نظریه خودپنداره و نظریه سوپر را بشناسید

نظریه خودپنداره موضوعی است که ما را از نظر قابلیت ها علایق و شخصیت با هم متفاوت می داند . هر شغل الگوی ویژه ای از توانایی ها ، علایق و خصوصیات شخصیتی را اقتصاد می کند . در نظریه خودپنداره در چارچوب هر شغل ، کارکنان با درجات متفاوتی از این ویژگی های به کار اشتغال دارند . در این بخش درباره نظریه خودپنداره و نظریه سوپر اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

خودشناسی و نظریه خودپنداره

1- خودپنداره موضوعی است که  ما را  از نظر قابلیت ها علایق و شخصیت با هم متفاوت می داند .

2- هر شغل الگوی ویژه ای از توانایی ها ، علایق و خصوصیات شخصیتی را اقتصاد می کند . در نظریه خودپنداره در چارچوب هر شغل ، کارکنان با درجات متفاوتی از این ویژگی های به کار اشتغال دارند .

3- در نظریه خودپنداره ، هر یک از ما فقط برای تعداد خاصی از مشاغل شایستگی داریم .

4- اولویت ها و مهارت های حرفه ای ، وضعیتی که در آن زندگی و کار می کنیم و تصویر شخصی ما به مرور زمان و متناسب با تجربه های کسب شده تغییر می یابند .

این عوامل انتخاب و تطابق را به عنوان فرایندهایی پیوسته و جاری بر پایه ی شیوه ی زندگی و میزان پختگی و کمال ما قلمداد می کنند .

5-در نظریه خودپنداره  انتخاب یک حرفه ، مستلزم پشت سرگذاشتن مراحلی است . همان طور که در ادامه ی مطالب خواهیم دید ، بسیاری از مردم این مراحل را بیش از یک بار در زندگی خود تجربه می کنند . به گزارش اسان طب از این رو گرچه (سوپر) این مراحل را به مفهوم سنتی تری مورد بحث قرار می دهد ، اما به خاطر داشته باشید که ممکن است شما در زمان های مختلفی از زندگی خود از نو به هر یک از مراحل زیر بازگردید :

الف ) رشد در نظریه خودپنداره

این مرحله از نظریه خودپنداره و خودشناسی شامل رشد جسمانی و عاطفی است که در خلال آن ، شما نگرش ها و رفتارهایی پیدا می کنید که با تصویر شخصی تان مرتبط هستند . شما از بازی های دوران کودکی یا نقش هایی که در خانواده بر عهده داشتید ، در باره ی خود چه آموختید ؟ به عنوان مثال ، «من به عنوان عضوی از یک تیم بازی می کنم » « من آدم تک رو مستقلی هستم» ، «من یک میانجی ام» یا «مطالعه را به بازی ترجیح می دهم » ، در این دوره ، کودک خیالپردازی را آغاز می کند ، مثلا رویای دکتر شدن را در ذهن می پروراند .

ب ) اکتشاف در نظریه خودپنداره

این مرحله در نظریه خودپنداره خود به سه بخش تقسیم می شود :

خیالی : مثلا رویای کودک برای دکتر شدن

گذرا : مثلا دوره های اکتشاف و تحقیق در دبیرستان و پس از دبیرستان که در آن اندیشه ها و اوهام محدود می شوند.

آزمون واقعیت : مثلا در دبیرستان ، اشتغال نیمه وقت یا کار داوطلبانه در یک بیمارستان ، شرکت در کلاس های ریاضی و علوم یا تشکیل خانواده

در مرحله اکتشاف ، آموختن درباره ی نوع کاری که از آن لذت می برید و هم چنین ، وضعیت کارمندی یا کارگری فعلی خود را آغاز می کنید . مثلا :

«در جزئیات و ریزه کاری ها خوب عمل می کنم »

«از کار کردن با مردم لذت می برم»

«دوست دارم همه کارها را خودم به تنهایی انجام بدهم»

