آشنایی با عنصر کلسیم و کاربرد آن

عنصر کلسیم و کاربردهای آن موضوع این بخش از مجله پزشکی آسان طب است. کلسیم یکی از نیازهای اساسی بدن ما برای جلوگیری از پوکی استخوان و موارد دیگر است. عنصر کلسیم یکی از فراوان ترین مواد معدنی در بدن هستند. در این مقاله از آسان طب با عنصر کلسیم آشنا خواهیم شد.

کاربرد عنصر کلسیم

عنصر کلسیم یکی از کاتیونها در بدن است. بدن بزرگسالان معمولاً حاوی ۱۲۰۰ گرم کلسیم است، که بیش از ۹۹ درصد آن در ساختمان اسکلتی بدن قرار دارد و فقط ۱ درصد آن بدون ارتباط با استخوان در بدن انجام وظیفه می کند.

از ترکیبات اساسی برون سلولی است و عنصر مهمی در غشاء سلول می باشد. شیر غنیترین منبع آن بدن به شمار میآید.

اسکلت استخوانی در سنین ۱ تا ۲ سالگی به طور کامل تعویض میشود و در سنین ۴۰ سالگی به بعد به طور طبیعی آتروفی بافت استخوانی آغاز میگردد. که به این آتروفی اصطلاحاً استئوپروز میگویند که از علائم دوران پیری است.

کلسیم و فسفر، فراوانترین عناصر معدنی در بدن هستند که خلاصه ای از اعمال حیاتی آن به شرح ذیل است:

۱ – کلسیم در ساختمان استخوان و دندان شرکت می کند،

۲ – عنصر اصلی در انتقال طبیعی تحریک های عصبی و انجام انقباض عضلاتی،

۳ – عامل مهم در سیستم انعقاد خون ،

۴ – کاهش کلسیم سبب ایجاد علائم لرزش عضلانی میگردد.

سدیم، پتاسیم و منیزیم نیز در حفظ تونوس عضلانی نقش دارند.

البته جذب عنصر کلسیم به ترکیب مواد و منبع غذایی و میزان ذخیره کلسیم بدن وابسته است و در افرادی که ذخیره کلسیم کمتری دارند مؤثرتر است. هورمون استروژن و تستوسترون باعث افزایش جذب کلسیم میگردد ولی اثر تستوسترون بیشتر از استروژن است.

عوامل مؤثر در جذب عنصر کلسیم

۱ – غلظت کلسیم در روده،

۲ – کلسیم بیشتر در ابتدای روده و در ۲PH الی ۷ و پیش از آنکه شیر معده کاملاً خنثی گردد جذب میگردد.

 وجود باکتریهای اسیدوفیل موجب افزایش جذب کلسیم در روده می گردد و همچنین لاکتوز در مواد غذایی باعث پیدایش اسید لاکتیک گردیده و جذب کلسیم را زیادتر می کند.

۳- اسیدهای آمینه مانند آرژنین و لیزین حلالیت املاح کلسیم را افزایش داده و در رژیم کم پروتئین فقط ۵ درصد یا کمتر کلسیم جذب میگردد. در حالیکه در رژیم غنی از پروتئین متجاوز از ۱۵ درصد جذب میگردد.

۴- ویتامین D و هورمون پاراتیروئید نیز باعث افزایش جذب کلسیم در روده می شود.

اگر فردی مجبور به استراحت باشد، میزان دفع کلسیم در ادرار بالا رفته و پس از چند ماه علائم استئوپروز ظاهر می شود. بهترین روش برای اجتناب از ابتلاء به استئوپروز شدید (پوکی استخوان) حفظ ادامه فعالیت بدنی می باشد.