معرفی و بررسی تعدادی از دلایل ایجاد سیانوز محیطی
هنگامی که دست‌ها و نوک انگشتان پا به رنگ آبی روشن درآیند اصطلاحا می‌گویند که فرد دچار سیانوز محیطی شده است، دلیل این اتفاق هم نرسیدن مقادیر کافی اکسیژن به بافت‌های بدن می‌باشد. دماهای سرد، مشکلات جریان خون و استفاده از جواهرات کوچک‌تر از سایز دست می‌توانند علت‌های شایع سیانوز محیطی به حساب آیند، در این مقاله قصد داریم این مشکل را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم.
ارائه اطلاعات مهم در رابطه با سیانوز محیطی
هر مشکلی مسلما علائم مخصوص به خود را دارد و افراد مبتلا به سیانوز محیطی نیز امکان دارند علائم خاصی را تجربه نمایند، از جمله:
- پوست روی انگشتان پا، انگشتان دست، کف دست و پاها به رنگ آبی و سبز درآیند
- قسمت‌های آسیب‌دیده به نحوی لمس شوند
- پس از گرم شدن، قسمت موردنظر به حالت عادی خود برگردد
علت‌های ایجاد سیانوز محیطی
تمامی اندام‌ها و بافت‌های بدن برای آنکه بتوانند به فعالیت‌های خود ادامه دهند نیازمند اکسیژن می‌باشند، بدن انسان با جذب اکسیژن سعی در نفس کشیدن دارد، بد نیست بدانید که خون حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین بوده و وظیفه اصلی آن انتقال اکسیژن به سلول‌های بدن می‌باشد، در صورتی که بدن نتواند اکسیژن مورد نیاز خود را جذب کند مسلما پدیده‌ای به نام سیانوز رخ خواهد داد. وجود برخی از شرایط پزشکی می‌توانند مانع رسیدن خون حاوی اکسیژن به مراکز مهم بدن شوند. افراد دچار سیانوز محیطی اکثرا در قسمت‌هایی همچون دستان و حتی انگشتان پایشان درگیر هستند، علت این موضوع واضح است زیرا مراکز نامبرده شده در دورترین بخش نسبت به قلب قرار دارند و همین مسئله می‌تواند در رسیدن خون حاوی اکسیژن اخلال ایجاد نماید. برخی از علت‌های شایع سیانوز طبیعی عبارتند از:
√ سندرم رینود: نام نوعی بیماری بوده که به علت آن فرد مبتلا در نوک انگشتان دست و پای خود احساس درد خواهد کرد و در دماهای پایین سرد و سفید می‌شوند. این اتفاق زمانی خواهد افتاد که رگ‌های خونی تنگ شوند و همین موضوع سبب خواهد شد که خون به سایر اندام‌ها نرسد.
√ فشار خون پایین: هنگامی که یک فرد دچار فشار خون پایین شود نمی‌توان انتظار داشت که اکسیژن در مقادیر تعریف شده به دست و پا منتقل گردد.
√ هیپوترمی: این مسئله حکایت از زمانی دارد که درجه حرارت بدن به سطح بسیار پایینی برسد، هیپوترمی را می‌توان یک وضعیت اورژانسی پزشکی دانست، در صورتی که فرد دارای مشکلاتی درون رگ‌ها و شریان‌ها باشد بدن ممکن است نتواند خون و اکسیژن کافی را به دست و پا انتقال دهد، برخی از علت‌های احتمالی آن عبارتند از:
- نارسایی وریدی
- بیماری عروقی محیطی
- مسدود شدن رگ‌ها و شریان‌ها
√ نارسایی قلبی: هنگامی که یک فرد مبتلا به نارسایی قلبی باشد نمی‌توان انتظار پمپاژ خون به تمامی نقاط بدن، آن هم به صورت کامل را داشت که همین موضوع می‌تواند موجب نرسیدن مقادیر کافی اکسیژن به تمامی بخش‌های بدن شود.
√ ترومبوز ورید عمقی: این حالت به لخته خون‌هایی دلالت دارد که در رگ‌های موجود در بخش‌هایی همچون پا و سایر اندام‌ها مانع رسیدن مقادیر کافی خون می‌شوند.
