قد کودکان چه زمانی بیش از حد کوتاه است و نیاز به بررسی دارد؟

یکی از مهمترین دغدغه‌های خانواده‌ها درباره کودکان، قد و وزن آن‌ها است و این نگرانی زمانی دو چندان خواهد شد که مادر یا پدر ملاک درست بودن قد فرزند خود را، قد فرزندان همسن اقوام و دوستان قرار دهد. خانواده‌ها به خصوص مادران بایستی مطلع باشند که استخوان بندی، ژنتیک و دوره رشد هر کودک با دیگری متفاوت است و هر کودکی ویژگی‌های رشد خاص خود را دارد. در این مقاله سعی داریم به مسئله قد کودکان بپردازیم تا شاید بتوانیم کمی از نگرانی‌های خانواده‌ها در این باره کم کنیم.

ملاک کوتاهی و بلندی قد کودکان چیست؟

نکته مهم درباره قد کودکان این است که قرار نیست همه کودکان سالم یک قد و یک وزن داشته باشند و برای پزشکان، تفاوت وزن در محدوده ای خاص قابل قبول است. اگر منحنی های رشد بچه ها را دیده باشید متوجه خواهید شد که تعداد این منحنی ها زیاد است و از صدک 3 تا صدک 97 در آن موجود است.

منظور از صدک 3 عددی است که اگر قد کودکی روی این صدک قرار گرفته، 3 درصد کودکان زیر این اندازه دیده می شوند. صدک پنجاه، صدک متوسط است یعنی اکثر کودکان قدی در این رنج دارند و صدک 97 صدک قد بلندها است.

کوتاهی قد در واقع یعنی پایین بودن قد فردی نسبت به متوسط قد کسانی که در آن رِنج جنسی، سنی و نژادی قرار دارند و حتی اعضای خانواده هم می توانند برای کوتاهی قد ملاک قرار بگیرند. اما آیا کوتاه بودن قد حاکی از بیمار بودن کودک است؟ 

نکته ای که مهم است تنها قد و وزن فعلی کودک نیست، چه بسا کودکی که قد و وزن آن در سن کنونی متوسط است (برای فهمیدن این موضوع که قد کودک در چه رنجی است می توان از جایگاه نشستنشان در کلاس نیز استفاده کرد مثلا کودکی با قد متوسط نه جلو می نشیند نه عقب) ولی قبلا قد بلندی داشته است، این مورد می تواند حاکی از کم شدن رشد باشد (و ممکن در سال های بعد کودک در کلاس در ردیف اول بنشیند).  بنابراین سرعت رشد از قد کنونی کودک مهمتر است.

کودکی که اکنون قد بلندی ندارد ممکن است سرعت رشد خوبی داشته باشد و در آینده به قد عادی برسد، پس نباید انتظار داشت که پزشکان تنها با توجه به سن، وزن و قد کودکان بگویند که روند رشد طبیعی هست یا نه.

برای بیان موضوع به شکل صریحتر یک مثال می‌زنیم:

دو دختر را در نظر بگیرید که هر دو 9 ساله هستند، یکی هنوز در ابتدای مراحل بلوغ است، یکی دیگر مراحل بلوغ را پشت سر گذاشته، نفر دوم از این به بعد خیلی از نظر قدی رشد نمی کند اما نفر اول برای رشد قد وقت زیادی دارد و طبعا قد نهایی دو نفر یک اندازه نخواهد بود.

بنابراین وقتی متخصصین غدد می خواهند وزن و قد کودکان را بررسی کنند حتما سیری که طی کرده را نیز بررسی می کنند، البته این سیر، افزایش قد در یک ماه نیست. درباره رشد قد کودکان نوسانات فصلی مد نظر است، زیرا کودکان سرعت رشد متفاوتی در فصول متفاوت دارند بنابراین باید این فصول زمانی در نظر گرفته شود و با بررسی این فصول درباره رشد قد کودکان اظهار نظر شود.

طبیعی است اگر قد یک کودک از صدک 3 کمتر باشد، یا برای یک والدین قد بلند، کودکی با قد کوتاه بماند و اگر والدین متوجه توقف رشد یا کندی رشد شوند، کودک نیاز به بررسی پزشک دارد.

درمان‌های کوتاهی قد کودکان

کودکانی که کوتاهی قدشان طبیعی است، نیازی به درمانی خاص برای بلند شدن قدشان ندارند. هورمون های رشد در افرادی که به طوری ذاتی دچار کوتاهی قد هستند اثر نمی کند.

منبع: https://mag.asanteb.com