اهمیت سیکل قاعدگی و تاثیرات آن در خواب

بر طبق یک نظرسنجی که در سال ۱۹۹۸ توسط بنیاد ملای خواب به عمل آمد و در آن از زنان درباره خواب آنها نظرخواهی شده بود، در حدود ۷۰ درصد زنانی که قاعده می شدند گزارش دادند که خواب آنها در اثر علائمی که همراه با قاعدگی آنها بوده مختل می شده است. در این بخش از مجله پزشکی اسان طب اطلاعاتی را درباره سیکل قاعدگی تقدیم تان می کنیم.

سیکل قاعدگی و علل خواب آشفته

یافته های نظرسنجی نشان داد که شایع ترین علل خواب آشفته، بادکردن (در ۵۰ درصد از زنان)، سفتی سینه ها ( در ۳۱درصد). سردرد (در ۳۳ درصد) و گرفتگی عضله (در ۲۸ درصد) هستند. عجیب این که، این علالم به سن زنان مربوط نمی شوند و هر زنی از سن بلوغ تا یائسگی ممکن است در نتیجه این علائم، کمبودخواب را تجربه کند. یک زن می تواند انتظار داشته باشد که در هر ماه به طور متوسط ۲/۵ شب خوابش مختل شود. اگرچه سیکل قاعدگی اساسی ترین ریتم زندگی یک زن است، میلیون ها زن به علت علائم قاعدگی، خواب مختل دارند.

همان طور کمی قبل ذکر شد، هورمون های تناسلی یا جنسی بر روی بسیار از اعضای بدن که شامل مغز هم می شود تاثیر می گذارند. یک مقدار یا نوع غیرعادی از هورمون های جنسی میتواند علت مشکلات جدی طبی و خواب باشد. برای مثال مواقعی که سطوح این هورمون ها در حال افزایش یا کاهش است، احتمال بیشتری دارد که زنان علائم مربوط به افسردگی را ظاهر کنند، برای نمونه در دوران حاملگی، در روزهای قبل از قاعدگی، بعد از بدنیا آوردن یک نوزاد و درست قبل و بعد از یائسگی. همراهی افسردگی با مشکلات خواب نیز تصادفی نیست افرادی با مشکلات خواب بسیار بیشتر احتمال دارد که افسرده باشند یا نهایتاً تشخیص افسردگی را دریافت کنند.

سیکل قاعدگی که به پیچیدگی یک قطعه ارکستر است موجب توالی مناسب هورمون ها و فعالیت ها در حداقل چهار بافت مختلف بدن می شود: هیپوتالاموس و غده هیپوفیز که در سیستم اعصاب مرکزی قرار دارند، تخمدان ها و رحم.

مراحل سیکل قاعدگی

سیکل از سه مرحله مجزا تشکیل شده است:

۱- مرحلهٔ فولیکولار، این مرحله ای است که در آن فولیکول رشد می کند. یکی از تخمک های واقع در فولیکول، در تخمدان رشد می کند و در همان زمان، دیواره رحم خود را برای پرورش یک تخمک بارور شده آماده می نماید.

2- تخمک گذاری: در این مرحله، تخمک آزاد شده است. در روز چهاردهم (در اکثر زنان)، که نیمه راه سیکل ماهانه است، تخمک آزاد شده به طرف داخل لوله رحم راه می افتد.

3- مرحله لوتیال: دیواره رحم در تدارک برای احتمال بارورسازی، ضخیم می شود. اگر بارورسازی انفاق نیفتد دیواره رحم فرو می ریزد و موجب خونریزی می شود که در اولین روز سیکل قاعدگی رخ می دهد.

هر زنی با ریتم های سیکل قاعدگی خود کاملاً آشنا است اما هر زنی نمی داند که این سه مرحله چگونه می توانند بر روی کیفیت و کمیت خواب او تأثیر بگذارند. ساده تر بگوییم، سطح هورمونها شدیداً دچار نوسان می شود و در زنانی که سن حاملگی هستند هر ماه بین سطوح بسیار پایین و بسیار بالا تغییر می کنند و بر روی بسیاری از بافت های بدن از جمله سیستم اعصاب که خواب را کنترل می کند تاثیر قابل ملاحظه ای می گذارد.

به هم خوردن سیکل خواب در طی سیکل های قاعدگی منظم اتفاق می افتد و مشکلات خواب جدی تر ممکن است در سه اختلال که به تغییرات هورمونی مربوط میشوند رخ دهند:

سندرم قبل از قاعدگی (PMS)، اختلال دیس فوریک قبل از قاعدگی و سندرم تخمدان چند کیستی.