«بسیار انتقاد پذیرم»

ج) تثبیت در نظریه خودپنداره

این مرحله  از نظریه خود پنداره شامل تجربه کاری اولیه ای است که هر چند امکان دارد شما صرفا برای امرار معاش به آن روآورده باشید ، اما تجربه های لازم برای رشد را در اختیارتان قرار می دهد ، به طوری که این کار بخشی از تصویر شخصی شما را می سازد . به عنوان مثال ، به جای این که به خود بگویید :« این فقط یک کار موقت است و تا موقعی که بتوانم مدرک تحصیلی ام را بگیرم و به مدرسه ی حقوق بروم ، کتابداری می کنم تا خرجم را در بیاورم»

ترجیحا این ذهنیت در شما شکل می گیرد که «من معاون هستن ، کتابدار مسئول هستم و می خواهم مدیر کل شوم » . غالب اوقات در عرض چند سال ، چندین تغییر شغل اتفاق افتاد .

د) ابقا در نظریه خودپنداره

این زمانی است که ما در حوزه شغلی خود باقی می مانیم و یا در آن ترقی می کنیم . پیشرفت می تواند در سطوح بالاتر یا به طور جانبی در زمینه های کاری دیگر صورت گیرد .

6- ماهیت هر الگوی شغلی تحت تاثیر سطح اجتماعی – اقتصادی والدین ، توانایی ذهنی ، خصوصیات شخصیتی و فرصت های مناسب پیش امده قرار دارد . در نتیجه ی همین عوامل ممکن است محدودیت هایی برای شخص به وجود آورند .

اطلاعاتی دیگر درباره نظریه سوپر

این ده مورد نظریه ی سوپر رابه طور خلاصه باز گو می کند و نحوه ی عملکرد مشاور را مشخص می سازد.

+با توجه به تفاوت های فردی هر انسان برای احراز یک گروه از مشاغل خاص آمادگی بیشتری دارد.

+افراد از نظر توانایی ها،رغبت ها،و شخصیت باهم رقابت دارند.

+انجام هر دسته از مشاغل به خصوصیات فردی و روانی خاصی نیاز دارد.

+از طریق ایجادواجرای برنامه های مشاوره در مدارس می توان دانش آموزان رادرمسیر مناسب تکامل انتخاب شغل وحرفه قرار داد.

+رضایت شغلی با رضایت کلی در زندگی ارتباط مستقیم دارد . هر گاه فرد شغلی را انتخاب کند که سازگار با خویشتن پنداری باشد تا حدود زیادی از زندگیش نیز راضی خواهد بود .

+فرد به انتخاب شغل و حرفه ای می پردازد که سازگار و متناسب با خویشتن پنداریش باشد.

+انتخاب شغل و حرفه فرایند مداومی است که در طول زندگی از تولد تا مرگ به موازات رشد عمومی ادامه می یابد.

+عوامل فردی ،اجتماعی _ اقتصادی ،تعلیم و تربیت اولیه ،و خصوصیات شخصیتی در پیدایش خویشتن پنداری و در نتیجه در تعیین مسیر تکامل انتخاب شغل و حرفه موثر اند.

+از طریق ارائه تعلیم و تربیت صحیح و ایجاد آمادگی می توان افرادرا راهنمائی کرد تا به احراز مشاغلی بپردازند که احتمال موفقیت در آنها بیشتر است.

+مسیر تکاملی انتخاب شغل وحرفه با خویشتن پنداری فرد رابطه ی مستقیم دارد . خویشتن پنداری در نتیجه ی تعامل بین عوامل زیستی و محیطی ونیز بر اثر تعلیم وتربیت شکل می گیرد . لذا می توان از طریق ایجاد برنامه های خاص به تقویت خویشتن پنداری مثبت در افراد اقدام نمود ودر نتیجه ی انتخاب شغل وحرفه را در مسیر مناسبی رهبری کرد.

منبع : asanteb.com