داروی لیتیوم Lithium دارویی ضد جنون
در حدود دهه ی 60 میلادی از نمک های لیتیوم برای درمان بسیاری از مشکلات پزشکی و روانپزشکی مثل نقرس و اختلالات افسردگی و دو قطبی به صورت گسترده ای استفاده می شد. داروی لیتیوم دارای کارکردی دوگانه و در کنترل مانیا و افسردگی در بیماران دو قطبی نقش طلایی بر عهده دارد و در این گونه بیماران از فراوانی و شدت تغییرات خلق و خو جلوگیری و شخص را برای کنترل بهتر بر روی احساسات خود آماده می کند. حدودا در سال 2005 محققان دریافتند که لیتیوم بر روی ژن (رورا) که مسئول ریتم بدن است اثر مستقیمی دارد. در این مطلب ما تلاش می کنیم که با معرفی کامل داروی لیتیوم کمکی به مصرف کنندگان این دارو و درک بهتر از مکانیسم داروی لیتیوم داشته باشیم.
مشخصات داروی لیتیوم
داروی لیتیوم (Lithium) با نام های تجارتی و اختصاری Liskonum, Li-Liquid, Camcolit در بازار و داروخانه ها آماده فروش به مصرف کنندگان است. همانطور که در مقدمه مطلب نبز خدمتتان عرض کردم داروی لیتیوم در طبقه بندی دارویی جزو داروهای درمان افسردگی و جنون به شمار می آید که بنا به نظر پزشکان و محققان میزان خطر مصرف بیش از دوز مجاز دارو بسیار زیاد و میزان وابستگی و اعتیاد به دارو کم اعلام شده است. یاداور می شوم که استفاده از این دارو برای عموم مردم مناسب نبوده و فرد مصرف کننده فقط در صورت تشخیص پزشک و در دست داشتن نسخه میتواند این دارو را تهیه کند.
لیتیوم، سبک ترین فلز شناخته شده می باشد که از سال ۱۹۴۰ برای درمان بیماری افسردگی شدید، بکار رفته است. این دارو موجب کاهش شدت هیجانات و درمان افسردگی های حاد و عمیق می شود ضمنا همراه با یک داروی ضد افسردگی دیگر برای درمان افسردگی هایی که با یک دارو، درمان نمی شوند، مورد استفاده قرار می گیرد.داروی لیتیوم به صورت قرص، قرص های SR، محلول، پماد برای مصرف کنندگان در دسترس بوده و طبق نظر پزشکان بهترین زمان مصرف دارو ۱ تا ۲ بار در روز همراه با غذا و اندازه دوز مجاز مصرفی دارو ۱/۳ تا ۱/۶ گرم در روز تایید شده است. ضمنا میزان دوز مصرفی بستگی به شرایط بدنی فرد و پاسخ گویی به دارو نیز دارد.
چگونگی تأثیر داروی لیتیوم
برخی اثرات این دارو ممکن است ظرف ۳ تا ۵ روز پس از شروع درمان با دارو ظاهر شوند اما اثرات کامل و مفید دارو، ممکن است تا ۳ هفته قابل احساس نباشند. ضمنا این اثرات مدت ۱۸ تا ۳۶ ساعت و بعضی اوقات چند روز پس از قطع مصرف هر دوز دارو در بدن باقی می مانند. مکانیسم اثر این دارو بدین صورت است که در سلولهای عضلانی و عصبی بر روی جریان سدیم تاثیر می گذارد. شایان ذکر است که سدیم خود عاملی در شیدایی و جنون به حساب می آید. رژیم غذایی خاص هنگام مصرف دارو اینگونه توصیه شده که در طی مدت درمان با این دارو، سعی کنید مایعات زیادی بنوشید، بخصوص اگر در شرایط آب و هوایی گرم ساکن هستید. همانند بسیاری از داروهای دیگر این دارو نیز باید در یک محفظه سربسته در جای خشک و خنک دور از دسترس کودکان نگهداری شود. هرگز مصرف این دارو را بدون مشورت با پزشک، قطع نکنید. زیرا قطع ناگهانی مصرف دارو، ممکن است موجب عود مجدد علائم بیماری گردد. اما اگر دچار عوارض شدیدی مانند: ظاهر شدن جوش گشتید مصرف دارو را قطع کرده و سریعا به پزشک اطلاع دهید.
عوارض جانبی مصرف داروی لیتیوم
همراهان عزیز آسان طب: از عوارض معمول مصرف این دارو، می توان به ارتعاش و لرزش بدن، ضعف عضلات، تشنگی، افزایش ادرار، بالا رفتن وزن بدن، تهوع، استفراغ، اسهال، خواب آلودگی و ضعف و بی حالی، اشاره نمود. از عوارض کمیاب داروی لیتیوم نیز می توان به سردرد, درد چشم, سردی دست و پاها, سرو صدا در گوش و مشکلات بینایی اشاره کرد.
نکات احتیاطی مهم در مصرف داروی لیتیوم
اگر به امراض و دردهای زیر مبتلا می باشید، حتما قبل از مصرف این دارو، پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید.
اگر به دردهای مزمن کبدی و کلیوی دچار می باشید یا از بیماری آدیسون، رنج می برید.
اگر مشکلات قلبی یا گردش خون دارید.
اگر غده تیروئید شما بیش از حد فعال است با داروهای دیگری را مصرف می کنید.
قبل از استفاده از داروه بیهوشی حتما به پزشک خود اطلاع دهید از لیتیوم استفاده می کنید.
هرگز بیشتر و کمتر از دوز تجویز شده استفاده نکنید حتی اگر احساس بهبود کردید دوره ی درمان را کامل کنید.
در هنگام مصرف این دارو از آب و نمک به مقدار کافی استفاده کنید.
مصرف دارو برای زنان حامله معمولا مجاز نمی باشد. زیرا ممکن است موجب نقص در رشد نوزاد گردد.
مصرف دارو برای زنان شیرده چون دارو در شیر مادر ترشح می شود و ممکن است روی بچه تأثیر بگذارد، لذا بهتر است با پزشک مشورت شود.
مصرف دارو برای افراد بالای ۶۰ سال بخاطر احتمال وقوع عوارض شدید، کاهش دوز مصرفی مجاز دارو، ضروری می باشد و چون این دارو می تواند موجب کاهش هوشیاری و خواب آلودگی گردد، لذا کلیه رانندگان و افرادی که کارهای مخاطره آمیز انجام میدهند بهتر است هنگام مصرف این دارو از فعالیتهای مربوطه دست بکشند.
استفاده طولانی مدت از این دارو ممکن است به آسیب های کلیوی منجر گردد.
منبع: https://mag.asanteb.com