پیشگیری و درمان زخم فشاری یا زخم بستر
زخم فشاری یا زخم بستر اکثرا در بیمارانی رخ می دهد که برای مدتی طولانی در تخت یا تشک خوابیده اند و نباید از جایشان تکان بخورند. مثلا کسی که لگنش شکسته است نمیتواند تکان بخورد و باید صاف بخوابد. شما باید مراقب این مشکل باشید و دائم کمر و باسن و … را چک کنید تا اگر دچار زخم بستر شدید ان را سریع درمان کنید.
زخم فشاری
زخم فشاری یا زخم بستر به دلایل مختلفی برای اشخاص بوجود می اید. مهمترین علت زخم فشاری خوابیدن بیمار روی یک قسمت از بدن بدون تحرک است که کم کم ان قسمت زخم می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره زخم فشاری یا زخم بستر مقاله زیر را مطالعه کنید.
تعریف زخم فشاری چیست ؟ تعریف زخم بستر چیست ؟
طبق بررسی های بدست امده به صدمه بافتی در بدن به علت فشار برطرف نشده روی برجستگی استخوانی و پوست زخم فشاری میگویند.
اتیولوژی زخم فشاری
1-فشار
2-نیروهای شریک شونده(رطوبت )
3-اصطحکاک(پوست بیمار بر روی ملحفه کشیده شود)
پاتوفیزیولوژی زخم بستر
• فشار زیاد بر روی برجستگی استخوانی
• توقف جریان خون مویرگی
• محرومیت بافت از اکسیژن و خون و تغذیه
• ایجاد زخم
• نکروز سلول
• فشار بیش از 72 میلیمتر جیوه برای مدت 2 ساعت صدمات غیر قابل برگشت ایجاد میکند
• فشار زیاد در مدت کم و فشار کم در مدت طولانی باعث ایجاد زخم میشود.
علت زخم فشاری یا علت زخم بستر
•بی حرکتی(بیماران وابسته به تخت و صندلی)
•رطوبت(بی اختیاری ادرار و مدفوع)
•تغذیه نامناسب
•دیابت
•چاقی بیش از حد و لاغری مفرط
•بهداشت نامناسب
•مردان
•اسیب حسی
اپیدمولوژی زخم فشاری یا درصد ابتلا به زخم فشاری
•40% بیماران قلبی عروقی
•26% کوادری پلژی
•20%پاراپلژی
•27%نرولوژیک
•15%ارتوپدی
•9%بیماران بستری
محل ایجاد زخم فشاری یا زخم بستر
1- بیشترین محل زخم ساکروم(در پوزیشن سمی فالرز-بیماران وابسته به صندلی)
2-پاشنه پا(در پوزیشن خوابیده به پشت-در بیماران دیابتی-تراکشن پا-بیحرکت)
3-تروکانتر(هیپ)(در پوزیشن لترال)
4-ایسکیوم(نشیمنگاهی)(در پوزیشن نشسته-در پاراپلژی)
5-محلهای غیر شایع(گوش-سر –پس سر-بینی)
6-محل بریس-سند اکسیژن-لوله معده-لوله تراشه
مراحل زخم فشاری معیار استرلینگ
1- قرمزی و گرمی پوست-(اپیدرم گرفتار است)
2- از دست رفتن ضخامت نسبی پوست و بافتها(اپیدرم و کمی از درم گرفتار است)
3- از دست رفتن ضخامت کامل پوست و بافتها(اپیدرم –درم تا بافتهای زیر جلد)همراه با ترشح
4- از دست رفتن ضخامت کامل پوست و بافتها(اپیدرم-درم تافاسیا-عضله)
پیشگیری از زخم فشاری یا پیشگیری از زخم بستر
1-بررسی و ارزیابی بیمار در بدو پذیرش از نظر ریسک فاکتورها(بیحرکتی-بی اختیاری ادرار یا مدفوع-لوله معده و تراشه-بریس0-تاریخچه زخم بستر-رطوبت-تعریق-اسیب حسی-تغذیه نامناسب-) یکی از راههای جلوگیری از زخم بستر است.
2-برای پیشگیری از زخم بستر کاهش فشار(اساس پیشگیری است)(تغییر پوزیشن بیمار هر 2 ساعت در بیماران در تخت ودر بیماران با صندلی هر 5/0 ساعت-پوزیشن صحیح به بیمار –استفاده از تشک مواج-فیزیوتراپی اندامها) مساله مهمی است .
3- به گزارش آسان طب با مراقبت پوست(مشاهده روزانه پوست از نظر بروز زخم در بیماران پر خطر-توجه به نواحی پرینه-زیر بغل—تمیز نگه داشتن پوست و رعایت بهداشت پوست در بیمار-برطرف کردن رطوبت یا خشکی-تمیز بودن ملحفه و بدون چروک بودن ان-پرهیز از ماساژ بر روی نواحی قرمز شده ویا برجستگی-ماساژ نواحی سالم بصورت دورانی و ملایم) میتوان از زخم بستر پیشگیری کرد.
