فلج اطفال و نابودی ویروس پولیو poliovirus

ریسک ابتلا به بیماری فلج اطفال، آنقدر بالاست که حرکتی جهانی برای ریشه کن کردن آن در سرتاسر جهان آغاز شده است. سالانه بیش از 20 میلیون نفر در طرح واکسیناسیون فلج اطفال در جهان فعالیت می‌کنند، کودکان زیر 5 سال، بیشترین آمار جهانی از افراد مبتلا به ویروس فلج اطفال را تشکیل می‌دهند. آسیب وارده از بیماری به کودک مبتلا تا پایان عمر، وی را همراهی خواهند کرد.

بررسی بیماری فلج اطفال

این بیماری نوعی عفونت شدید ویروسی است که به سیستم عصبی و گوارش حمله می‌کند، نام علمی این ویروس Poliomyelitis است. ویروس فلج اطفال به سه نوع 1، 2، 3 وجود دارد که با حمله به سیستم عصبی در طی چند ساعت، فرد آلوده به ویروس را دچار فلج کلی خواهد کرد. بیشتر موارد آلوده شدن به ویروس از طریق فرد به فرد گزارش شده است که عمدتا از طریق غذا یا دهانی بوده است. ابتلا به ویروس فلج اطفال کمتر به صورت انتشار از طریق یک منبع وسیع برای نمونه آب آلوده صورت گرفته است زیرا این ویروس خارج از بدن فرد مبتلا، دوام چندانی ندارد و سریع از بین می‌رود. این نوع ویروس در دام‌ها مشاهده نمی‌شود و ابتلا به آن مختص انسان‌ها میباشد.

علائم ابتلا یه ویروس

این ویروس در ابتدای ورود به بدن باعث عفونت روده بزرگ می‌شود، افراد آلوده به ویروس علائمی نظیر تب، خستگی، سر درد، استفراغ، سفتی در گردن و اندام‌ها را از خود نشان می‌دهند. علائمی از ویروس که باعث فلج در فرد مبتلا می‌شوند غیر قابل بازگشت هستند و در این میان 5 تا 10 درصد از افرادی که به ویروس فلج اطفال آلوده شده‌اند در اثر فلج شدن ماهیچه‌های تنفسی دچار مرگ می‌شوند.

جلوگیری از ابتلا به ویروس فلج اطفال

هیچ درمانی برای ویروس فلج اطفال وجود ندارد، امروز برای مقابله با این بیماری تمرکز بر روی پیشگیری با استفاده از واکسیناسیون در مقابل ویروس است. با استفاده از واکسیناسیون فلج اطفال، می‌توان کودکان را در طول زندگی در برابر این بیماری ایمن نگه داشت.

آمار جهانی ابتلا به ویروس پولیو

پس از آغاز یک حرکت جهانی برای ریشه کن سازی ویروس فلج اطفال شاهد کاهش 99 درصدی ابتلا به این ویروس طی 30 سال گذشته هستیم. 30 سال پیش چیزی بالغ بر 350 هزار مورد گزارش ابتلا به ویروس فلج اطفال را شاهد بودیم اما امروزه آمار جهانی ابتلا به ویروس پولیو، چیزی بالغ بر 22 گزارش در سال 2017 بوده است.

واکسن فلج اطفال

اولین واکسن فلج اطفال به صورت تزریقی بوده است اما امروزه از واکسن خوراکی که حاوی ویروس ضعیف شده‌ی فلج اطفال است استفاده‌ می‌شود. به دلایلی همچون آسانی مصرف، ایجاد ایمنی گوارشی در فردی که واکسن را دریافت می‌کند و همچنین هزینه‌ی کمتر، واکسن خوراکی امروزه رایج تر است.

واکسن بیماری فلج اطفال، نزدیک به 40 سال است که درون کشور به وسیله‌ی شرکت سرم سازی رازی تهیه و تولید می‌شود. این شرکت تمام نیاز داخلی به واکسن فلج اطفال را تامین می‌کند. ابتلا به این نوع ویروس درون کشور به صفر رسیده است اما به دلیل وجود این ویروس در کشور‌های همسایه، پاکستان و افغانستان ادامه‌ی طرح واکسیناسیون به طور جدی پیگیری می‌شود.

تشخیص فرد آلوده به ویروس

در ابتدای آغاز بیماری فلج اطفال، فردی که به ویروس آلوده شده است در ابتدای آلوده شدن به ویروس، اگر عفونت ناشی از ویروس بدون علامت باشد علائم خاصی را از خود نشان نمی‌دهد اما بعضی از شواهد موجود در بیمار به پزشک کمک می‌کند تا عامل ایجاد کننده‌ی مشکلات و عوارض را در فرد مبتلا شناسایی کند. این موارد عبارتند از سن فرد مبتلا که کمتر از 5 سال باشد و همچنین فلج شدن اندام‌ها بصورت غیر قرینه در فرد مبتلا مشاهده شود. برای شناسایی ویروس فلج اطفال از طریق آزمایش سازمان جهانی بهداشت، آزمایش مدفوع را به عنوان راه شناسایی قابل اطمینان معرفی کرده است.

توجه به این مورد در مقابله با ویروس فلج اطفال ضروری است زیرا فرد مبتلا به سرعت یعنی طی چهار روز ممکن است دچار فلج کامل شود، بیشتر علائم در اندام‌های تحتانی و پاها مشاهده می‌شوند و برگشت علائم بیشتر به میزان آسیب دیدگی سلول‌های عصبی فرد آلوده به ویروس فلج اطفال بستگی دارد.

راهکار‌های کشوری برای ریشه کن سازی فلج اطفال

اقداماتی که برای مقابله با این ویروس در کشور صورت می‌گیرد عبارتند از:

انجام طرح واکسیناسیون کشوری: برای مقابله با خود ویروس یک طرح واکسیناسیون منظم در کشور در حال اجراست که در ابتدا در یک روز خاص تمامی کودکان زیر 5 سال بدون توجه به اقدامات ایمن سازی در گذشته با استفاده از واکسن خوراکی فلج اطفال واکسینه می‌شوند، در مرحله‌ی بعد در تمام مناطق پر خطر به صورت خانه به خانه تمام کودکان زیر 5 سال با مراجعه‌ی مامورین وزارت بهداشت به منازل واکسینه شده و در گام آخر در شهر یا روستاهایی که ابتلا به ویروس فلج اطفال گزارش شده است تمام کودکان زیر 5 سال بدون توجه به اقدامات انجام شده در گذشته با مراجعه‌ی مامورین وزارت بهداشت به درب منازل واکسینه می‌شوند. البته اقدامات در مقابله با بیماری فلج اطفال شامل جمع آوری و پردازش اطلاعات به صورت پیوسته نیز می‌شود به این صورت که با جمع آوری اطلاعات از طریق مراکز بهداشت و شناسایی مناطق پر خطر، برنامه ریزی برای انجام مداخلات بهداشتی در این مناطق صورت می‌گیرد.

منبع: https://mag.asanteb.com