تغذیه در ایام امتحانات باید چگونه باشد؟

تغذیه در ایام امتحانات موضوع مهمی است که باید به آن توجه کرد. افراد در ایام امتحان باید غذاهای بخورند که خواب آلود نباشد، از استرس پیشگیری کند، هوش و یادگیری شخص را افزایش دهد، انرژی بخش باشد و…. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره تغذیه در ایام امتحانات اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

تغذیه در ایام امتحانات

تغذیه در ایام امتحانات میتواند شامل میوه ها ، سبزیجات ، شیرینی و گوشت به اندازه کافی و … باشد. شما را برخی از این خوراکی ها اشنا می کنیم.

تغذیه در ایام امتحانات برای رفع خواب آلودی

خیلی از دانشجوها خیال می‌کنند دلیل این که بلافاصله پس از نشستن سر جلسه امتحان به‌ رغم خواب کافی در شب قبل، احساس خواب‌آلودگی می‌کنند، اضطراب است در حالی که دلیل واقعی این حالت شاید مصرف زیاد کربوهیدرات‌ها باشد. این نکته‌ای است که دکتر رضا امانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی هم در گفت‌وگو با ایسنا به آن اشاره دارد و می‌گوید: خوردن غذاهای حاوی کربوهیدرات می‌تواند موجب خواب‌آلودگی دانشجویان هنگام آزمون شود.

کربوهیدرات‌ها به زبان ساده قندها یا ترکیبات پیچیده‌تری مانند نشاسته‌ها هستند که از اتصال چندین گروه قندی تشکیل شده‌اند و منابع غذایی مناسب برای تامین انرژی بدن به حساب می‌آیند و بر همین اساس خیلی‌ها پیش از آزمون تصمیم می‌گیرند صبحانه‌ای غنی از کربوهیدرات و شامل قند و شکر داشته باشند و حتی برخی برای کسب انرژی بیشتر از برنج به عنوان صبحانه استفاده می‌کنند! اما دکتر امانی می‌گوید: اگرچه مصرف این موادغذایی در تامین قند خون مفید هستند، مصرف آنها پیش از امتحان موجب کاهش کارایی مغز می‌شود.

تغذیه در ایام امتحانات برای صبحانه

اگر بگوییم وقتی امتحان دارید مهم‌ترین وعده غذایی صبحانه است، اغراق نکرده‌ایم، چرا که مصرف یک صبحانه خوب و کامل می‌تواند 20 تا 25 درصد انرژی مورد نیاز بدن را در روز تامین کند و از آنجا که بیشتر امتحانات صبح‌ برگزار می‌شوند، اهمیت این وعده غذایی هم بیشتر می‌شود.

تغذیه در ایام امتحانات در موقع ناهار

تغذیه در ایام امتحانات بسیار اهمیت دارد. همه امتحانات صبح‌ها برگزار نمی‌شوند، اما حتی این ماجرا هم باعث نمی‌شود تغذیه صبحانه را حذف کنید، چون حذف این وعده بر کارایی شما در تمام طول روز اثر می‌گذارد. دکتر امانی با تاکید بر این مطلب، درباره وعده ناهار پیش از امتحان‌هایی که ظهر یا عصر برگزار می‌شوند توصیه می‌کند: در وعده ناهار نیز از خوردن غذاهای سرشار از کربوهیدرات‌ها مانند برنج خودداری کنید و همچنین از خوردن غذاهای حجیم، چرب و سرخ کرده در ظهر امتحان بپرهیزید!

تغذیه در ایام امتحانات در هنگام شام

همچنین اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت نیز به دانشجویان و دانش‌آموزان پیشنهاد می‌کند برای داشتن خواب راحت در شب قبل از امتحان، یک لیوان شیر گرم پیش از خواب میل کنند و از مصرف قهوه، چای یا نوشابه گازدار کولا از حدود 6 ساعت قبل از خواب پرهیز کنند و در میان‌وعده آخر شب پیش از امتحان برای کاهش اضطراب و داشتن خوابی راحت از مواد غذایی مانند لوبیا، سویا، موز، تخم‌مرغ، گردو، شیر و لبنیات استفاده کنند.