4-تغذیه مناسب بیمار(پروتئین و ویتامین کافی)مایعات کافی برای پیشکیری از زخم بستر ضروری است.
5-تمیز نگه داشتن پوست(تمیز کردن با اب ولرم و صابون ملایم-استفاده از پنپرز و مواد قابل جذب در بیماران بی اختیار)
بیشتر بدانید : 6 راهکار برای درمان زخم بستر در خانه
مراحل پانسمان زخم فشاری یا پانسمان زخم بستر
– انتخاب پانسمان(به زخم چسبندگی ندهد-سطح زخم را مرطوب نگه دارد-ترشحات را جذب کند)
– پانسمان با نرمال سالین
– عدم استفاده از مواد آنتی سپتیک در پانسمان زخم در درجات پایین زخم شستشو زخم با سرنگ 20-50 سی سی و سرسوزن 19 با فشار ملایم
-استفاده مناسب از پانسمان هیدروکلوئید-هیدروژل-ترانس پارنت-الژینات
– دبریدمان صحیح زخم در صورت نیاز(مکانیکی-شیمیائی-جراحی)
– عمل جراحی و فلاپ پوستی
ارزیابی خطر زخم فشاری با ابزار برادن
در این روش ارزیابی بوسیله ابزاری با 6 دسته ملاک ، خطر زخم بستر در بیمار مشخص و با عدد تعین می گردد. نمره کلی در این ارزیابی 23 است و چنانچه نتیجه بدست آمده عددی کمتر از 18 باشد بیمار در معرض خطر ابتلا به زخم بستر می باشد.هر بیمار هر 24 ساعت یکبار بهتر است با این ابزار بررسی شود.
زیر طبقه های ابزار برادن Scale Braden
1- ادراک حسی
2- رطوبت
3-فعالیت
4-تحرک
5-تغذیه
6- سایش و کشش
ادراک حسی
توانایی بیمار به پاسخ معنی دار به فشاری که ایجاد ناراحتی می کند.
به هر آیتم نمره 4-1 داده داده می شود.
نمره یک : محدودیت دارد. پاسخ نمی دهد احساس درد ندارد مانند بیمار دیابتی
نمره2: اختلال حسی دارد. در حد ناله هوشیاری دارد.
نمره3: محدودیت خفیف . مشکل حسی قابل توجه دارد.
نمره 4: بدون محدودیت و قدرت گفتن درد
رطوبت
نمره1: دائما پوست مرطوب دارند.تعریق زیاد، بی اختیاری مدفوع و ادرار
نمره2: مرطوب نیاز به نعویض ملحفه هر شیفت
نمره3: گاهی مرطوب .لایه روین ملافه مرطوب بوده و نیاز به تعویض روزانه دارد
نمره4: پوست خشک تعویض ملحفه بصورت روتین
فعالیت بیمار: خروج از تخت
نمره1: وابسته به تخت و بدون خروج از تخت
نمره2: در حد پایین آمدن از تخت و نشستن روی صندلی با کمک
نمره3: قدم زدن گاه گاه توسط خود بیمار
نمره4: بدون محدودیت و در حال حرکت حداقل 2 بار در روز از اتاق خارج می شود.
تحرک: تغییر پوزیشن و کنترل پوزیشن
نمره1: کاملا بی حرکت
نمره2: محدودیت زیاد. حرکات گاه گاه و ناتوان در انجام حرکت
نمره3: خفیف. مداوم در تخت حرکت می کند
نمره4: بدون محدودیت.بدون کمک دیگران تغییر پوزیشن می دهد.
تغذیه:
نمره1: خیلی ضعیف.هیچ وقت نمی تواندغذای کامل مصرف کند.NPO است. مایعات کافی نمی گیرد.بیماری که بیش از 5 روز NPO است.
نمره2: احتمال ناکافی.ندرتا غذای کافی می گیرد.گاهی مکمل اسفتاده می کند.
نمره3: کافی.تغذیه با NG Tub یا TPN
نمره4: عالی.مصرف همه انواع غذا و بدون نیاز به مکمل
کشش و سایش:
نمره 1: فرد برای حرکت نیاز به کمک دیگران دارد. مستقل نیست(بیمار بی قرار)
نمره 2: حداقل کمک را برای جابجا شدن در تخت نیاز دارد.
نمره3: راحت در تغیر پوزیشن و حرکت
امیدواریم از اطلاعاتی که درباره زخم فشاری یا همان زخم بستر در اختیارتان گذاشتیم بهره کافی را برده باشید.