درمان مشکلات گوارشی و سوءهاضمه با بی کربنات سدیم

بی کربنات سدیم یا جوش شیرین به نوعی از نمک های سدیم ترکیب شده با کربنیک اسید گفته می شود که بی بو و بدون مزه و طعم است و به صورت پودر سفید گچی موجود است. بی کربنات سدیم علاوه بر علم پزشکی (به دلیل خاصیت بازی) در بسیاری از حرفه های دیگر هم کاربرد داشته که تهیه نان یکی از مهمترین آن هاست. سوءهاضمه نوعی ناراحتی ناحیه ی شکم و قفسه سینه است که مری، معده و روده کوچک فرد مبتلا را درگیر می کند و با علایمی مثل سوزش معده، درد معده، احساس سیری زودهنگام موقع غذا خوردن، تهوع، نفخ و احساس ترش کردن خود را بروز می دهد. این بیماری به دلایل مختلفی مثل سیگار کشیدن، استرس، مصرف الکل و بعضی بیماری های گوارشی ایجاد می شود. در دهه های گذشته بی کربنات سدیم در درمان ترش کردن و سوءهاضمه بسیار پر کاربرد بوده است اما امروزه در تهیه خمیر دندان، بیکینگ پودر، بازدارنده مواد منفجره و بسیاری موارد دیگر نیز کاربرد دارد. ما این مطلب را به توضیح نحوه ی عملکرد بی کربنات سدیم در بدن و به عنوان یک دارو بررسی می کنیم.

معرفی مشخصات دارویی بی کربنات سدیم

بی کربنات سدیم (Sodium bicarbonate) معروف به جوش شیرین بدون داشتن نام تجاری و اختصاری خاص و با نام اصلی خود در داروخانه ها به فروش می رسد و برای تهیه ی این دارو به نسخه ی پزشک هم نیازی نیست. بی کربنات سدیم به طور کلی در شاخه ی داروهای آنتی اسید جای دارد و کاربرد اصلی آن به دلیل خاصیت بازی تسکین و درمان سوزش سر دل از طریق خنثی کردن اسید معده می باشد. البته بی کربنات سدیم در تسکین درد و ناراحتی ناشی از زخم معده و دیگر زخم های گوارشی نیز بی تاثیر نیست اما به دلیل پیشرفت دانش پزشکی و ورود داروهای بسیار موثرتر به بازار کمتر از این دارو استفاده می شود. شایان ذکر است که بی کربنات سدیم برای افرادی که از دردهای مجاری ادراری نیز رنج می برند تجویز شده و با کاهش میزان اسید ادرار موجب تسکین این دردها می شود. از دیگر کاربردهای بی کربنات سدیم می توان به داروی کمکی درمان اسهال شدید، کاهش خطرات عروقی ناشی از شوک و دهیدراسیون شدید و کنترل پتاسیم زیادی خون در مواقع ضروری اشاره کرد. توجه داشته باشید که اگر از نارسایی قلبی و بیماری مزمن کلیوی رنج می برید نباید از این دارو استفاده کنید. بی کربنات سدیم به اشکال کپسول، قرص، قطره گوش و آمپول موجود بوده و بر طبق گزارش مجله پزشکی آسان طب برای درمان سوءهاضمه بهتر است از نوع خوراکی این دارو استفاده شود و اندازه دوز مجاز مصرفی را نیز پزشک با توجه به شرایط بیمار تعیین می کند اما اگر از بی کربنات سدیم به عنوان آنتی اسید استفاده شود میزان ۱ الی ۵ گرم در روز مناسب است.

چگونگی تأثیر بی کربنات سدیم در درمان بیماری ها

بی کربنات سدیم

غلظت بی کربنات پلاسما با مصرف بی کربنات سدیم افزایش پیدا می کند. با مصرف این دارو ph خون افزایش و خاصیت اسیدی خون کاهش پیدا می کند. این دارو بعد از جذب توسط سیستم گوارشی به وسیله کلیه ها دفع می شود و ریه ها هم وظیفه ی دفع دی اکسید کربن حاصل از مصرف بی کربنات سدیم را برعهده دارند. بعد از گذشت ۱۵ دقیقه از مصرف این دارو اثرات درمانی و آنتی اسیدی آن ظاهر می شود و به مدت حداکثر ۱ ساعت بعد از قطع دارو هم در بدن دوام خواهد داشت. توجه داشته باشید که اگر از این دارو برای درمان سوءهاضمه استفاده می شود به محض رفع مشکل و بهبودی می توان مصرف آن را قطع کرد اما اگر برای درمان سایر بیماری ها از بی کربنات سدیم استفاده می کنید بهتر است برای قطع مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جانبی مصرف بی کربنات سدیم

استفراغ، تورم زانوها، گرفتگی و انقباض عضلات و تنگی نفس از معمولترین و بارزترین عوارض مصرف بی کربنات سدیم به شمار می آیند که معمولا بعد از استفاده ی منظم و طولانی مدت این دارو حادث می شوند.