تغذیه در ایام امتحانات برای رفع استرس

1- برای کاهش استرس شیر و خرما بخورند یک متخصص تغذیه به بچه ها پیشنهاد می‌کند که برای کاهش استرس کنکور شیر و خرما بخورند.تغذیه در ایام امتحانات بسیار مهم است.

غلام‌رضا مردانی با تاکید بر این‌که خوردن یک عدد خرما قبل از خواب آرامش‌زاست، گفت:‌ خرما میوه‌ای انرژی‌زاست به طوری که 100 گرم از آن حاوی 160 کالری انرژی است.

وی با اشاره به این‌که خرما حاوی 25 درصد ساکاروز و 50 درصد گلوکز، 1 تا 3 درصد پروتئین و 2 تا 6 درصد فیبر است، افزود: خرما دارای ویتامین های آ- ب1 و ب2 است ضمن اینکه خرما دارای مقادیر زیادی پتاسیم، کلر، کلسیم ، مس، گوگرد، فسفر، آنزیم، اسیدهای آلی است که این عناصر در تجدید قوای جسمانی و ایجاد آرامش مفید هستند.

این استاد دانشگاه با تاکید براین‌که آنزیم‌های موجود در شیر در افزایش آرامش بسیار مفید است، گفت: شیر غذای کاملی است که می‌تواند به راحتی املاح و ویتامینهای مورد نیاز بدن جوانان را فراهم کند….

2- جوشانده لیمو عمانی و گل‌گاوزبان یک متخصص تغذیه نیز با تاکید بر این‌که جوشانده لیمو عمانی و گل‌گاوزبان می‌تواند استرس کنکوری‌ها را کاهش دهد، گفت: استرس سبب درد شکم، سردرد و حالت تهوع می‌شود.

حمید خیراندیش افزود: وجود کمی استرس برای حضور در آزمون کنکور طبیعی و خوب است اما وقتی میزان این استرس افزایش می‌یابد سبب بروز اختلالاتی می‌شود که ممکن است زحمت چندین ماهه داوطلبان را هدر دهد.

وی با تاکید بر این‌که در روزهای نزدیک به آزمون کنکور داوطلبان باید از غذاهای سبک و مقوی استفاده کنند، گفت: استرس ممکن است سبب سردرد داوطلبان کنکور شود که به هیچ وجه در این شرایط دارویی به جز استامینوفن توصیه نمی‌شود.

این متخصص تغذیه به داوطلبانی که رژیم می‌گیرند، تاکید کرد: در روزهای نزدیک به آزمون سراسری رژیم غذایی را فراموش کنند چرا که رژیم غذایی برای لاغر شدن و کاهش کالری مورد نیاز بدن سبب کاهش قند خون می‌شود که این مورد بازدهی آموخته‌ها را مختل می‌کند.

3- عسل، خرما و پنیر صبحانه‌ای مناسب یک فوق تخصص تغذیه نیز با بیان این‌که داوطلبان بهتر است در شب کنکور غذای سبکی بخورند، گفت: عسل، خرما و پنیر مواد غذایی بسیار خوبی هستند که داوطلبان می‌توانند در صبح آزمون کنکور استفاده کنند.

احمد خداداد با اشاره به این‌که بهتر است تغذیه روزانه به جای 3 وعده در روز به 5 وعده افزایش یابد، افزود: توصیه می‌شود داوطلبان آب زیاد بنوشند چرا که مصرف آب سبب کاهش افسردگی و خستگی داوطلبان می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که افزایش وعده‌های غذایی سبب کاهش کلسترول خون می‌شود، گفت: افزایش وعده‌های غذایی سبب می‌شود که قند خون در سطح مناسبی قرار بگیرد.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این‌که آرامش در موفقیت آزمون کنکور نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند، افزود: خواب و لباس راحت عواملی هستند که می‌توانند سبب کاهش نگرانی و استرس داوطلبان شوند.

