چگونگی مقابله و برخورد با فرزند سیگاری

مدتی است که رفتارش تغییر کرده است، نگاهش سردرگم و بی‌تفاوت است، افت تحصیلی دارد و نمراتش پایین آمده و گاه مدرسه نمی‌رود. دیگر به ورزش علاقه‌ای نشان نمی‌دهد و فقط با دوستان معدودی رفت‌وآمد دارد. عجولانه نتیجه‌گیری نکنید زیرا این علائم همچنین ممکن است نشانگر حالتی از افسردگی باشند. برای آنکه فکرتان به سمت مصرف مواد و داشتن فرزند سیگاری برود، باید دلایلی برای آن وجود داشته باشد. به احتمال زیاد اگر به پول توجیبی بیشتری نیاز پیدا کند، آن‌وقت ….

برخورد با فرزند سیگاری

کودکان و نوجوانان ممکن است به چند دلیل به کشیدن سیگار روی بیاورند؛ نشان دهند که بزرگ شده‌اند، خشن به نظر رسیدن، احساس استقلال، تعارف دوستان یا اطرافیان، پیدا کردن سیگار در خانه و الگو گرفتن از پدر و مادر و اطرافیان. اما والدین می‌توانند با این کشش به سوی سیگار مبارزه کنند و فرزندانشان را از امتحان و عادت سیگار و اعتیاد دور نگه دارند. مطلبی که می‌خوانید راهنمایی‌های پروفسور دنیل‌مارسلی، روانپزشک و متخصص مسائل نوجوانان است به والدین در این زمینه که از نظرتان می‌گذرد.

چند نکته را در  برخورد با فرزند سیگاری به خاطر بسپارید:

* از تبدیل سخنان یا نصیحت خود به موعظه خودداری کنید.
* درباره موضوعات حساس به روشی گفت‌وگو کنید که بچه‌ها را از تنبیه یا داوری شدن نترساند.
* از کشش‌هایی که فــرزنـدتان به سیــگار دارد سخــن بگویید و در این باره رو راست باشید و پـــرده‌پوشی نکنید.
* بسیاری از اوقات، بچه‌ها نمی‌توانند تشخیص دهند که رفتار کنونی آنها بر تندرستی آینده‌شان تأثیر خواهد داشت، بنابراین درباره کشیدن سیگار به‌طور مستقیم گفت‌وگو کنید: تنگی نفس، نفس بدبو، دندان‌های زرد و لباس‌های بدبو.
* از فرزندتان درباره سیگار بپرسید و اینکه چه چیزی برایش جذاب است یا جذاب نیست؛ شنونده خوبی باشید.
* درباره روش‌های پاسخ به فشار همسالان بحث و گفت‌ و گو کنید. فرزند شما باید در گفتن «نــــه» بی‌پروا و مطمئن باشد. پاسخ‌هایی را نیز پیشنهاد کنید؛ مانند «لباس‌ها و نفسم بدبو می‌شود» یا «از سیگاری به‌نظر رسیدن خوشم نمی‌آید».
* بچه‌ها را تشویق کنید از دوستانی که به دلایل‌شان برای نکشیدن سیگار احترام نمی‌گذارند، دوری کنند.
* توضیح دهید که کشیدن سیگار چه اندازه بر زندگی روزانه کسانی که این کار را آغاز می‌کنند، تأثیر می‌گذارد؛ چگونه پول سیگار را فراهم می‌کنند؟ چگونه پول بقیه نیــازهای خود را تهیه می‌کنند؟ بر دوستی‌هایشان چه تأثیری دارد؟

* قوانین پایداری را تعیین کنید که کشیدن سیگار را از خانه شما دور می‌کند و توضیح دهید که چرا: نفس سیگاری‌ها بدبو است، بد به‌نظر می‌رسند و احساس بدی دارند و اینکه برای سلامتی خوب نیست.
* بر قوانینی که درباره سیگار تعیین کرده‌اید، پافشاری کنید و اجازه ندهید در خانه سیگار بکشد تا آرامش خانه حفظ شود.

زمانی‌ که فرزند سیگاری را کاملا انکار می‌کند

ابتدا فایده‌ای ندارد که اصرار کنید. به ( بچه سیگاری یا فرزند سیگاری ) یادآوری کنید که شما موظف هستید مراقب او باشید. برایش توضیح دهید که «من قصد ندارم اتاقت را بگردم اما انتظار دارم به محض اینکه در زدم و خواستم وارد اتاقت شوم، در را فورا باز کنی». به او اطلاع دهید که معلمان، مربی ورزش و دوستانش را ملاقات خواهید کرد و با آنها در تماس خواهید بود. او باید احساس کند که شما بنا به خیر و صلاح او عمل می‌کنید. 6 ماه بعد، دوباره شروع کنید.

اگر همچنان ( بچه سیگاری یا فرزند سیگاری ) زیر همه چیز می‌زند و حاضر نیست گفت‌وگو کند درحالی‌که علائم نگران کننده‌ای چون افت تحصیلی، اختلال در خواب… همچنان ادامه دارد، نزد یک متخصص بروید اما از هرگونه پاییدن و جست‌وجوهای پلیسی خودداری کنید (زیر و رو کردن اتاقش، استفاده از کیت‌های آنالیز که گمان می‌رود مصرف مواد را نشان می‌دهند و رفته‌رفته در اینترنت رواج می‌یابد). مواظب باشید اقدامات و تدابیر تند و خشنی که موجب طغیان و سرکشی نوجوان می‌شوند به‌کار نگیرید، چه بسا نوجوان را به سمت تخطی‌های شدیدتری چون بزهکاری و مصرف مواد خطرناک‌تر سوق دهد.

