تشریح گلومرولونفریت یا التهاب مویرگ‌های کلیه
گلومرولونفریت به طیف وسیعی از شرایط التهابی رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها که به عنوان گلومرول شناخته می‌شوند، اشاره دارد. این شرایط می‌تواند حاد باشد به این معنا که به طور ناگهانی شروع شود و یا اینکه مزمن باشد، یعنی به تدریج ایجاد شود، اما هر دو نوع آن‌ها می‌توانند مرگبار باشند. بیماری کلیه حدود 4.9 میلیون نفر در ایالات متحده و یا 1.9 درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. هر کلیه حاوی میلیون‌ها گلومرول می‌باشد و آن‌ها به عنوان فیلترهای کوچک درون کلیه عمل می‌کنند. در صورتی که گلومرول آسیب ببیند، کلیه نمی‌تواند ضایعات و مایعات اضافی را به طور موثر دفع کند، خون و پروتئین نیز نمی‌توانند فیلتر شوند و از طریق ادرار دفع گردند. گلومرولونفریت اولیه به وقوع گلومرولونفریت اطلاق می‌شود، در حالی که گلومرولونفریت ثانویه ناشی از بیماری‌های دیگری مانند دیابت، لوپوس، عفونت و یا مصرف دارو است. این بیماری می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما در کودکان 1 تا 11 ساله شایع‌تر است.
معرفی علائم مرتبط با گلومرولونفریت
گلومرولونفریت حاد به دو دسته کلی گلومرولونفریت پس از عفونت و گلومرولونفریت عفونی تقسیم می‌شود. این بیماری ممکن است به طور ناگهانی پس از یک عفونت استرپتوکوکی یا عفونت پوستی ظاهر شود و علائم آن به شرح ذیل می‌باشند:
- پف کردن صورت پس از بیدار شدن از خواب
- ادرار قهوه‌ای یا خونی
- کاهش ادرار
- سرفه و تنگی نفس به علت وجود مایع در ریه‌ها
- فشار خون بالا
گلومرولونفریت مزمن معمولا پس از گذشت مدت زمان طولانی، علائمی ایجاد نمی‌کند، اما با این وجود می‌تواند منجر به نارسایی کلی کلیه شود. این افراد ممکن است علائم زیر را تجربه نمایند:
- وجود خون یا پروتئین در ادرار
- فشار خون بالا
- سفتی مچ پا و صورت به دلیل احتباس آب
- ادرار‌های شبانه
- وجود حباب در ادرار که از پروتئین بیش از حد ناشی می‌شود
فرد مبتلا به نارسایی کلیوی ممکن است ضعف اشتها، حالت تهوع و استفراغ را تجربه نماید. این عوامل می‌توانند از اختلالات خواب نشات گرفته و در طول شب گرفتگی عضلانی رخ دهد. پوست فرد نیز ممکن است دچار خشکی و خارش شود. برخی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است به علت درد کلیه در معرض درد شدید قسمت فوقانی پشت و پشت دنده‌ها باشند.
بررسی کامل دلایل ایجاد این بیماری
گلومرول دارای یک ساختار کوچک بوده و بخشی از نفرون را تشکیل می‌دهد. نفرون شامل یک گلومرول و یک لوله کوچک بوده و هر دو ساختار کلیدی در کلیه محسوب می‌شوند. رگ‌های خونی مویرگی، گلومرول را تشکیل می‌دهند. آن‌ها فیلترهای کوچکی هستند که از خون جدا می‌شوند. آسیب ناشی از گلومرولونفریت باعث کاهش توانایی کلیه‌ها برای کنترل جریان خون شده و ضایعات در جریان خون جمع می‌شوند، از این رو کلیه‌ها در نهایت می‌توانند از بین بروند. این وضعیت همچنین باعث کمبود پروتئین در خون می‌شود، زیرا به جای وارد شدن به جریان خون از ادرار خارج می‌شود. به طور کلی گلومرولونفریت حاد به دنبال یک عفونت استرپتوکوکی رخ می‌دهد. شایع‌ترین مکان‌های عفونت شامل گلو و پوست می‌شوند. علائم کلیوی معمولا 2 تا 3 هفته پس از عفونت استرپتوکوکی رخ می‌دهند. گلومرولونفریت مزمن نادر است و امکان دارد دلایلی غیر از گلومرولونفریت حاد داشته باشد. سایر علل شناخته شده نیز شامل لوپوس، عفونت‌های ویروسی و آندوکاردیت باکتریایی می‌گردند، اما گاهی علت آن ناشناخته است.
