داروی بوپرنورفین Buprenorphine مناسب در ترک اعتیاد

متاسفانه یکی از معضلات بزرگ جامعه ی ما و بسیاری از کشورها در حال حاضر مساله ی اعتیاد به مواد مخدر است. عدم آگاهی، مشکلات خانوادگی، عدم تصمیم گیری، دوستان ناباب، روابط غیر دوستانه ی والدین با فرزند، فقر و تهیدستی و مشکلات فرهنگی بیشترین علل روی آوردن به مواد مخدر (گل، شیشه، تریاک و غیره) است. بسیاری از افراد تصمیم به ترک اعتیاد خود گرفته اند اما وقتی با عوارض ناشی از ترک مواجه می شوند، تصمیمشان تغییر می کند. بسیاری از داروهای تولید شده مثل داروی بوپرنورفین (Buprenorphine) در کاهش علایم ترک بسیار موثر عمل کرده اند. این مطلب به توضیح مشخصات و نحوه ی عملکرد داروی بوپرنورفین می پردازیم.

اطلاعاتی از داروی بوپرنورفین

داروی بوپرنورفین (Buprenorphine) با نام های تجارتی Temgesic ،Buprenex در دهه ۱۹۷۰ به عنوان یک ضد درد معرفی شد. در آن زمان علاقه فراگیری به تولید فرآورده هایی با هر دو عملکرد آگونیستی و آنتاگونیستی مواد شبه افیون به عنوان مسکن وجود داشت. امید بر این بود که این فرآورده ها به صورت ایمن تر و با احتمال سوء مصرف کمتر نسبت به آگونیست های افیون به عنوان ضد درد مؤثر باشند. داروی بوپرنورفین به عنوان یک ضد درد در بسیاری کشورها در دسترس قرار گرفت و در سال ۱۹۷۸ در انگلستان به صورت تزریقی و در سال ۱۹۸۱ به صورت قرص زیرزبانی برای اولین بار وارد بازار شد. داروی بوپرنورفین به عنوان جانشینی برای متادون و هم چنین برای درمان نگاه دارنده در سم زدایی از اپیوئیدها و کوکائین نیز مورد مصرف قرار می گیرد. القاء و پایدار کردن بیمار روی داروی بوپرنورفین شبیه القاء و پایدار کردن بیمار بر روی متادون می باشد به جز این که بوپرنورفین آگونیست نسبی است و می تواند بالقوه علایم ترک را در بیماری که اخیرا آگونیست کامل شبه افیون دریافت نموده، القاء کند. بنابراین بیمار باید به مدت ۲۶-۱۲ ساعت قبل از شروع بوپرنورفین در پرهیز از مصرف شبه افیون های کوتاه اثر و همچنین به مدت ۶۸-۲۶ ساعت یا بیشتر در پرهیز از انواع شبه افیون طولانی اثر مانند متادون باشد.

مکانیسم اثر داروی بوپرنورفین

داروی بوپرنورفین آگونیست نسبی گیرنده های میو و آنتاگونیست گیرنده های کاپا (آگونیست و آنتاگونیست مخلوط) است. این دارو از مشتقات تبائین و با طول اثر زیاد و اثر ضد دردی ۲۵ تا ۶۰ برابر مورفین می باشد. داروی بوپرنورفین در دوزهای پایین اثراتی شبیه مورفین دارد. با مصرف ۰/۴ میلی گرم از این دارو، به مدت 4 تا 5 ساعت می توان اثرات مفید آن را تماشا کرد. داروی بوپرنورفین نیمه عمری 5 ساعته دارد و در صورت مصرف به صورت زیرزبانی در دوزهای ۸ تا ۱۲ میلی گرم حداکثر اثرات خود را اعمال می کند. دقت داشته باشید که افزایش مقدار آن به ۱۹ تا ۳۲ میلی گرم با تغییرات نسبتا کمی در شدت آن همراه است (Ceiling efect). خطر دپرسیون تنفسی کم، احتمال ایجاد مسمومیت و Over dose با داروی بوپرنورفین بسیار کم می باشد و استفاده از آن در محدوده وسیعی از دوزها بی خطر است. داروی بوپرنورفین به صورت قرص های زیرزبانی و آمپول تزریقی موجود می باشد. جالب است بدانید که مصرف ۸ میلی گرم بوپرنورفین زیرزبانی جهت نگاه داری بیمار و جلوگیری از مصرف ماده مخدر مشابه مصرف 60 میلی گرم متادون است. آمپول ۱ml آن محتوی ۰/۳ میلی گرم بوپرنورفین است و قرص های زیرزبانی آن شامل ۰/۲ میلی گرم بوپرنورفین یا به صورت بوپرنورفین با ترکیب ناکولسان می باشد که در ایالات متحده برای درمان نگاه دارنده وابستگی های به اپیوئید و درمان دردهای متوسط تا شدید مورد مصرف قرار دارد. بهترین نتایجی که از مصرف داروی بوپرنورفین گزارش شده است مربوط به زمانی می باشد که این دارو برای پاک ماندن حدود 6 سال و به شکل مداوم مصرف گردیده که در بیش از ۵۰٪ موارد این دارو وابستگی فیزیکی کمتری نسبت به سایر نارکوتیک ها داشته است.