خداداد به داوطلبان سفارش کرد: در روز آزمون با خود تعدادی خرما همراه داشته باشند چرا که قند موجود در خرما گلوکز مورد نیاز مغز را تامین می‌کند.

وی با اشاره به این‌که دوش آب ملایم باعث کاهش استرس می‌شود به داوطلبان توصیه کرد که میوه‌هایی همچون سیب و موز در رژیم غذایی خود قرار دهند.

4- کنکوری‌ها ماهی بخورنداما رئیس انجمن تغذیه ایران به کنکوری‌ها تاکید می‌کند غذاهایی بخورند که دربردارنده اسیدهای چرب امگا3 باشد، سیدضیاءالدین مظهری گفت: مغز با اسیدهای چرب امگا3 بهتر و عمیق‌تر عمل می‌کند و این اسیدها در ماهی و آبزیان به وفور دیده می‌شود.

وی افزود: در زمان امتحان که استرس و نگرانی بیشتر است نیازهای تغذیه‌ای فرق می‌کند و باید موادی استفاده شود که نیازهای مغز به اکسیژن، ویتامین و انرژی بدن را تامین کند.

نکات مهم تغذیه شب امتحان

بسیاری از دانش ‌آموزان روزهای پیش از امتحان را تا حد امکان به مطالعه می ‌پردازند و تصور می‌ کنند که غذا و استراحت مانع مطالعه می ‌شود، در صورتی که با تغذیه صحیح می ‌توان بازده فکری را افزایش داد. تغذیه در ایام امتحانات اهمیت زیادی دارد.

به کارگیری نکات و توصیه ‌های زیر توان شما را برای یادگیری بهتر و موفقیت در امتحانات افزایش می‌دهد

۱- در زمان کار یا مطالعه غذا نخورید و برای این کار زمان خاصی را در نظر بگیرید تا با آرامش بیشتری غذا بخورید.

۲- بررسی‌ های دانشمندان نشان می دهد که غذاهای نشاسته ‌ای مانند ماکارونی، برنج و نان به دلیل تاثیر در بهبود کیفیت خواب، در شب امتحان مفید هستند.

۳- صبح روز امتحان بهتر است به منظور افزایش کارایی مغز، از مواد سرشار از پروتئین یا سرشار از فیبر مانند تخم‌ مرغ، نان سنگک یا بربری با عسل یا پنیر استفاده شود.

۴- کارشناسان تغذیه به دانش آموزانی که اضطراب زیادی دارند و نمی ‌توانند صبحانه ی مفصلی بخورند، توصیه می ‌کنند از موز و مقداری کشمش استفاده کنند.

۵- بعضی از دانش ‌آموزان به دلیل اضطراب زیاد، امتحانات خود را خراب می‌ کنند، بنابراین بهتر است برای مقابله با این اضطراب از غذاهای مناسب استفاده کنند. بعضی از سبزی ‌ها از قبیل ریحان، نعنا، کاهو و سیب در کاهش اضطراب بسیار مفید هستند.

۶- خوردن نان و پنیر و گردو یا یک ظرف عدسی در روز امتحان کمک می ‌کند تا در طول امتحان آرام باشید. همچنین خوردن عسل و نوشیدنی‌ های حاوی عسل در کاهش اضطراب بسیار موثر است.

۷- خوردن جگر، گوشت و ماهی، کمک زیادی در کاهش اضطراب می ‌کند، زیرا کم‌ خونی نیز یکی از دلایل کاهش یادگیری و تمرکز است.

۸- مصرف سبزی‌ و میوه‌ های تازه توصیه می‌ شود.

۹- در ساعات مطالعه از خوردن ماست ترش و دوغ ترش بپرهیزید و خوردن روزانه شیر و همچنین ماست شیرین را فراموش نکنید.

۱۰- در ایام امتحان، بیشتر مواظب سلامت خود باشید تا در معرض سرماخوردگی، گرمازدگی، مسمومیت‌ های غذایی و سوء هاضمه قرار نگیرید و از خوردن غذا در بیرون از خانه جدا خودداری کنید. غذا را خوب بجوید و به آرامی میل کنید.