ارزیابی عوامل خطرساز بیماری گلومرولونفریت
علت این بیماری در اغلب مواقع نامشخص است، اما عواملی وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلا به گلومرولونفریت را افزایش دهند. گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک ممکن است از عفونت‌های استرپتوکوکی گلو یا یکی از عفونت‌های پوستی باشد. درمان‌های بهبود یافته برای اکثر عفونت‌های استرپتوکوکی به این معنی است که این امر در حال حاضر کمتر رایج است. بیماری‌های عفونی مانند سل (TB) و سیفلیس می‌توانند به گلومرولونفریت منجر شوند، این موضوع در مورد اندوکاردیت باکتریایی (عفونت دریچه‌های قلب) نیز صدق می‌کند. عفونت‌های ویروسی مانند اچ آی وی، هپاتیت B و هپاتیت C نیز خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. بهتر است بدانید که گلومرولونفریت حاد ممکن است به گلومرولونفریت مزمن یا بلند مدت تبدیل شود. عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند در ابتلای این بیماری نقش مهمی ایفا کنند، اما معمولا این افراد در اعضای خانواده خود شاهد این بیماری نیستند. استفاده طولانی مدت از داروهای خاص از جمله داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDS)، مانند ایبوپروفن یا آسپرین نیز می‌توانند این خطر را افزایش دهند. در نظر داشته باشید که افراد مبتلا به بیماری هوچکین، بیماری سلول داسی شکل و بیماری‌های سیستمیک، به ویژه دیابت، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
تشخیص این وضعیت به چه صورت انجام می‌شود؟
از آنجا که بسیاری از افراد علائم خاصی ندارند، ممکن است یک بررسی معمول یا آزمایشات مرتبط با پرفشاری خون یا خستگی برای تشخیص گلومرولونفریت نیاز باشد. تشخیص این بیماری می‌تواند دشوار باشد، زیرا علل در اغلب مواقع ناشناخته هستند. آزمایشات شامل آزمایش ادرار برای تشخیص وجود خون یا پروتئین در ادرار، آزمایش آنتی ژن‌ها و آنتی بادی‌های خون می‌شوند. آزمایشات عملکرد کلیه شامل بررسی نمونه‌های خون و ادرار است که سطوح خاصی از مواد آزاد شده توسط کلیه‌ها مانند سدیم، کلرید، پتاسیم و اوره را نشان می‌دهد، همچنین بررسی می‌کند که آیا میزان ادرار فرد کمتر از حد معمول است یا خیر. بیوپسی کلیوی شامل استفاده از یک سوزن کوچک برای گرفتن نمونه از بافت کلیه است. این مورد نشان می‌دهد که شرایط بسیار جدی است. در صورت وجود آسیب نیز نیاز به آزمایشات تصویربرداری می‌باشد که شامل اشعه X، اولتراسوند و سی تی اسکن می‌باشند.
روش‌های درمان گلومرولونفریت در افراد
درمان به وضعیت حاد یا مزمن، علت اصلی و شدت علائم بستگی دارد. گلومرولونفریت پس از یک عفونت استرپتوکوک، معمولا بدون درمان برطرف می‌شود، اما پزشک ممکن است آنتی بیوتیک‌ها را جهت از بین بردن پاتوژن‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، تجویز کنند. فرد باید مصرف مایعات خود را محدود سازد و از مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین بالا، نمک و پتاسیم جلوگیری نماید. دیورتیک‌ها می‌توانند به کاهش فشار خون بالا و کاهش فعالیت کلیه کمک نمایند. کورتیکواستروئیدها و داروهای مهارکننده ایمنی نیز التهاب را کنترل می‌کنند. در موارد گلومرولونفریت حاد ممکن است انجام دیالیز موقت ضروری باشد، زیرا دیالیز به کنترل فشار خون بالا و حذف مایعات اضافی کمک می‌کند.
منبع: https://mag.asanteb.com