سیانوز محیطی در برابر سیانوز مرکزی
به گزارش مجله پزشکی آسان طب در کنار سیانوز محیطی نوعی دیگر از سیانوز به نام مرکزی هم وجود دارد، تفاوت اصلی آن‌ها در چگونگی تاثیر گذاشتن بر روی بدن می‌باشد. سیانوز محیطی بر روی بخش‌هایی از بدن همانند نوک انگشتان، ناخن‌ها و پاها تاثیر می‌گذارد و امکان دارد تنها در یک سمت بدن و یا در هر دو طرف آن به شکل مساوی تاثیر بگذارد. سیانوز مرکزی موجب ایجاد برخی تغییرات در بدن خواهد شد و بخش‌هایی همچون مرکز بدن، لب و یا زبان را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد، توجه داشته باشید که سیانوز مرکزی با گرم شدن بدن از بین نخواهد رفت. سیانوز مرکزی و محیطی هر دو دارای علت‌های مشابهی همچون مشکلات قلب، خون، ریه و یا سیستم عصبی هستند.
شیوه‌های تشخیص و درمان سیانوز محیطی
پزشکان سیانوز محیطی را از طریق انجام آزمایش‌های فیزیکی، تصویربرداری به وسیله اشعه ایکس و آزمایش خون می‌توانند تشخیص دهند، مزیت این کارها برای تشخیص آن است که اگر کوچکترین مشکلی همانند نارسایی‌های قلبی و یا ریوی وجود داشته باشد هم قابل تشخیص باشد. به توصیه‌های پزشک در رابطه با شیوه‌های تشخیص توجه نمایید زیرا آن‌ها بهترین راه را برای درمان انتخاب خواهند کرد. درمان هر بیماری ابتدا مستلزم تشخیص درست علت ایجاد آن است، سیانوز محیطی هم از این قاعده مستثنی نبوده و درمان آن بستگی به تشخیص علت اصلی خواهد داشت. پزشکان ممکن است برای بیماران مبتلا به سیانوز محیطی داروهای قلبی را تجویز نمایند، داروهایی که موجب بهبود عملکرد قلب و ریه خواهند شد، در حقیقت با مصرف چنین داروهایی افراد می‌توانند به بهبود جریان خون در بدن و به دنبال آن تامین اکسیژن لازم برای بخش‌های مهم کمک نمایند، حتی امکان دارد برخی افراد نیازمند اکسیژن درمانی هم باشند. گروهی از پزشکان توصیه می‌کنند که افراد با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی همانند اجتناب از استعمال دخانیات به سراغ پیشگیری از بروز چنین مشکلی بروند.
چه زمانی برای مراجعه به پزشک مناسب است؟
توجه داشته باشید که در موارد بسیار زیادی سیانوز محیطی بیانگر وجود سایر بیماری‌ها می‌باشد و دلالتی بر خود ندارد، برخی از شرایط اساسی وجود دارند که می‌توانند زندگی افراد را تهدید نمایند و بهتر است هر فردی که علائم زیر را در خود مشاهده کرد سریعا به پزشک مراجعه نماید و بعد از تشخیص درست مراحل درمانی را آغاز کند، این شرایط عبارتند از:
- داشتن مشکلاتی در تنفس
- ایجاد درد قفسه سینه
- عرق کردن در سطوح خفیف
- ایجاد دردهای ناگهانی با بی‌حس شدن اندام‌ها، دست و پاها
- ناتوانی در ایجاد تمرکز ذهنی
- داشتن علائمی همچون تب و آنفولانزا
بد نیست بدانید که امکان ایجاد سیانوز محیطی در نوزادان هم وجود دارد، در برخی مواقع تشخیص آن به دلیل وجود زردی در نوزادان می‌تواند سخت باشد، توجه داشته باشید که سیانوز محیطی معمولا اورژانسی نبوده اما سیانوز مرکزی بهتر است سریعا مورد پیگیری قرار گیرد تا بتوان از این طریق نسبت به شکل‌گیری شرایط حاد جلوگیری به عمل آورد.
چشم‌اندازی در رابطه با سیانوز محیطی
همانطور که در بندهای قبلی هم گفته شد درمان هر مشکلی نیازمند دانستن علت اصلی آن بوده و سیانوز محیطی هم از این قاعده مستثنی نمی‌باشد، افراد باید با پزشک خود مشورت نمایند در صورتی که علائم پس از گرم شدن دست و پاها ناپدید نگردند، توجه داشته باشید که تشخیص به موقع مشکل می‌تواند درمان مناسب را در مراحل اولیه فراهم نماید و همین مسئله از عوارض بیشتر جلوگیری خواهد کرد.
منبع: https://mag.asanteb.com
