آیا مصرف آنتی هیستامین ها عوارض دارد؟

آنتی هیستامین داروهایی هستند که برای حساسیت و آلرژی و رفع علایم انها تجویز می شوند. عوارض آنتی هیستامین ها خیلی نیست. ولی خب هیچ دارویی بدون عارضه نمی شود. این داروها از آبریزش بینی، اشک چشم و عطسه جلوگیری می شود. در این بخش از مجله پزشکی اسان طب درباره عوارض آنتی هیستامین ها اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

معرفی آنتی هیستامین ها

هیستامین ترکیبی شیمیایی است که بدن به طور طبیعی در برابر مواد آلرژی‌زا ترشح می‌کند. آنتی‌هیستامین‌ها نیز داروهای ضد حساسیت هستند که با مسدودکردن اثرات این ترکیب شیمیایی روی دستگاه تنفسی به پیشگیری و تسکین علائم آلرژیک مانند خارش، آب‌ریزش بینی، اشک ریزی، عطسه و… کمک می‌کند. با این حال مصرف زیاد این داروها عوارض و خطراتی دارد.

در فصل بهار و همزمان با گرده‌افشانی گل‌ها و به بار نشستن درختان، مشکلاتی برای بعضی‌ها ایجاد می‌شود که یکی از آن‌ها آلرژی یا حساسیت فصلی است.

اگر جزو افرادی هستید که تا آب از بینی‌تان جاری می‌شود، سراغ قرص‌ها و داروهایی مثل «آنتی‌هیستامین» می‌روید، خواندن مطلب زیر را از دست ندهید.

هیستامین ترکیبی شیمیایی است که بدن به طور طبیعی در برابر مواد آلرژی‌زا ترشح می‌کند.

آنتی‌هیستامین‌ها نیز داروهای ضد حساسیت یا ضد آلرژی هستند که با مسدود کردن اثرات این ترکیب شیمیایی روی دستگاه تنفسی، به پیشگیری و تسکین علائم آلرژیک مانند خارش، آب‌ریزش بینی، اشک ریزی، عطسه و… کمک می‌کنند. با این حال مصرف زیاد این داروها، عوارض و خطراتی برای بدن دارد.

دکتر مریم بهاری ساروی، پزشک داروساز در خصوص اثرات و خطرات آنتی‌هیستامین‌ها مطالب زیر را بیان می کند.

آنتی هیستامین ها چگونه در بدن عمل می‌کنند؟

آنتی هیستامین ها همان‌طور که از اسمشان پیداست، نقش خود را در مقابله با تاثیر هیستامین ایفا می‌کنند.

هیستامین، پروتئینی است که در بیشتر واکنش‌های آلرژیک بدن نقش دارد و علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش پوست و… از آن ناشی می‌شود.

تفاوت بین آنتی هیستامین ها نسل اول و دوم چیست؟

آنتی‌هیستامین‌های نسل اول از پنجاه سال قبل به بازار آمده و شامل داروهایی مانند دیفن‌هیدرامین، کلماستین و کلرفنیرامین است. با وجودی ‌که این داروها برای مقابله با حساسیت و واکنش‌های آلرژیک موثرند، اما تاثیر کوتاه‌مدتی دارند و در عین حال باعث خواب‌آلودگی می‌شوند، اما این مساله در خصوص آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم مثل فکسوفنادین، ‌لوراتادین و سیتریزین صدق نمی‌کند.

کدام یک از نسل آنتی هیستامین ها تاثیر بیشتری دارند؟

معروف ترین و پرکاربردترین آنتی‌هیستامین‌ها، جزو نسل دوم هستند که به صورت روزانه یک عدد قرص مصرف می‌شوند و تاثیر آنها حدود 24 ساعت است.

بهترین روش مصرف برای افزایش تاثیر‌گذاری آنتی هیستامین ها چیست؟

بر خلاف داروهای دیگر، بهتر است آنتی‌هیستامین‌ها خارج از وعده‌های غذایی و فقط با آب مصرف شوند.

البته مصرف این داروها در بین غذا بلامانع است، اما این کار باعث می‌شود دارو بعد از حدود یک ساعت تاثیر خود را نشان دهد. بهتر است زمان مصرف دارو، مطابق دستور پزشک باشد.

آیا موارد منع مصرفی برای آنتی هیستامین ها وجود دارد؟

موارد منع مصرف آنتی‌هیستامین‌ها زیاد نیست، اما برای خانم‌های باردار و شیرده توصیه نمی‌شود، چراکه هنوز مطالعات کافی در خصوص عوارض جانبی آنها در دوران بارداری انجام نشده است.
افرادی که دچار بیماری‌های جدی کلیوی و هپاتیت هستند نیز بهتر است قبل از مصرف این داروها، با پزشک ‌مشورت کنند.

علاوه بر این، افرادی که از بیماری‌های قلبی عروقی رنج می‌برند هم باید در مصرف آنتی‌هیستامین‌ها محتاط باشند، چون امکان تداخل دارویی بین آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضدانعقاد خون وجود دارد.

عوارض آنتی هیستامین ها چیست؟

آنتی‌هیستامین‌ها جزو داروهای کم خطر هستند و مسمومیت اندکی ایجاد می‌کنند، چون به سرعت از بدن دفع می‌شوند و عوارض داورهای نسل دوم هم به‌مراتب کمتر است، اما با این حال مصرف زیاد هر دارویی در طولانی‌مدت، عوارض و خطرات خود را دارد که به ترتیب زیر به آنها اشاره می‌کنیم.

