورت می گیرد، در واقع همان چیزی است که به آن گواتر می گویند. بزرگی تیروئید در حقیقت نوعی واکنش جبرانی برای به دام انداختن ید بیش تر و سنتز هورمون کافی است. در چنین مواردی معمولاً TSH طبیعی و یا اندکی بالاست.
بیماری های خود ایمن
شایع ترین علت گواتر ، بیماری های خود ایمن و در راس آن تیروئیدیت هاشیموتو است. تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری خود ایمن است که در آن سیستم ایمنی غده تیروئید را تخریب می کند هر چه هاشیموتو یک بیماری خود ایمن باشد، توانایی اش برای تولید هورمون تیروئید کم تر شده و غده هیپوفیز این کمبود هورمون را احساس کرده و ترشح TSH را افزایش می دهد و تحریک غده سبب رشد بیشتر آن و ایجاد گواتر می شود بیماری گریوز با گواتر همراه است.
بیماری های ندولر تیروئید
بیماری های ندولر تیروئید با اختلال در رشد فولیکول های تیروئیدی مشخص می شوند. بیشتر این اختلالات با فیبروز تدریجی همراهند.
چند نکته :
- در مجموع، گواتر در زنان شایعتر از مردان است.
- گواتر غالباً در دوران بلوغ یا در طول حاملگی و در یائسگی ایجاد می شود.
- گاهی اوقات گواتر در تمام طول عمر باقی می ماند. اما اغلب خود به خود از بین می رود.
- سیگار کشیدن می تواند یک گواتر ساده را بزرگتر کند.
- با کمبود نسبی ید، شکل گیری و رشد گواتر وجود دارد. هنگامی که این کمبود شدت یابد کم کاری تیروئید و کرتینیسم (عقب افتادگی ذهنی و رشد) ایجاد می شوند.
در صورتی که به اطلاعات بیشتری در مورد ید مورد نیاز بدن نیاز دارید به اینجا ( ماده معدنی ید ) مراجعه کنید.
منظور از گره تیروئید چیست؟
توده ای در غده تیروئید است، حدود نیمی از بزرگسالان یک تا چند گره در غده تیروئید شان دارند. حدود یک سوم از این گره ها 2 سانتی منتر یا بیشتر قطر دارند. این گره ها در همه اثرات منفی ندارند. اما حدود 5 درصد از بزرگسالان، در دوره ای از زندگی شان ، باید برای برطرف کردن مشکل گره تیروئید تحت درمان قرار بگیرند.
دو نوع مشکل با گره می تواند وجود داشته باشد.
- ادنوم سمی (ادنوم تومور پوششی مرکب از نسج غددی می باشد).
- گواتر چند گره ای (ممکن است دارای چند گره باشد)
بیماری گواتر تک گره ای
- اغلب تک گره ها خوش خیم هستند 2. ممکن است بزرگ شوند ولی پخش نمی شوند 3. به طور خاص خطرناک نیستند 4. بعضی از آنها کیست هستند و بعضی دیگر به التهاب تیروئید هاشیموتو مربوط می باشند.
نکته : گاهی اوقات بعضی از گره های تیروئید بد خیم یا سرطانی هستند. چند نوع مختلف سرطان وجود دارند و خیلی مهم است که فرد مبتلا، بداند به چه نوع سرطانی مبتلا می باشد. چون نوع سرطان بر روی درمان و آینده و زندگی بیماری تاثیر گذار می باشد.
گواتر چند گره ای
- یک گواتر چند گره ای، تورمی در تیروئید است که از تجمع گره های کوچک به وجود آمده است. این یکی از شایع ترین بیماری های تیروئید است.
- بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید چند گره ای در افراد سنین بالاتر شایع است.
- علائم کلی این بیماری عبارتند از : کاهش اشتها به جای احساس گرسنگی، حالت افسردگی و بی تفاوتی، به جای این که فرد سرشار از انرژی و روحیه بالا باشد، ممکن است در شانه ها و ران های خود احساس ضعف نماید.
انواع بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید
در این بخش انواع بیماری گواتر را به شما معرفی می کنیم. امیدواریم از این بخش بهره کافی را ببرید.
1- گواتر غیر سمی منتشر یا گواتر ساده
الف) غیر سمی به معنای این است که پرکاری تیروئید وجود نداشته و منتشر یا یکنواخت بودن به معنای عدم وجود ندول یا گره در تیروئید است. کسانی که بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید ساده دارند. سلامت و سرحال هستند، تنها مسئله ای که دارند این است که غده تیروئید آن ها متورم است.
ب) شایع ترین علت آن کمبود ید است.
ج) سایر علل این مشکل عبارتند از: تماس و یا مصرف مواد گواتر زا (مثل گل کلم و شلغم) که محتوی مواد ضد تیروئید شبیه تیواوراسیل هستند. اختلالات ارثی سنتز هورمون های تیروئید.
د) داروها، مانند آمیودارون، ید، لیتیم، اسید آمینوسالیسیلک، سولفونیل اوره ها.
ه) تیروئیدیت تحت حاد و مزمن.
بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید ساده علامتی ندارد و تنها یافته ای که در معاینه دیده می شود بزرگی تیروئید است.
2- گواتر چند گره ای (مولتی ندولر) غیر سمی
الف) مولتی ندولر به معنای وجود ندول ها یا گره های متعدد در تیروئید است و غیر سمی یعنی عملکرد تیروئید طبیعی است.
ب) پرکاری تیروئید وجود ندارد.
ج) در زنان بیشتر مشاهده می شود و میزان شیوع آن با افزایش سن بالا می رود.
بیشتر بیماران بی علامت هستند. اگر بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید بزرگ باشد، می تواند باعث دشواری بلع و ناراحتی تنفسی شود.
3- گواتر چند گره ای (مولتی ندولر) سمی
الف) بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید با ندول های (گره های) متعدد که همراه با پرکاری تیروئید خواهد بود.
ب) این عارضه بیشتر در بیماران مسن (معمولاً بین 50 تا 70 سال) دیده می شود. که اغلب از سال ها پیش مشکل تیروئید داشته اند و گواتر آن ها به تدریج بزرگتر و دارای غده های متعدد می شود.
ج) علت پرکاری تیروئید خودکار شدن بعضی از ندول هاست.
در این گروه از بیماران، تپش قلب، افزایش ضربان قلب، عصبی بودن، لرزش دست و کاهش وزن که از علائم پرکاری تیروئید هستند مشاهده می شود.
4- ندول یا گره منفرد پر کار
الف) معمولاً به آن آدنوم سمی گفته می شود.
ب) در این حالت، معمولاً پرکاری تیروئید خفیف است.
ج) قسمت های غیر فعال تیروئید بزرگتر نمی شوند. بلکه به تدریج از مقدار طبیعی کوچک تر خواهند شد.
د) این عارضه در زنان میان سال و مسن بیشتر دیده می شود.
شما میتوانید دیگر اختلالات ناشی از تیروئید را در اینجا ( بیماری تیروئید ) مشاهده و مطالعه کنید.
بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید موضوع این بخش از اسان طب بود. امیدواریم از مطالعه این بخش بهره کافی را برده باشید. بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید به دلایل مختلفی ایجاد می شود و روشهای درمان مختلفی هم دارد.
بیماری گواتر یا بزرگی تیروئید ممکن است با دارو درمان شود. اما در برخی موارد نیاز به عمل دارد.
منبع : AsanTeb.com
