گیاه سیکاس و هر آنچه باید بدانید + ویدیو شرایط نگهداری

گیاه سیکاس (Cycas) با نگاه اول شبیه به درختان خانواده نخل ها به نظر می آید و در قدیم آن را از خانواده نخل ها میدانستند و لینه ( Linne )گیاهشناس مشهور نام علمی آن را ابتداء لینه که از نام محلی نخل کوسکا (Kuscas) گرفته شده تعیین کرد و سپس گیاه سیکاس را جزو طبقه سرخس ها (به علت شباهت برگ های فنر مانند سرخس در موقع بازشدن دانست. گیاه سیکاس ( Cycas ) ،گیاه دو پایه ای است (پایه نر و پایه ماده) و پایه نر دارای کیسه محتوی گرده گل و گیاه ماده دارای تخمدان است. ما در این مطلب برای شما عزیزان اطلاعات جالبی از گیاه سیکاس و طرز کاشت و نگهداری از آن را تهیه کرده ایم.

شرایط نگهداری گیاه سیکاس

هر آنچه باید در مورد گیاه سیکاس بدانید

برگهای گیاه سیکاس

برگهای پایه نر  این گیاه کوتاه، پهن و کلفت بوده و در سطح زیر آن چندین کیسه گرده وجود دارد که بوسیله یک شکاف طولی مقدار بسیار زیادی گرده گل به خارج می ریزند و برگهای پایه ماده مسطح است و از کرک های خرمائی رنگ پوشیده شده و در سطح بالائی آنها شرابه ای انگشت مانند یا دندانه دار می باشد. در حاشیه دو طرف مسطح دارای برگهای پایه ماده یک تا پنج تخمدان وجود دارند. برگهای بارخیز گیاه سیکاس در آغاز رویش، بهم فشرده بوده ولی بعدا از هم فاصله می گیرند و بالاخره برگهای حاوی انتهای تنه درختانی که دارای برگهای بارخیز هستند به رشد خود ادامه داده و تولید برگهای جدیدی گرداگرد انتهای گیاه می نمایند و هرساله برگهای جدیدی به همین شکل ظاهر می شوند. طول برگ های گیاه سیکاس (Cycas )ممکن است به دو متر برسد و رنگ آنها سبز تیره است و عرض برگها نسبت به گونه گیاه سیکاس ( Cycas ) فرق می کند. به ترتیب که گونه گیاه سیکاس سی انسیالیس (Ciecinalis) دارای پهنه برگ کم عرض و گونه سیکاس رولوتا ( C.revoluta ) دارای برگ نوک تیز یا نیزه ای می باشد.

گیاه سیکاس یکی از معروف ترین گونه ها جهت باغچه کاری (landscape) و استفاده در فضای داخلی منزل در جهان است، خصوصاً گونه (revolute) رولوتا. این گیاه بیشتر از همه گونه های دیگر گیاه سیکاس در جهان استفاده می گردد و همچنین میلیون ها عدد از برگ این گیاه جهت تزیین دسته گل،تاج گل و مراسم عید پاک و غیره در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. گیاه سیکاس عمدتاً بومی جنوب،جنوب شرق آسیا، استرالیا، هند، چین، تعداد کمی آفریقا و ماداگاسکار می باشد و متعلق به دوران مزوزوییک بوده و از 200 میلیون سال تاکنون تغییرات بسیار کمی داشته است. 96 گونه از سیکاسهای مختلف تاکنون به ثبت رسیده است. شایان ذکر است که گیاه سیکاس دارای سرعت رشد بسیار کم و عمر طولانی می باشد.

درباره ی گیاه یوکا بیشتر بدانیم

شرایط نگهداری گیاه سیکاس

دما: دمای قابل تحمل برای گیاه سیکاس در حدود ((42+)_( 11-)) سانتیگراد می باشد و اگر دما از 11- درجه کمتر شود امکان دارد گیاه سیکاس از بین برود. ولی اگر نرم شود باز هم امکان بهبودی آن وجود دارد. بارش تگرگ سبب ایجاد لکه های زرد رنگ به صورت نقطه ای بر روی سطح برگچه ها می گردد.

رطوبت: میزان رطوبت خاک گیاه سیکاس باید از کمی مرطوب و تر تا خشک باشد البته خاکی که همواره خیس باشد به طوری که ریشه ها نتوانند به اصطلاح به آسانی تنفس نمایند سبب پوسیدگی ریشه ها و در نتیجه پیاز می گردد.