خواب در زنانی که سیکل های قاعدگی طبیعی دارند

هر زنی که قاعده می شود سه مرحله را در سیکل قاعدگی خود تجربه می کند. در اکثر زنانی که قاعدگی منظم دارند، سیکل قاعدگی با شکایات خواب همراه نیست، گرچه مطالعات پژوهشی نشان داده اند که تغییرات جزیی در خواب و در سطوح خواب آلودگی روزانه آنها وجود دارد. مع هذا، خواب غالباً زمانی بیش از همه مختل شده که سطوح هورمون به سرعت تغییر کرده است: در طول تخمک گذاری و درست قبل از قاعدگی در این مواقع زنان ممکن است یکی دو شب بی خوابی داشته باشند. از طرف دیگر، آنها ممکن است حتی متوجه هیچ تغییری نشوند، شاید فقط احساس کنند که یک کمی خواب آلوده تر هستند.

مرحله فولیکولار تا تخمک گذاری

زن ها نوعاً بالاترین مدت متوسط خواب خود را در اوایل دوره فولیکولار تجربه می کنند. در روزهای قبل از تخمک گذاری، سطوح استروژن افزایش می یابد و میزان خواب حرکت چشمی سریع (با خواب دیدن) نیز قدری زیاد می شود. در طی دوره تخمک گذاری خواب زنان به حداقل می رسد. این احتمالاً به خاطر تأثیر سطوح بالای هورمون های مولد تخمک گذاری روی مغز است.

تخمک گذاری تا قاعدگی

در سومیں مرحله سیکل، پروژسترون افزایش می یابد که یکی نتایج آن، بالارفتن حرارت بدن است.
تعداد بیداری های کوتاه مدت در چند شب قبل از شروع خونریزی که سطوح پروژسترون و استروژن هر دو پایین می آیند، به بیشترین حد خود می رسد، زنان ممکن است در تخت غلت بزند و بچزخند.
در آخرین مرحله لوتیال، بسیاری از زنان گزارش می دهند که دیرتر خوابشان می برد، کمتر می خوابند و کیفیت خواب آنها در مقایسه با شروع سیکل بدتر است.

بعضی از زنان قبل و حین قاعدگی دل درد های دردناکی دارند که می تواند باعث بیداری شود. برای بسیاری از زنان خوابیدن در این موقع دشوار است و بعد از این که خوابشان می برد معمولا خواب rem کمتر و درجه حرارت بدن بالاتری دارند. چنین زنانی ممکن است در این زمان خواب آلوده تر از حد عادی باشند.

درباره قرصهای ضد حاملگی چه میدانیم؟

انواع و اقسام قرص های ضد حاملگی و سایر انواع وسایل جلوگیری، موجود هستند. این قرص ها سیکل حاملگی را کنترل می کنند. اثر اصلی این قرص ها جلوگیری از تخمک گذاری است، بنابراین زنانی که از قرصهای ضد حاملگی استفاده می کنند ممکن است اثرات خفیفی که تخمک گذاری روی خواب آنها می گذارد، تجربه نکنند. این زنان ممکن است کماکان علائم مربوط به قاعدگی را داشته باشند، اما در بعضی از زنان شدت علائم ممکن است خفیف تر از زمان قبل از شروع استقاده از قرص باشد.

سندرم قبل از قاعدگی PMS

زنان دچار سندرم قبل از قاعدگی علائم متعددی دارند (برای مثال، مشکل خوابیدن،
تحریک پذیری، تغییرات خلقی و باد کردن). در حدود ۵ درصد از آنها علائمی را تجربه می کنند. که آن قدر شدید است که میتواند زندگی آنها را مختل کند.

اگثر زنانی که pms دارند، علائم آن را  قبل از شروع خونریزی قاعدگی (آخر ین مرحله لوتیال) تجربه می کنند. معمولاً په محضں شروع خونریزی یا در عرضں دو تا سه روز د علائم برطرف می شوند.

سندرم قبل از قاعدگی چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص Pms علائم بایل در چندین سیکل قاعدگی پشت سر هم وجود داشته و آن قدر شدید باشند که حالت روانی و فعالیت های زندگی روزانه زن را مختل کنند. اما، حتی امروزه، تشخیص PMS تا حدودی دشوار است. این به خاطر تعداد زیاد علائمی است که در طی سالها توصیف شده اند. دامنه علائمی که تقریباً روی همه سیستم های عضوی بدن اثر می گذارد، گیج کننده است. متأسفانه هیچ تست استانداردی که بتواند این تشخیص را تأیید کند. وجود ندارد. زنان دچار این مشکل گاهی چند سال نزد پزشکان مختلف می روند تا تشخیص صحیح دریافت کنند.

علائم PMS

آنهایی که سیستم اعصاب را درگیر می کنند و آنهایی که روی سایر بخش های بدن اثر می گذارند. علائم سیستم اعصاب شامل مشکلات خواب، (که میتواند شدید باشد)، تغییرات خلقی، تحریک پذیری، خشم، سردرد، کاهش حافظه و لرزش هستند. علائمی که سایر قسمت های بدن را درگیر می کنند شامل تورم پستان، احتباس مایعات، دردهای عضلانی، تهوع و استفراغ می شوند. اکثر زنان فقط تعداد کمی از علائم را دارند. بسیاری زنان دچار PMS مشکل خواب دارند و ممکن است خواب آلودگی در روز را تجربه کنند.

