هر آنچه لازم است در رابطه با واکسن پنوموکوک بدانید
بیماری پنوموکوک توسط نوع خاصی از باکتری به نام استرپتوکوکوس پنومونیه ایجاد شده و بیشتر در کودکان شایع است اما می‌تواند در هر فردی رخ داده و موجب عوارض جدی در افراد مسن یا افراد مبتلا به بیماری مزمن شود. برای اکثر افراد واکسینه شدن در برابر بیماری پنوموکوک امری مهم و ضروری محسوب می‌شود، اما واکسن پنوموکوک نیز مانند همه واکسن‌ها می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد.
اطلاعاتی در رابطه با بیماری و واکسن پنوموکوک
باکتری پنوموکوک عفونی بوده و می‌تواند منجر به شرایط مختلفی شود که برخی از آن‌ها ممکن است زندگی فرد را تهدید نمایند. در زیر به شرایط ناشی از عفونت‌های پنوموکوک خواهیم پرداخت:
- ذات الریه
- مننژیت
- عفونت سینوس
- عفونت گوش میانی
- عفونت‌های خونی
عفونت پنوموکوک رایج بوده و در اغلب موارد خفیف است اما گاهی اوقات نیز می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. بیماری پنوموکوک در 10 درصد موارد کشنده است. به گزارش مجله پزشکی آسان طب دو نوع واکسن برای بیماری پنوموکوک وجود دارد و نحوه تجویز آن به سن و وضعیت سلامتی فرد دریافت کننده بستگی دارد. عوارض جانبی این واکسن در اغلب موارد خفیف بوده و پس از چند روز از بین می‌رود. در موارد بسیار نادر، ممکن است واکنش شدید آلرژیک رخ دهد.
معرفی انواع مختلف واکسن پنوموکوک
واکسیناسیون به جلوگیری از ایجاد عفونت باکتریایی پنوموکوک و گسترش این بیماری کمک می‌کند. با اینکه واکسیناسیون همیشه نمی‌تواند از همه انواع بیماری پنوموکوک جلوگیری کند اما با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تنها یک دوز از آن می‌تواند در برابر انواع عفونت‌های پنوموکوک از فرد محافظت کند. در حال حاضر دو نوع واکسن برای بیماری پنوموکوک وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
√ مورد اول؛ PCV13 (واکسن سرم پنوموکوک): این واکسن از فرد در برابر 13 نوع باکتری پنوموکوک، محافظت می‌کند. این باکتری معمولا باعث بیماری در کودکان و بزرگسالان شده و چندین دوز واکسن در کودکان و یک دوز در بزرگسالان به کار خواهد رفت. PCV13 برای استفاده در افراد زیر توصیه می‌شود:
- نوزادان
- بزرگسالان 65 سال و بالاتر
- افراد 2 تا 64 ساله با شرایط خاصی مانند دیابت، بیماری ایدز یا بیماری‌های مزمن قلب، کلیه، کبد و ریه
√ مورد دوم؛ PPSV23 (واکسن پلی ساکارید پنوموکوک): این واکسن در مقابل 23 نوع باکتری پنوموک، مقاوم است و به طور معمول یک دوز از آن در افراد توصیه می‌شود. PPSV23 برای افراد زیر به کار خواهد رفت:
- بزرگسالان 65 سال و بالاتر
- افراد 2 تا 64 ساله با شرایط خاصی مانند دیابت، بیماری ایدز و بیماری‌های مزمن قلب، کلیه، کبد و ریه
- بزرگسالان 19 تا 64 ساله که سیگار می‌کشند
بررسی عوارض جانبی خفیف و جدی این واکسن‌ها
ممکن است فرد پس از دریافت واکسن پنوموکوک همانند هر واکسن دیگر، عوارض جانبی خفیفی را تجربه نماید. با توجه به نوع واکسن، عوارض جانبی آن متفاوت بوده و معمولا پس از گذشت چند روز از بین می‌روند. عوارض جانبی احتمالی واکسن PCV13 عبارتند از:
- قرمزی، درد یا تورم در ناحیه فرو رفتن واکسن
- تب خفیف
- لرز
- سر درد
- خواب آلودگی یا خستگی
- کاهش اشتها
- تحریک پذیری
عوارض جانبی احتمالی واکسن PPSV23 عبارتند از:
- قرمزی یا درد در محل فرو رفتن واکسن
- تب خفیف
- درد عضلانی
گاهی اوقات کودک یا بزرگسال ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی به واکسن پنوموکوک داشته باشد، اما این مورد بسیار نادر است. واکنش‌های آلرژیک به هر نوع واکسنی نادر بوده و طبق برآورد مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، این مسئله از هر یک میلیون نفر تنها یک نفر را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. علائم یک واکنش آلرژیک معمولا در مدت کوتاهی پس از دریافت واکسن رخ می‌دهند. علائم شدید می‌تواند شامل موارد قید شده زیر باشد:
- دشواری در تنفس
- خستگی
- ضربان تند قلب
- احساس سرگیجه و ضعف
- پوست چرب
- اضطراب یا احساس ترس
- گیجی
در صورتی که فرد پس از انجام واکسیناسیون، دچار هر یک از علائم فوق شود باید بلافاصله به پزشک مراجعه نماید.