نور: گیاه سیکاس در نور مستقیم خورشید رشد می کند، ولی خود را با محیط داخل اتاق نیز تطبیق می دهد به طوری که چند ساعتی از نور صبح یا غروب آفتاب به آن بتابد. همچنین زمانی که برگ های تازه و جوان سیکاس که نرم و لطیف هستند ظاهر می گردد تا دو هفته ای که به خود حالت سخت و خشبی بگیرد یکی از حساس ترین دوران برای سیکاس است. زیرا کوچک ترین ضربه به برگچه ها و همچنین فعالیت بیش از حد حشرات نیز می تواند به آن ها آسیب برساند.

خاک: خاک مطلوب برای گیاه سیکاس خاکی است مخلوط از خاک برگ، ماسه، کمی خاک رس. در کاشت گیاه باید در نظر داشت که گیاه را طوری کاشت کنیم که کمی از سطح خاک بالا تر باشد. پیاز سیکاس باید طوری در خاک قرار گیرد که نیمی از آن در خاک و نیم دیگر آن از خاک بیرون باشد.

آب و کود: آب و کود گیاه به نیاز گیاه سیکاس و مقدار نوری که به سطح خاک تابیده می شود بستگی دارد. سیکاس زیاد در مقابل کمبود آب و مواد غذایی از خود اثر نشان نمی دهد و اگر گیاه در گلدان قرار دارد ابتدا همیشه اجازه دهید که خاک گلدان کاملاً خشک شود و سپس آن را آبیاری کنید.

کود: زمان کوددهی مناسب، یکی درطول بهار و دیگری در اواخر تابستان است و اگر از کود های ارگانیک مانند کودهای حیوانی و کود هایی که دیر جذب می شوند استفاده می کنید بهتر است از باقی ماندن این کود ها در دهانه و نوک پیاز جلوگیری کنید، زیرا این عمل امکان دارد که آرایش منظم برگهای تازه را که در آینده بیرون می آیند بهم بزنند.

روش های تکثیر گیاه سیکاس

١: بذر: گیاه سیکاس گیاهی دو پایه است و هیچ گونه راهی برای تشخیص نر یا ماده بودن گیاه سیکاس از طریق نگاه به ظاهر گیاه وجود ندارد. بهمین سبب بهترین راه برای شناخت نر از ماده گل دهی گیاه بعد از 20-15 سال است. گل پایه ماده به صورت یک نیم کره پره دار می باشد که باید توجه نمود زمانی که پره ها باز می گردند آن گل آماده باروری و گرده افشانی است که اگر گرده افشانی به موقع صورت گیرد دانه ها درست رسیده و تعدادی بیشتر لقاح می یابند. گل نر نیز به صورت مخروطی – شبیه مخروط کاج- است. معمولاً گل ها در اواخر بهار ظاهر می گردند. سیکاس معمولاً هر دو یا سه سال گل می دهد. در هنگام رسیدن گل پایه نر،مخروط آن بوی تند از خود منشر می کند که جذب کننده گونه هایی از سوسک ها است که عملاً در گرده افشانی و انتقال گرده ها از پایه نر به ماده نقش آنچنانی ندارند. نکته مهم اینجاست که گیاه سیکاس از لحاظ گیاهشناسی یک گیاه(one mophilous) یا لقاح شونده در اثر باد می باشد.

جهت گرده افشانی می توان مخروط نر را به وسیله دست تکان داد و یا آن را در بالای گل ماده نگه داشت و توسط یک قلم مو عمل گرده افشانی را انجام داد. یک مخروط خوب با گرده مناسب و خشک را می توان برای گرده افشانی چندین گل ماده استفاده کرد.البته گرده افشانی خوب و درست باید توسط افراد خبره و با تجربه صورت گیرد. مخروط گل نر می توان به شرطی که در جای خشک و خنک نگهداری شود تا چندین روز کیفیت گرده افشانی خود را حفظ نماید. قابل ذکر است که گرده به صورت پودری است که در صورت رسیدن مخروط با کوچک ترین حرکت یا وزش باد متصاعد می گردد. در صورت فاسد گردیدن مخروط نر بویی بد و نامطبوع از آن خارج می گردد.

