آب سیاه یا گلوکوم از تشخیص تا درمان آن

گلوکوم یا آب سیاه (glaucoma)، گروهی از بیماری‌های چشمی است که در آن عصب بینایی دچار آسیب می‌شود. میزان دیدی که در آب سیاه از بین می‌رود غیر قابل برگشت است ولی با تشخیص زودرس، پیگیری دقیق و استفاده منظم از داروهای تجویز شده می‌توان از آسیب بیشتر جلوگیری کرد. عصب بینایی معمولا به دلیل افزایش فشار چشم آسیب می‌بیند اگر آب سیاه تشخیص داده نشود یا درمان نشود، باعث از دست رفتن دائمی دید محیطی خواهد شد. متاسفانه در بسیاری از موارد این بیماری علائمی نداشته و علی رغم دید خوب بیمار، به تدریج میدان بینایی از دست می‌رود در حالی که خود بیمار، متوجه پیشرفت بیماری نیست.

علائم بیماری آب سیاه چیست؟

در این بیماری تعادل ترشح مایع داخل چشم و خروج مختل شده و در نتیجه فشار چشم بالا می رود، در اکثر بیماران، نشانه و علائم کمی وجود دارد ولی در مراحل پیشرفت بیماری این علائم دیده می شود:

• کاهش دید محیطی
• ایجاد حاله های رنگی اطراف نور
• نیاز به تغییر مکرر و زود به زود عینک
• مشکل در تطابق با تاریکی

آب سیاه می تواند به طور ناگهانی و حاد اتفاق بیفتد، در این صورت مریض با سردرد و چشم درد شدید و قرمزی چشم همراه با کاهش بینایی روبرو می شود. در جلوی چشم فضایی وجود دارد که اتاق قدامی خوانده می شود، مایع شفاف وارد این فضا شده و از آن خارج می شود و وظیفه تغذیه بافت های مجاور را به عهده دارد.

زمانی که مایع به زاویه می رسد از طریق یک شبکه اسفنجی شکل، شبیه یک سیستم زهکشی از چشم خارج می شود. کندی حرکت مایع سبب تجمع آن و بالا رفتن فشار داخل چشم می شود و این افزایش می تواند سبب آسیب دیدن عصب بینایی و کاهش دید شود مگر آن که فشار چشم پایین بیاید. افراد بالای چهل سال و کسانی که در خانواده شان سابقه این بیماری وجود دارد، افراد در معرض خطر محسوب می گردند.

تشخیص بیماری گلوکوم چگونه است؟

آسان طب معتقد است برخی گمان دارند که در صورتی به بیماری آب سیاه مبتلا می شوند که فشار چشمشان بالا باشد، اما همیشه چنین نیست. فشار بالای چشم خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش می دهد. بالا بودن فشار چشم الزاما به معنای ابتلا به گلوکم نیست ابتلا یا عدم ابتلا به گلوکم، بر اثر بالا بودن فشار چشم، بستگی به میزان تحمل عصب بینایی در مقابل فشار بالای چشم دارند و این میزان در افراد مختلف متفاوت است، این نشان می دهد که معاینه چشم اهمیت بسیار زیادی دارد.

چشم پزشک برای تشخیص گلوکم، این اقدامات تشخیصی را انجام می دهد: 

•    حدت بینایی:

در این آزمایش که با استفاده از چارت های بینایی انجام می شود، بینایی بیمار در فواصل متفاوت مشخص می شود.

•   میدان بینایی:

در این تست دید کناری یا محیطی بیمار اندازه گیری می شود. با توجه به این که از دست دادن دید کناری یکی از علائم گلوکم است این تست به تشخیص بیماری کمک می کند.

• اتساء مردمک:

در این تست با استفاده از قطره مردمک چشم بیمار متسع می شود و چشم پزشک دید بیشتری برای معاینه عصب بینایی پیدا می کند. بعد از معاینه ممکن است دید نزدیک تا چند ساعت تار باشد.

• تونومتری:

در این تست فشار مایع چشم اندازه گیری می شود.

درمان آب سیاه چگونه انجام می‌شود؟

گرچه گلوکوم درمان قطعی ندارد ولی درمان های رایج بیماری را کنترل می کند و این تاییدی بر اهمیت درمان زودرس است. بیشتر چشم پزشکان گلوکمی را که تازه تشخیص داده شده باشد را با دارو درمان می کنند ولی تحقیقات جدید نشان داده است که جراحی لیزری جایگزینی موثر و مطمئن است. جراحی با لیزر به تخلیه مایع از درون چشم کمک می کند. هر چند از این روش می توان در هر زمانی استفاده کرد ولی معمولا پس از آزمایش درمان دارویی دید بیمار را حفظ می شود ولی باعث بهبود دید بیمار نخواهد شد. در واقع دید بیمار ممکن است به خوبی دید قبل از جراحی نباشد. هر چند که در صورت انجام ندادن جراحی در دراز مدت ممکن است بیمار دید خود را کاملا از دست بدهد و در واقع نابینا شود.

منبع: https://mag.asanteb.com