۱۱- در طول روز آب کافی بیاشامید، اما دقت داشته باشید که آشامیدن آب و نوشیدنی‌ های دیگر در وسط غذا سبب اختلال در هضم و ایجاد نفخ می ‌شود.

۱۲- از مصرف زیاد شیرینی جات و تنقلات خودداری کنید. این خوراکی‌ ها ممکن است در نگاه اول انرژی ‌زا به نظر برسند، اما باید توجه داشت که این قابلیت در آن ها بسیار کم دوام است و پس از مدتی احساس خستگی بیشتری به شما دست خواهد داد.

۱۳- بر خلاف تصور عموم، مطالعه و درس خواندن نیاز بدن‌ ‌به انرژی را افزایش نمی ‌دهد، بنابراین استفاده بیش از حد از مواد غذایی شیرین و چرب در طول دوران امتحان، نه تنها مفید نیست، بلکه سبب چاقی‌ ‌می‌ شود.

۱۴- صبحانه غذای اصلی است، ناهار و شام را کمی مختصرتر بخورید، اما صبحانه را کامل میل کنید.

۱۵- مصرف روزانه یک لیوان شیر،‌ ‌برای ایجاد آرامش در طول دوران امتحان موثر است.

۱۶- خوردن آجیل از قبیل بادام، کشمش، فندق، گردو و نخودچی که سرشار از منیزیم است، به یادگیری کمک می کند، زیرا کمبود آن یکی از علل کاهش یادگیری است.

۱۷- ماست و دوغ ترش، خواب آور است، اما خوردن ماست شیرین مفید است.

۱۸- از خوردن قهوه و چای پُررنگ، خودداری کنید، ولی چای کم‌ رنگ مفید است.

۱۹- تغذیه متعادل و متنوع شامل نان و غلات، انواع سبزی، لبنیات، گوشت ها و میوه‌ها سبب کاهش استرس در زمان امتحان می ‌شود.

۲۰- اگر احساس خستگی می ‌کنید، کمی استراحت کنید. انسان در موقع خستگی احتیاج به استراحت دارد نه محرک، بنابراین مصرف قهوه به منظور بیدار ماندن توصیه نمی ‌شود

مصرف مواد غذایی پروتئینی در دوران امتحان موجب عملکرد بهتر مغز می ‌شود. مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین در طول روز و وعده‌ های ناهار و شام موجب عملکرد بهتر مغز می‌ شود.

 مصرف آب و مایعات فراوان در طول روز نیز موجب شادابی و افزایش قدرت یادگیری می ‌شود.

 در هنگام مطالعه و درس خواندن، اغلب دانش ‌آموزان احساس گرسنگی و خستگی دارند و مصرف میان وعده ها برای کارایی بهتر مغز، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

 پیشنهاد می ‌شود که دانش ‌آموزان در دوران امتحان در طول روز هر 2 ساعت میان‌ وعده مصرف کنند که می ‌تواند مغز پسته، فندق، بادام، گردو، کشمش، بادام زمینی، چند عدد بیسکویت، شیر یا میوه و آب میوه، کمی‌ نان و پنیر کم چرب باشد.

بسیاری از دانش ‌آموزان روزهای پیش از امتحان را تا حد امکان به مطالعه می ‌پردازند و تصور می ‌کنند که غذا و استراحت مانع مطالعه می ‌شود، در صورتی که با تغذیه ی صحیح می ‌تواند بازده فکری را افزایش دهد.

 بهتر است در زمان کار یا مطالعه، غذا مصرف نشود و برای این کار زمان خاصی را در نظر بگیرید تا با آرامش بیشتری غذا مصرف شود. غذاهای نشاسته ‌ای مانند ماکارونی، برنج و نان به دلیل تأثیر در کیفیت خواب، در شب امتحان مفید است. در روز امتحان نیز نیم ساعت قبل از شروع امتحان یک ماده قندی مصرف شود.