در صورت گل دادن پایه های نر و عدم نیاز به گرده می توان گل را از سر گیاه جدا نمود تا سبب تحریک گیاه جهت برگ زایی گردد که این عمل نیاز به فردی ماهر دارد. زیرا در غیر این صورت سبب چند شاخه گردیدن پیاز می شود. دانه ها گیاه سیکاس به تدریج در طول تابستان رشد می نمایدند و به اندازه تقریبی یک گردو می گردند. همچنین در طول رشدشان رنگ دانه ها از سبز به زرد و در انتها به نارنجی تند و خوشرنگی تبدیل می گردند. قسمت خارجی دارای پوسته ای نرم و نارنجی است و قسمت داخلی دانه را پوسته ای سفید رنگ و سخت می پوشاند. دانه ها در دی و بهمن آماده برداشت و جداسازی از بدنه مادر هستند. دانه هایی که کاملاً رسیده و آماده باشند به راحتی جدا می گردند.

٢: جوانه پا جوش: پیاز هایی که از اطراف پیاز بالغ می رویند یکی از بهترین روش ها برای بدست آوردن پیاز و تکثیر سیکاس است. بهترین زمان برای جداسازی این جوانه ها از بدنه بوته مادر در بهار و یا اواخر زمستان به وسیله بیلچه از بدنه بوته مادر می باشد و  پس از جداسازی پیاز ها از بدنه مادر همه برگ ها و ریشه ها را جدا نمایید. آسیب دیده ها را در حدود یک هفته یا بیشتر آزاد رها کنید و در گوشه ای در جای خشک قرار دهید. گیاه سیکاس را در یک خاک با زهکشی خوب یا مخلوطی از ماسه و پوکه و خاک برگ قرار دهید. به طوری که نیمی از پیاز در خاک قرار گیرد. اجازه دهید که خاک کاملاً خشک گردد، سپس به آن آب دهید. میزان نور آن نیز سایه دار و یا زیر سقف است.

ریشه ها بسیار آرام ظاهر می گردند، سپس برگ های چند ماه بعد آشکار می گردند. پس از برگ زدن مخلوطی ملایم از کود با آب تهیه کنید ولی از کود های خشک استفاده نکنید. اجازه دهید که ریشه های سیکاس کاملاً در ظرف یا جایی که هستند جای بگیرند. برگ های سیکاس در حالت تکثیر پیازی به ناگهان به صورت دایره ای ظاهر می گردند در این زمان از انتقال و جا به جایی سیکاس که سبب ایجاد شوک به گیاه می گردد بپرهیزید. نور کافی در اختیار گیاه قرار دهید. نور کم سبب بلندی و نور زیاد سبب کوتاهی برگ ها می گردند.

٣: قلمه زدن: با بریدن بدنه اصلی پیاز گیاه سیکاس و تقسیم آن به قطعات مختلف و قرار دادن آن در مخلوط ماسه، خاک برگ نیز می توان به عنوان روشی جهت تکثیر سیکاس دست یافت ولی عموماً از این روش استفاده نمی گردد.

آفات و مریضی های گیاه سیکاس

برگ های کهنه ممکن است به دلیل آب وکود زیاد هم زرد گردند و اگر برگهای تازه دچار زرد شدگی گردند ممکن است بدلیل کود زیاد و یا فقر خاک باشد. اگر همه برگها گیاه سیکاس به یکباره زرد گردند باید گیاه از خاک و از جایی که در آن قرار دارد جابجا گردد زیرا عدم زهکشی درست خاک و راکد ماندن آب در گلدان و خاک نیز سبب چنین عارضه هایی در گیاه می گردد.

در صورت دیدن هاله ای از زردی در کلیه برگها نشان دهنده پر آبی وهمچنین نور و گرمای مستقیم خورشید بر برگها می باشد.

حشراتی که به گیاه سیکاس حمله میکنند محدودند. گاهی سبب لکه های سفید و یا قهوه ای در پوسته گیاه سیکاس می گردند، معمولا در صورت دیدن لکه های قهوه ای پر رنگ در گیاه نشان دهنده ابتلای گیاه به کنه می باشد و بر روی برگهای سالهای قدیمی تر ودر اثر آلودگی محیط ایجاد می گردند.

در صورت آلودگی خاک و رطوبت و زخمی شدن پیاز در حین فعالیتهای باغبانی که سبب پوسیدگی و قارچی شدن پیاز می گردد در این حالت پیاز حالت نرم ولحیدگی پیدا می کند که می تواند با استفاده از قارچ کشها از این مورد جلو گیری کرد.

منبع: https://mag.asanteb.com