– بروز دردهای شکمی: بعضی از آنتی‌هیستامین‌ها در برخی افراد باعث ایجاد دردهای شکمی می‌شود. حالت تهوع و اختلالات گوارشی نیز جزو مشکلاتی است که برخی افراد با مصرف آنتی‌هیستامین تجربه می‌کنند.

– مشکل عدم تمرکز و حتی تشنج: مصرف بیش از حد و خودسرانه آنتی‌هیستامین خطرناک است و احتمال بروز تشنج و حملات صرع را افزایش می‌دهد.

توهم‌های دیداری و شنیداری هم در‌صورت مصرف بیش از حد و دوز بالای این داروها وجود دارد.

قرمز شدن صورت و تنگی‌نفس نیز جزو علائم دیگر مصرف خودسرانه آنتی‌هیستامین‌هاست.

در برخی موارد، اختلالات خواب و احساس بی‌قراری ناشی از مصرف این داروها هم گزارش شده است.

مصرف آنتی هیستامین ها گاهی باعث افزایش اشتها و چاقی می‌شود.

بله، مصرف طولانی‌مدت این دارو ممکن است، باعث افزایش اشتها و به دنبال آن چاقی شود.

افزایش و ضخیم شدن مخاط و احساس احتقان و سردرد هم از جمله عوارض دیگر مصرف زیاد آنتی‌هیستامین‌هاست.

توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه آنتی‌هیستامین‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، چراکه باعث ایجاد اختلالات چشمی می‌شود.

آکادمی پزشکان خانواده آمریکا گزارش داده است که خشکی دهان، بینی و گلو هم از عوارض جانبی مصرف آنتی‌هیستامین‌هاست.

افزایش حساسیت پوست نسبت به نور خورشید، ضربان قلب بالا و تند و گرفتگی صدا هم در انتظار افرادی خواهد بود که بدون تجویز پزشک و بی‌رویه از آنتی‌هیستامین‌ها استفاده می‌کنند.

توصیه می‌شود اگر از حساسیت رنج می‌برید، قبل از اقدام به مصرف هر نوع داروی آنتی‌هیستامینی به پزشک مراجعه و طبق دستور او، مصرف دارو را شروع کنید.

عوارض آنتی هیستامین ها

1. سوال: آیا در صورت استفاده از داروهای آنتی هیستامین(مانند هیدروکسی زین و……..) توسط یک مادر شیرده، عوارض دارو به کودک هم منتقل می شود؟

پاسخ:بله، این داروها از جفت عبور کرده و در ضمن وارد شیر هم می شوند، لذا در رابطه با مصرف این داروها و داروهای ضد سرماخوردگی حاوی آنها به خانم های باردار و شیرده تذکر دهیم.

2. سوال: آیا داروهای Diphenhydramine, Promethazineکاربردی به غیر از آنتی هیستامین هم دارند؟

پاسخ:بله، این داروهای آنتی هیستامین اثر بی حس کنندگی موضعی هم دارند لذا برای افرادی که به بی حس کننده های رایج(مانند پروکائین و لیدوکائین) حساسیت دارند تجویز می شوند.

3. سوال: دلیل اثر بخشی خوب داروی Cetirizineبرای درمان آلرژی ها نظیر رینیت چیست؟

پاسخ:ستی ریزین علاوه بر مهار گیرنده هیستامینی، مانع از آزاد شدن هیستامین و سایر میانجی های التهابی از ماست سل ها نیز می شود.

4. سوال: کدام یک از داروهای آنتی هیستامین عارضه خواب آوری بیشتری دارند؟

پاسخ:آنتی هیستامین های نسل اول ( نظیر:Dimenhydrinate,Hydroxyzine,Diphenhydramine,Promethazine) خواب آور ترند، لذا خطر انجام کارهای دقیق از جمله رانندگی را به بیمار تذکر دهیم.

5. سوال: اندیکاسیون اصلی مصرف داروی Promethazineکدام است؟

پاسخ: مورد مصرف اصلی این داروی آنتی هیستامین، به عنوان داروی ضد تهوع است. عوارض جانبی احتمالی چون خواب آلودگی، خشکی دهان، تاری دید و یبوست را به بیمار یادآوری کنیم!

6. سوال: داروی آنتی هیستامین Cyproheptadineچه مواردکاربرد تجربی دیگری دارد؟

پاسخ: درمان کم اشتهایی، سردرد میگرنی، کابوس شبانه، سندرم کوشینگ و ناتوانی جنسی ناشی از داروهای ضد سایکوز و ضد افسردگی، البته در این مورد احتمال تداخل دارویی با این داروها مد نظر قرار گیرد.

7. سوال: موارد مصرف داروی آنتی هیستامین Clemastineکدام است؟

پاسخ: این داروی آنتی هیستامین معمولا برای درمان آلرژی های پوستی( کهیر و خارش) بسیار مورد توجه است. البته قرص 2.68 میلی گرمی آن می تواند برای این منظور مفید باشد نه قرص 1.34 که برای رینیت آلرژیک کاربرد دارد.

آنتی هیستامین ها دسته داروهای ضد حساسیت هستند که در هنگام ابریزش بینی و سایر علایم حساسیت با تجویز پزشک استفاده می شود.