زمانیکه فرزند سیگاری قبول دارد که سیگار می‌کشد

خب این خیلی خوب است. فقط می‌ماند که میزان مصرف را ارزیابی کنید: چه وقت، از کی، چقدر؟
او اعتراف می‌کند که جمعه شب‌ها یا در میهمانی‌ها زمانی‌که با دوستانش دور هم هستند، به‌طور تفننی سیگار می‌کشد. به او بگویید که از این عمل خوشتان نمی‌آید، ( بچه سیگاری یا فرزند سیگاری ) اینکه ترجیح می‌دهید دست از این کار بردارد یا دست‌کم بیشتر از این جلو نرود و هیچگاه حاضر نخواهید شد که او در خانه سیگار بکشد. از اعتماد و حس مسئولیت پذیری‌‌اش کمک بگیرید.
اما چنانچه سن نوجوان شما زیر 15‌سال باشد، این نوع مدارا به هیچ وجه شامل حال او نمی‌شود. مصرف هرگونه موادی که روی روان اثرگذارد (توتون و حشیش) برای نوجوانان به‌ویژه در این سن بسیار خطرناک است. سیستم اعصاب مرکزی هنوز در این سن در حال کامل شدن است و مصرف اینگونه مواد به آن آسیب وارد می‌کند. او قبول دارد که گاه شب‌ها زمانی‌که تنهاست برای آنکه خوابش ببرد یا احساس بهتری داشته باشد، سیگار می‌کشد یا اینکه تقریبا هر روز این کار را انجام می‌دهد.

به او پیشنهاد دهید تا موضوع را با یک پزشک درمیان بگذارید. «طبیعی نیست زمانی‌که تنها هستی برای آنکه احساس بهتری داشته باشی، به چیزی مثل سیگار یا مواد نیاز پیدا کنی». شما حق دارید در مورد نوجوانی که برای تفریح و سرگرمی یا برای اینکه احساس خوشایندی به او دست دهد، به سیگار ( بچه سیگاری یا فرزند سیگاری ) و مواد روی می‌آورد، نگران شوید.
والدین باید به‌دنبال پزشکی کاردان و خبره باشند. به جای آنکه به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کنند، بهتر است به یک روانپزشک متخصص نوجوانان، پزشک کودکان یا پزشک عمومی که در زمینه مصرف مواد نیز اطلاعات دارد، مراجعه کنند. کمک یک روانپزشک متخصص قطعا میسر است و گاه برای درمان لازم است که از داروهای ضد‌ افسردگی استفاده شود(این داروها فقط توسط پزشک تجویز می‌شوند). هدف آن است که نوجوان را نسبت به سلامت جسم و روح و روانش مسئول کنیم.

نوجوان، شما را کفری می‌کند…

چنانچه روی میزش اثری از آنچه مصرف کرده به جای می‌گذارد یا جلوی چشم شما سیگار می‌کشد، نباید خودتان را به آن راه بزنید و وانمود کنید که هیچ‌چیز ندیده‌اید. به‌طور خلاصه به اطلاع او برسانید:«ته سیگار یا اثر موادی را که مصرف کرده بودی پیدا کرده‌ام، این موضوع مرا نگران می‌کند، باید در مورد آن با هم حرف بزنیم.‌» اگر نوجوان ( بچه سیگاری یا فرزند سیگاری ) واقعا به‌دنبال درگیری و مقابله کردن است، از دخالت فرد سومی مثل روانپزشک کمک بگیرید. زمانی‌که ارتباط با نوجوان همراه با کشمکش و درگیری باشد، درمان خانوادگی اغلب راه حل خوبی است و به این مسئله جواب می‌دهد.

در برخورد با فرزند سیگاری محدودیت تعیین کنید

مواد‌ مخدر و سیگار برای نوجوانان به‌ویژه نوجوانان 15 تا 16‌سال ( بچه سیگاری یا فرزند سیگاری ) که تقریبا هنوز بچه به شمار می‌آیند، خطری جدی است و باید قاطعانه آنها را از آن منع کرد. به جای بد و بیراه گفتن و صحبت کردن با لحنی تند و زننده (تو حق نداری، غلط می‌کنی…) با صراحت بگویید: «ما نمی‌خواهیم که تو سیگار بکشی. تو هنوز بچه هستی. مغز و سیستم اعصاب تو هنوز در حال رشد است و با این کار تو به آن آسیب می‌زنی». نوجوانی که به والدینش اعتماد دارد و احساس می‌کند که آنان مایلند از او حمایت کنند و این عمل آنان را برحق می‌داند، حرف والدینش را قبول خواهد کرد.

همچنین گاه باید او را از برخی از رفت‌ و آمدها دور نگه دارید. هیچ پدر و مادری نباید به بهانه اینکه نمی‌داند چگونه فرزندش را از سیگار کشیدن یا مصرف مواد منع کند، به او اجازه این کار را بدهد. انسان به فرزندش «اجازه نمی‌دهد» سیگار بکشد، مواد مصرف کند یا در کل خودش را در چاه بیندازد. او را از ناراحتی‌تان آگاه کنید و برایش محدودیت تعیین کنید.
از آنجایی که کشیدن سیگار یا مصرف هر‌گونه موادی را قدغن کرده‌اید، در عوض محیط خانه را برایش دلپذیر و خوشایند کنید. دوستانش را به خانه راه دهید و از آنان استقبال کنید. به او پیشنهاد دهید که ورزش مورد علاقه‌اش را تمرین کند یا برایش یک گیتار بخرید. پول تو جیبی‌‌اش را قطع نکنید اما آن‌ را نسبت به نیازهای واقعی‌‌اش برآورد کنید.