تشخیص عوارض جانبی واکسن PCV13 در نوزادان
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری توصیه می‌کند که نوزادان واکسن پنوموکوک PCV13 را دریافت کنند. تزریق این واکسن در سنین مختلف انجام شده و اولین دوز آن در 2 ماهگی داده می‌شود. دوزهای بعدی در 4 ماه، 6 ماه و بین 12 تا 15 ماه داده خواهد شد. عوارض جانبی رایج در نوزادانی که واکسیناسیون PCV13 انجام داده‌اند، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- قرمزی یا تورم در محل فرو رفتن واکسن
- تب خفیف
- کاهش اشتها
- خستگی یا تحریک پذیری
- خواب آلودگی یا اختلال در خواب
در موارد بسیار نادر، نوزاد ممکن است دارای عوارض جانبی مانند تب بالا، تشنج و یا بثورات پوستی شود. در صورت بروز هر یک از این علائم، حتما فرزند خود را به یک متخصص اطفال نشان دهید.
چه کسانی نیاز به واکسن پنوموکوک دارند؟
- تمام نوزادان و کودکان زیر 2 سال
- بزرگسالان بالای 65 سال
- افراد مبتلا به بیماری‌های طولانی و مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
- افراد سیگاری
قبل از انجام واکسیناسیون برای خود یا فرزندتان، حتما به پزشک مراجعه کرده تا از نوع واکسن مربوط به خود، اطمینان حاصل نمایید.
چه کسانی نباید این واکسن را دریافت کنند؟
برخی از گروه‌ها نباید واکسن پنوموکوک را دریافت کنند؛ در زیر به معرفی گروه‌هایی که نباید واکسن PCV13 را دریافت نمایند، خواهیم پرداخت:
- افرادی که در حال حاضر بیمار هستند
افرادی که دارای واکنش‌های آلرژیک جدی به هر یک از موارد زیر بوده‌اند:
- دوز قبلی PCV13
- یک نوع از واکسن پنوموکوک که قبلا PCV7 نامیده می‌شد
- یک واکسن حاوی توکسوئید دیفتری (مانند DTaP)
- هر کدام از اجزاء واکسن PCV13
این گروه‌ها نیز نباید از واکسن PPSV23 استفاده نمایند:
- افرادی که در حال حاضر بیمار هستند
- زنان باردار
افرادی که دارای واکنش‌های آلرژیک جدی به هر یک از موارد زیر بوده‌اند:
- دوز قبلی PPSV23
- هر یک از اجزای واکسن PPSV23
اگر فرد در مورد یک واکنش آلرژیک نگران باشد، می‌تواند از پزشک خود بخواهد تا لیستی از اجزای واکسن را به او ارائه دهد. توجه داشته باشید که واکسن پنوموکوک می‌تواند از عفونت ناشی از شایع‌ترین گونه‌های باکتری جلوگیری کند. تزریق این واکسن شرایط خاصی دارد و باید در زمان خاصی انجام گیرد، بنابراین در این رابطه با پزشک خود مشورت نمایید. اگر شما هم در رابطه با واکسن پنوموکوک اطلاعاتی دارید، آن را از قسمت دیدگاه در انتهای مقاله با ما در میان بگذارید.
منبع: https://mag.asanteb.com
