معرفی کامل گیاهان دارویی استان یزد در طب سنتی

یزد یکی از استان های مرکزی ایران می باشد که همیشه به خاطر هوای گرم و کویری اش شناخته می شود . در واقع یزد کم باران ترین استان ایران می باشد . استان یزد تا سال 1352 یکی از بخش های استان اصفهان بوده است تا اینکه در همان سال به یک استان مستقل نغییر داده می شود . یزد یکی از استان های بزرگ ایران می باشد که به دلیل داشتن آب و هوای منحصر به فرد و منابع معدنی بسیار ، از اهمیت بسیاری برخوردار است . گیاهان دارویی استان یزد در نوع خود همتا ندارند و از آنها در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود . در این مقاله از مجله پزشکی آسان طب به معرفی گیاهان دارویی استان یزد می پردازیم .

گیاهان دارویی استان یزد

اشنان

اشنان درختچه ای است به طول دو متر که در کویر های استان یزد به وفور پیدا می شود . این درختچه بسیار سرسخت است و می تواند در شوره زار ها هم بروید . ساقه این درخت سفید می باشد و برگهای آن به صورت استوانه ای است . میوه های این درخت خشک و پولکی است و معمولا از آن خشکه درست می کنند . ازدیاد این درختچه به خاطر مبارزه با بیابان زدایی و حرکت شن های روان می باشد با این حال این درختچه خواص مفیدی برای درمان بیماری ها دارد که از مهم ترین انها می توان به رفع خشکی پوست اشاره کرد . از ساقه این گیاه معمولا در ساخت صابون استفاده می کنند . اشان برای استسقا سودمند است این گیاه همچنین دارویی محرق ، سوزاننده ، مقتح و مدر قوی می باشد .

مرزنگوش وحشی

مرزنگوش گیاهی پایا است که ارتفاعی به طول 20 تا 50 سانتی متر دارد . این گیاه از پایین به بالا به صورت بیضوی و تخم مرغی می باشد و هرچه از راس به انتهای آن نزدیک بشویم ، بزرگتر می شود . این گیاه گل های ریزی به طول 4 تا 7 میلی متر دارد که به رنگ صورتی تا سرخ می باشند . این گل ها به شدت خوش بو هستند و از خشک کرده آن برای تولید جوشانده استفاده می شود که خاصیتی تب بر دارد . این گیاه دارای اسانس فرار می باشد و خواص گندزدایی دارد . این گیاه را می توان از راه گوارش مصرف کرد و هم بر روی زخم های پوستی مالید چرا که خاصیت ضد التهابی دارد . از این گباه برای درمان سیاه سرفه ، اسهال ، رفع عفونت های دهانی ، گلو درد و حمام های تقویتی استفاده می شود .

گز

از جمله مهم ترین گیاهان دارویی استان یزد می توانیم به گز اشاره کنیم . گز درختچه ای به طول 1.5 تا متر می باشد که برگ های ریز و مثلثی شکل دارد . این درخت بیشتر در ناحیه کویر و شوره زار ها می روید . پوست این گیاه دارای اسید گالیک و برگ آن حاوی ماده ای به نام اسکولین می باشد . به علت دارا بودن تانن زیاد ، پوست آن برای جلوگیری از خونریزی های سطحی بدن ، سوختگی ها و عوارض جلدی استفاده می شود . اسکولین یکی از اصلی ترین ماده ها در فرمولاسیون کرم های پوستی می باشد . از این گیاه در اثر گرش حشارت موادی شیرین به نام مان به بیرون ترواش می کند که حاوی قند های مختلف و الکل های پلی مرف مشابه مانیت است .

بنه

در ایران سه نوع محتلف از بنه را داریم که هر سه نوع به صورت درختان کوچک در مناطق خشک و نیمه خشک ایران وجود دارند . تنها راه برای تشخیص این سه نوع از یکدیگر ، از روی تعداد و شکل برگها و همچنین درشتی میوه های آنها امکان پذیر است . مهم ترین مواد شیمیایی موجود در این درخت را رزین و اسانس تشکیل می دهند ، بعلاوه پنین ، دپاتین ، بورنئول و استات بورنئول در آن وجود دارد . از میوه نارس این درخت برای مصارف غذایی و پختن اشکنه استفاده می شود . همچنین میوه این درخت برای درمان کم خونی نیز مفید است . از پوست و برگ بنه نیز برای درمان اسهال استفاده می شود چرا که قابض می باشد . از روغن بنه برای درد کمر و بیماری آلبومینوری استفاده می شود .

درمنه

درمنه گیاهانی کوچکی هستند که بومی ایران می باشند و بیشتر از همه در استان یزد یافت می شوند . در این گیاه ماده مهمی به اسم سنتونین وجود دارد که یکی از قوی ترین ماده های ضد کرم اسکاریس می باشد و برای مبارزه با آن استفاده می شود . درمنه انواع مختلفی دارد که در سرتاسر ایران پراکنده شده اند . از مهم ترین انها می توان به درمنه ترکی ، خراسانی ، ارمنی ، جاروب و قیصوم انثی اشاره کرد . درمنه های موجود در یزد از نوع درمنه ترکی می باشند . از جوشانده این گیاه برای درمان یبوست ، آکنه ، اگزما و دل درد های ساده استفاده می شود .