چه عاملی موجب PMS می شود؟

اگرچه نظریه های زیادی در این باره وجود دارد، پاسخ کوتاه به این سؤال این است که ما حقیقتاً نمی دانیم. دانشمندان نتوانسته اند یک مکانیسم واحد را که موجب PMS می شود، بـه دقت مشخص کنند. تغییرات هورمونی و شیمیایی بسیار زیادی قبل از قاعدگی رخ می دهند. هر زنی احتمالاً یک ترکیب کم و بیش منحصر به فرد از علائم را دارد که توسط یک ترکیب منحصر به فرد از تغییرات شیمیایی ایجاد شده است .

سایر علل علائم مشابه با علائم pmS، کدامند؟

چون علائم pms بسیار متنوع هستند پزشک شما باید چندین اختلال دیگر را که ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، درنظر بگیرد. برای مثال، علائمی چون خواب آلودگی، گرگرفتگی و ضربان قلب تند می تواند در هیپر تیروئیدیسم (تولید زیاده از حد تیروئید) دیده شود. خستگی ممکن است به علت هیپو تیروئیدیسم (تولید ناکافی تیروئید) ایجاد شده باشد. بعضی از کارشناسان معتقدند که در تعداد کمی از زنان. عملکرد غیرطبیعی تیروئید می تواند به علائم PMS منجر شود و در بعضی زنان، مشکلات خواب و نوسانات خلقی ممکن است علامت افسردگی باشند.

درمان سندروم قبل از قاعدگی

همان طور که قبلاً ذکر شد، مکانیسمی که موجب PMS می شود حقیقتاً شناخته نشده است و ممکن است از زنی به زن دیگر تفاوت کند. چون علائم متفاوت بسیار زیادی وجود دارند، درمان PMS اختصاصی نیست بلکه بر اساس خود علائم قرار دارد، با این انتظار که به محض شروع قاعدگی علائم خود به خود بهتر خواهند شد.

داروها

درباره نوع دارویی که به سندروم قبل از قاعدگی PMS کمک می کند و اثرات آن بر روی خواب سه رویکرد وجود داشته است:
تسکین علائم خاصی مثل درد که می تواند خواب را مختل کند.
تغییر سطوح هورمونی.
پیشگیری از اختلالات خلقی قبل از وقوع آنها.

تجویز پزشک متخصص به شما

اگر شما درد داشته باشید (برای مثال، درد پستان یا دلدرد)، پزشک شما ممکن است یک داروی درد بدون نسخه که خواص ضد پروستاگلاندین دارد (داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یا NSAIDS هم نامیده شده) تجویز کند. در ایالت متحده، نمونه های NSAIDS موجود بدون نسخه شامل مواردی که محتوی ایبوپروفن (ادویل، موترین نوپرین و میدول ۲۰۰۰) و آنهائی که دارای ناپروکسن هستند (آلیو)، می شوند. نسخه های ژنریک این داروها نیز موجود هستند. با داروساز خود این موارد را چک کنید. برای باد کردن و احتباس مایع، پزشک شما ممکن است یک دیورتیک خفیف (یک قرص آب “…) را تجویز کند. داروهایی که خلق و سطوح هورمون را تغییر می دهند، داروهای قدرتمندی هستند و عوارض جانبی بالقوه شدیدی دارند. این داروها باید با مشورت پزشکتان مصرف شوند. ضدافسردگی هایی که دسته جمعی به عنوان SSRIها شناخته شده اند، در مرحله لوتیال سیکل (بعد از تخمک گذاری) توصیه شده اند.

ضد حاملگی های خوراکی برای تنظیم

سایر داروهای بسیار قدرتمندی که روی سطوح هورمون ها تأثیر می گذارند در موارد PMS شدید مورد استفاده قرار گرفته اند که شامل لوپرولاید ” (لوپرون ) و دانازول (در ایالت متحده با نام دانو کرین و در کانادا تحت عنوان سیکلومن شناخته می شود). این داروها می توانند عوارض جانبی بسیار جدی داشته باشند. اگر علامت اصلی که مورد درمان قرار می گیرد بی خوابی باشد، این داروها توصیه نمی شوند. اگر بی خوابی در واقع فقط به علت PMS ایجاد شده باشد، با این داروها در عرض یکی دو روز خوب می شود.

اداره غذا و دارو (FDA) هیچ کدام از داروهایی که در پاراگراف آخر ذکر شدند برای درمان PMS تأیید نکرده است، چون این داروها به قدر کافی مورد مطالعه قرار نگرفته اند. اثر استفاده دراز مدت این داروها در PMS شناخته نشده است. بنابراین بیمار باید نفع و ضرر داروها را با پزشک خود در میان بگذارد. یادتان باشد که علائم معمولاً به محض شروع قاعدگی برطرف می شوند، بنابراین بهترین رویکرد این است که هیچ دارویی نگیرید. این رویکرد به ویژه در مورد زنی که برای حامله شدن برنامه ریزی کرده، صدق می کند. اگر زنی هنگامی که این داروها را مصرف می کند حامله شود، باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرد.