نکاتی بسیار مهم در مورد داروهای بیماری ام اس
بسیاری از نشانه‌های بیماری ام اس MS در آغاز بیماری رخ می‌دهند. در ابتدا آن دست از داروهای بیماری ام اس انتخاب می‌شوند که کمترین عوارض را دارا باشند تا صدمات و آسیب‌های بیماری به حداقل برسد، به همین دلیل داروهای بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس را به چند رده تقسیم می‌کنند. خط اول با کمترین عوارض جانبی، خط دوم عوارض جانبی بیشتر و در نهایت خط سوم که به نسبت داروهای دو رده‌ی قبل، عوارض بیشتری دارند. در بیماری ام اس بخاطر عاملی که تاکنون شناخته نشده است گلبول‌های سفید خون روکش رشته‌های عصبی به نام میلین را به اشتباه به عنوان یک عامل خارجی و مزاحم تشخیص می‌دهند و به آنها حمله می‌کنند و با تخریب روکش عصب باعث خرابی و از بین رفتن عصب‌ها می‌شوند.
بررسی داروهای بیماری ام اس
♦ اینترفرون بتا 1 – آ
این دارو شبیه سازی از یک پروتئین انسانی است و به سیستم ایمنی کمک کرده، عوامل خارجی را بهتر شناسایی می‌کند و همچنین تعداد و شدت حمله‌ها و یا عود بیماری را کاهش می‌دهد. این دارو یکی از داروهای بیماری ام اس است که بصورت هفتگی استفاده می‌شود.
هر یک از داروهای بیماری ام اس عوارضی دارد و عوارض این دارو شبیه بیماری آنفولانزا است و تا 24 یا 48 ساعت بعد از تزریق ادامه دارد. مجله‌ی پزشکی آسان طب به استفاده کنندگان توصیه می‌کند برای کاهش این عوارض از داروهای مسکن مثل استامینوفن استفاده کنند همچنین بهتر است تزریق را در ساعات ابتدایی شب انجام دهید تا عوارض آزار دهنده‌ی دارو در زمانی سپری شود که فرد، خواب است.
این دارو از جمله داروهای بیماری ام اس است که در کشور بصورت سرنگ‌های از پیش آماده ساخته می‌شود، شرکت‌های داخلی این دارو را تحت عناوین آونکس ساخت شرکت کوبل دارو و سینووکس ساخت شرکت سیناژن عرضه می‌کنند.
نمونه‌ی خارجی اینترفرون بتا 1 – آ داروی ربیف هست که شرکت داخلی سیناژن یک دارو مشابه با نمونه‌ی خارجی عرضه می‌کند بنام رسیژن البته در همین مقاله چند داروی دیگر با نام اینترفرون بتا 1 – آ نام بردیم.
♦ اینترفرون بتا 1 – بی
این نوع از دارو یکی از تعدیل کننده‌های سیستم ایمنی بدن است و برای نوع عود کننده‌ی بیماری ام اس استفاده می‌شود. اینترفرون بتا 1 – بی در کشور ساخته می‌شود و به نام زیفرون عرضه می‌گردد که ساخت شرکت داروسازی زیست دارو است. از عوارض جانبی این دارو می‌توان به واکنش‌های محل تزریق و عوارضی همچون سرماخوردگی اشاره کرد.
♦ گلاتیرامر استات
یکی از داروهای تعدیل کننده‌ی سیستم ایمنی است، این دارو ساختاری شبیه به میلین دارد، مکانیزم اثر گلاتیرامر استات دقیقا شناخته شده نیست اما باعث کم شدن تعداد دفعات حمله می‌شود.
گلاتیرامر استات توسط چند شرکت داخلی ساخته می‌شود به نامهای آسویمر ساخت شرکت اسوه، سینومر ساخت شرکت سیناژن و کوپامر ساخت شرکت زهراوی. از نمونه‌های خارجی این دارو کوپاکسون را می‌توان نام برد.
استفاده‌ی این دارو بصورت روزانه که از دوز 20 میلی گرم آن استفاده می‌شود و گلاتیرامر استات 40 میلی گرم هفته‌ای سه بار تزریق یا یک روز در میان تجویز می‌شود.
درباره این دارو بیشترین عوارضی که گزارش شده است واکنش‌های محل تزریق مانند درد و سوزش است ولی خوشبختانه مانند داروهای اینترفرون بتا 1 – آ عوارضی مثل آنفولانزا ندارند. برای عوارض محل تزریق دارو نیز می‌توان با مشورت پزشک معالج از داروهای ضد حساسیت مثل تلفست استفاده کرد.
نکته: یکی از شایعترین عوارض داروهای بیماری ام اس که ممکن است برای فرد استفاده کننده از این داروها رخ دهد واکنش‌های محل تزریق است مانند سوزش، درد، کبودی و خارش. برای به حداقل رساندن این موارد مناسب است محل تزریق را هر بار عوض کنیم و بصورت چرخشی تزریق را انجام دهیم. مجله‌ی پزشکی آسان طب به شما همراهان گرامی توصیه می‌کند پس از هر بار تزریق محل تزریق را یادداشت کنید.
4 نوع مختلف بیماری ام اس
- نوع اول: عود کننده – فروکش کننده
- نوع دوم: پیشرونده – اولیه
- نوع سوم: پیشرونده – ثانویه
- نوع چهارم: پیشرونده عود کنند
هر یک از داروهای بیماری ام اس مناسب برای یک نوع از انواع بیماری هستند البته پزشک برای انتخاب دارو موارد دیگری را نیز در نظر می‌گیرد، مانند: وضعیت سلامتی فرد، سن، مدت زمانی که فرد درگیر بیماری است، داروهایی که تاکنون فرد از آنها استفاده کرده و اثر بخشی دارو بر روی فرد مبتلا به بیماری ام اس. واضح است به علت هزینه‌های سنگین مالی برخی از داروها مقدار هزینه‌ای که فرد توان پرداخت آن را دارد هم باید در نظر گرفته شود.
داروهای خوراکی ام اس
برای بیماری ام اس سه نوع دارو وجود دارد.
- دی متیل فومارات
- فینگولیمود
- تری فلونوماید
دی متیل فومارات: این دارو برای درمان دوره‌های عود کننده – بهبود شونده‌ی بیماری ام اس استفاده می‌شود و در کشور با نامهای دیفوزل ساخت شرکت عبیدی، و سینوتک ساخت شرکت سیناژن عرضه می‌شود.
فینگولیمود: اولین داروی خوراکی ام اس است. این دارو از جمله داروهای تعدیل کننده‌ی سیستم ایمنی بدن است و در کاهش تعداد حملات و همچنین کند شدن سیر بیماری ام اس اثر بخش می‌باشد. فینگولیمود در چند شرکت داخلی مانند اسوه و ابوریحان تولید می‌شود، از برند‌های خارجی دارو می‌توان به جلینیا اشاره کرد که مواد اولیه‌ی این دارو وارد کشور می‌شود و بعد از بسته بندی با نام مارلا عرضه می‌گردد.
تری فلونوماید: این دارو برای فرم پیشرونده‌ی ام اس تجویز می‌شود از نامهای تجاری دارو تبازیو و آباجیو را می‌توان نام برد.
داروی های سرکوب گر سیستم ایمنی سرکش
بیشتر بیماران ام اس را آن دسته از بیمارانی تشکیل می‌دهند که ام اس آنها خوش خیم است، این دسته 75 درصد از بیماران را تشکیل می‌دهد ولی 25 درصد باقی مانده از بیماران ام اس کمی با دشواری به داروهای بیماری ام اس جواب می‌دهند. خوشبختانه امروزه برای این دسته از بیماران هم داروهای خوبی ساخته شده و هر روز شاهد آن هستیم که تحقیقات نتایج خوبی را گزارش می‌کنند. در اینجا دو مورد از این داروها که نتایج خوبی از آنها گزارش شده و هم اکنون در کشور وجود دارد و برای بسیاری از بیماران تجویز شده‌اند را نام می‌بریم به نامهای تایسبری و ریتوکسیمب که بصورت 6 ماهه استفاده می‌شوند.
تزریق این دو دارو باید هر 6 ماه یکبار در بیمارستان صورت گیرد و تزریق حدود 4 تا 6 ساعت زمان می‌برد و همچنین باید پس از تزریق، استفاده کننده دقت کند که به بیماری‌های ساده مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا دچار نشود در صورت ابتلا به هر بیماری در مدت استفاده از این داروها بهتر است در اولین فرصت به یک متخصص عفونی مراجعه کرد.
نکات مهم در مورد مصرف داروهای بیماری ام اس
- داروهای بیماری ام اس سپر دفاعی شخص مبتلا در برابر بیماری هستند در نتیجه داروی خود را منظم استفاده کرده و از قطع خودسرانه‌ی دارو جدا خودداری کنید.
- بعضی از داروها با هم تداخل دارند بنابراین حتما قبل از استفاده از هر دارویی به پزشکی که مراجعه کرده‌اید داروهای بیماری ام اس خود که استفاده می‌کنید را اطلاع دهید.
- خانم‌ها قبل از اینکه قصد بارداری داشته باشند باید با پزشک مشورت کنند بعضی از داروها ممکن است برای جنین مناسب نباشد. داروهای بیماری ام اس تا مدت‌ها پس از قطع دارو در بدن می‌مانند پس لازم است پزشک خود را در این زمینه با خبر سازید. در صورتی که یک بارداری ناخواسته اتفاق افتاد در برخی موارد امکان دارد لازم شود با برخی داروها خروج این مواد را از بدن تسریع ببخشند پس باز هم اطلاع پزشک ضروری است.
- بسیاری از بیماران از پزشک معالج خود تقاضا دارند که به دلایلی دارویشان را تغییر دهد، دلایلی مثل اینکه بعضی از داروهای بیماری ام اس که خوراکی هستند راحت‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند یا گلاتیرامر استات‌ها را بدلیل اینکه عوارض بعد از تزریق کمتری به نسبت بتافرون ها دارند درخواست کنند اما بهترین دارو برای هر فردی دارویی است که بهتر بیماری وی را کنترل کند.
- داروهای بیماری ام اس سیستم ایمنی بدن را هدف قرار می‌دهند به همین دلیل فردی که از این داروها استفاده می‌کند ممکن است در طی زمان استفاده از دارو، بخاطر عوارض جانبی دارو و ضعف سیستم ایمنی بدن به بیماری‌های دیگری نیز دچار شود پس داشتن یک سبک زندگی سالم برای به حداقل رساندن عوارض داروها و بیماری، ضروری به نظر می‌رسد.
داروهای جانبی
در کنار استفاده از داروهای بیماری ام اس ممکن است بخاطر برخی از عوارض ناشی از خود بیماری، نیاز باشد پزشک برای درمان و کنترل این عوارض داروهای جانبی را برای بیمار تجویز کند.
- داروهای مورد استفاده در عود بیماری: هر بار که عود بیماری یا حمله رخ می‌دهد شایعترین داروهای مورد استفاده کورتیکواستروئیدها هستند البته اگر حمله‌ها نزدیک به هم اتفاق بیفتند شاید بر حسب تشخیص پزشک نیاز به درمان‌های دیگری مثل پلاسمافرز نیز باشد.
- مشکلات مثانه: یکی از شایعترین مشکلات جانبی بیماری ام اس مشکلات مثانه است. برای درمان این عارضه که ممکن است به شکل‌های مختلفی مانند تکرر و احتباس ادرار و یا عدم کنترل رخ دهد داروهای مختلفی وجود دارند ناگفته نماند که این مشکلات معمولا بصورت رفت و برگشتی هستند به این صورت که برای یک مدت ظاهر می‌شوند و همانطور ناپدید می‌شوند. برای درمان مشکلات مثانه تمرینات ورزشی کگل نیز بسیار مفید است.
- خستگی: یکی دیگر از شایعترین عارضه‌های بیماری ام اس خستگی است برای کمک به این عارضه داروهایی مثل آمانتادین یا مدافینیل تجویز می‌شود، همچنین مکمل‌ها نیز نتایج مثبتی را نشان می‌دهند مانند نروبیون و ژل رویال.
کلام آخر
برای خاتمه‌ی این مقاله به جا می‌دانیم مطلبی را از دکتر مقدسی متخصص مغز و اعصاب نقل قول کنیم به این مضمون که امروزه با چشم انتظاری بیماران ام اس برای ورود داروهای جدید (با در نظر گرفتن این مطلب که در شرایط تحریم بسیاری از داروها برای ورود به کشور با مشکل روبرو هستند) شاهد آن هستیم که کمبود در داروهای بیماری ام اس مشاهده نمی‌شود و این به واسطه‌ی ساخت این داروها در داخل کشور است و انتظار بیماران عزیز برای ورود داروهای جدید به دلیل قیمت بالای داروهای خارجی و شرایط تحریم تنها از طریق ساخت این داروها در داخل کشور امکان پذیر است. لازم است که بیش از پیش از شرکت‌های دارویی داخلی حمایت شود.
منبع: https://mag.asanteb.com
