داروی دی سولفیرام Disulfiram و ترک اعتیاد الکل

اعتیاد به الکل عارضه ایست که در بسیاری از کشورهای غربی و ایران در چندین سال گذشته رو به افزایش بوده است. معمولا افرادی که دارای اراده ی ضعیف و قدرت پایین تسلط بر شرایط هستند به سمت اعتیاد به الکل کشیده می شوند. به هر حال این نوع اعتیاد هم مانند اعتیاد به مواد مخدر هم برای فرد و هم برای سلامت جامعه خطر ساز است. خوشبختانه برخی از داروهای کشف شده توانسته اند اثرات مثبتی بر ترک اعتیاد الکل در افراد را نشان دهند. داروی دی سولفیرام (Disulfiram) ماده ایست بی بو، بی مزه و سفید که در آب و الکل محلول می باشد. نام شیمیایی آن Bis – (دی اتیل تیو کاریامویل) دی سولفید است. داروی دی سولفیرام جهت درمان وابستگی به الکل و پس از آن برای جلوگیری از مصرف مجدد الکل مورد تجویز قرار می گیرد.

مکانیسم اثر و فارماکولوژیک داروی دی سولفیرام

مکانیسم اصلی داروی دی سولفیرام بازدارندگی و مهار آنزیم های درگیر در کاتابولیسم اتانول می باشد. داروی دی سولفیرام یک معرف گروه سولفیدریل (SHتیول) است و آنزیم های مربوط به اکسیداسیون جایگاه های فعال (گروه SH-) و مولکول های پروتئینی آنزیم ها را مهار می نماید. به صورت طبیعی اتانول با دی اکسید کربن و آب متابولیزه می شود اما با حضور دی سولفیرام زنجیره متابولیک واکنش ها پس از تولید استالدئید متوقف می گردد. استالدئید یک عامل مهم برای واکنش دی سولفیرام – الکل هستند که این عمل در ظرف ۵ تا ۱۰ دقیقه پس از مصرف الکل اتفاق می افتد. داروی دی سولفیرام از طریق اکسید شدن با کمک آنزیم الکل دهیدروژناز به تشکیل استالدئید می انجامد و پس از تبدیل آن به استیل کوآنزیم A وارد چرخه سیتریک اسید گردیده و با افزایش شدید استالدئید خون سوخت و ساز الکل را مختل و باعث بروز واکنش های ناخوشایند می گردد. 

عوارض جانبی مصرف داروی دی سولفیرام 

عوارض جانبی و واکنش های ناخوشایند ترکیب الکل و دی سولیفرام عبارتند از: تهوع، سردرد شدید، افزایش فشارخون، استفراغ، گرگرفتگی، تنگی نفس، تشنگی، تاکی کاردی (نوعی حمله ی عصبی همراه با تپش قلب)، دوران سر و تاری دید.

چگونگی ترک اعتیاد به الکل با داروی دی سولفیرام

درمان با داروی دی سولفیرام یک نوع شرطی سازی بیزارگرانه است که بیمار به علت ترس از این واکنش های ناخوشایند و با خاطره دردآور آن از شرب الکل بیزار می گردد ولی تکرار آن ممکن است باعث کلاپس قلبی-عروقی گردد. تعدادی از مطالعات انجام شده توسط اداره ی غذا و داروی امریکا FDA, کارایی درمان ترکیبی داروی دی سولفیرام و نالترکسون (Revia) برای درمان الکلیسم به خصوص در بیمارانی که به طور همزمان دچار روان پریشی، اختلال خلقی و اختلالات P.T. S.D هستند، تایید کرده است. دی سولفیرام می باید برای افرادی تجویز شود که به مدت حداقل ۱۲ ساعت الکل مصرف نکرده باشند. البته گاهی بیمارانی دیده شده اند که به نظر می رسد دوز نگهدارنده کافی دی سولفیرام را دریافت می نمایند ولی مدعی هستند که می توانند بدون هرگونه واکنش  منفی الکل هم مصرف نمایند. در این موارد پزشک باید چنین فرض کند که تبعیت بیمار از درمان به مخاطره افتاده است البته قبل از اینکه مشاهده شود که بیمار به صورتی قابل اعتماد دارو را استفاده نمی کند (دارو خرد شده و در آب حل شود)، نمی توان نتیجه گرفت که داروی دی سولفیرام ناکارآمد است. قرص های دی سولفیرام در دوزهای ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرمی قابل خریداری می باشد. مقدار شروع دارو معمولا در هفته ی اول با مصرف خوراکی۵۰۰ میلی گرم در روز تجویز می شود و سپس دوز ۲۵۰ میلی گرم در روز به صورت داروی نگاه دارنده مصرف خواهد شد. 

نکات مهم در خصوص داروی دی سولفیرام

√ تصور می شود که دی سولفیرام به طور بالقوه جهت درمان وابستگی به کوکائین نیز مؤثر باشد، چرا که از شکسته شدن دوپامین جلوگیری می نماید. کوکائین از طریق مهار حامل دوپامین، ترشح آن را تحریک می نماید. میزان دوپامین اضافه با اضطراب شدید، پرفشاری خون، بی قراری و سایر علایم ناخوشایند همراه است.

√ پزشک باید از مصرف الکل چه آگاهانه و چه بدون آگاهی و از روی سهو به فرد مصرف کننده ی این دارو هشدار دهد.

√ در هنگام مصرف این دارو هیچ نوع فرآورده ی حاوی الکل مانند برخی شربت های سرفه، سس ها، سرکه، داروهای تقویتی، غذاهای تهیه شده با شراب و حتی لوسیون های پس از اصلاح و مالش دهنده های پوست حاوی الکل را استفاده نکنید.

√ باید به بیماران توصیه نمود یک کارت شناسایی که علایم واکنش دی سولفیرام-الکل در آن توضیح داده شده و حاوی اطلاعاتی برای تماس در موارد اورژانس می باشد به همراه داشته باشند.

√ نباید داروی دی سولفیرام را همزمان با پارالدئید یا مترونیدازول تجویز نمود. 

منبع: https://mag.asanteb.com