گرمازدگی در کوهستان و کمک های اولیه در گرما
گرمازدگی در کوهستان یکی از شایع ترین حوادث پیش روی کوهنوردان در فصول گرم است. این حادثه نیز به راحتی با دانستن این که چه اقداماتی ضروری می باشد، قابل پیشگیری و درمان است. پس بیایید بدانیم گرمازدگی چیست، چه نشانه ها و عوارضی دارد و چگونه می توان به یک فرد گرمازده کمک کرد.
چگونگی گرمازدگی در کوهستان
استاندارد گرمایش و سرمایش طبیعی بدن، مابین 36 تا 38 درجه سانتی گراد است که در صورت کم شدن و یا بیشتر شدن از این حد باید مراقبت های لازم را انجام داد. با افزایش فعالیت بدنی سوخت و ساز درون سلولی نیز افزایش می یابد، این سوخت و ساز باعث افزایش دمای درونی بدن می شود، بدن به وسیله تعرق سعی می کند که حالت افزایش دمای درون را کاهش دهد به همین دلیل تعرق همواره در حال خنک کردن بدن است. اما اگر تعرق کفاف این خنک کنندگی را ندهد و همچنین دمای هوای بیرون بالای 40 درجه باشد و یا تحرک بدن و تولید گرمای درونی زیاد شود امکان گرمازدگی هم افزایش می یابد. گرما زدگی یه حالت اورژانس است که از مراحل خفیف تا حالت شدید می تواند ادامه داشته باشد و حالت های شدید این حادثه می تواند منجر به تشنج شدید و مرگ شود.
پیشگیری از گرمازدگی در کوهستان
قبل از اینکه بگوییم اگر گرمازده شدیم، بهتر است بدانیم برای گرما زده نشدن چه کارهایی باید انجام دهیم. چرا که پیشگیری از گرمازدگی در کوهستان ، آن هم در شرایط سخت کوهستان بسیار ساده تر از درمان می باشد. 2 عامل مهم باعث گرمازدگی می شود که با رعایت کردن آنها، می توان در بروز این حالت پیشگیری بوجود آورد:
1) اولین عامل گرمازدگی در کوهستان ، فقدان آب و املاح مورد نیاز بدن می باشد، بدن ما در فعالیت های شدید مانند کوهنوردی در گرما به شدت دچار تعریق و از دست دادن آب به همراه املاح مورد نیاز بدن می شود. بهترین راه پیشگیری از این حالت خوردن آب با املاح یا خوردن ORS است.
√ بهترین آب برای مصرف یک کوهنورد آب معمولی نیست. بدن کوهنوردان باید املاح دفعی خود را به گونه ای جبران کنند، به همین دلیل آب به همراه قند و نمک بهترین برند مصرف مایعات کوه نورد در حالت فعالیت است.
√ میزان مصرف آب تقویت شده را با برنامه ریزی مشخص مصرف کنید. مثلا هر بیست دقیقه فعالیت، یک استکان آب بخورید و یا قبل از آغاز صعود روزانه حجم مناسبی آب میل نمایید.
√ هر چقدر دمای محیطی بدن شما بالا می رود پس تعرق شما نیز بیشتر می شود، در نتیجه نیاز به آب تقویت شده هم بیشتر می شود پس با افزایش دما میزان مصرف آب خوراکی تان را افزایش دهید.
2) عامل ثانویه به وجود آمدن گرمازدگی در کوهستان گرمای محیط است پس عامل دومی که باید نسبت به آن حساس باشید دمای هوای بیرون می باشد.
√ صعودتان را در روزهای گرم سال در ابتدا یا انتهای روز انجام دهید و از فعالیت شدید ما بین روز پرهیز کنید.
اگر در طول روز مشغول صعود هستید به ازای هر ساعت صعود ( می تواند بر اساس توان تنظیم شود ) حتما زمانی برای استراحت اختصاص دهید.
√ تا جای ممکن در زمان استراحت به سایه پناه ببرید.
√ استفاده از دستمال یا شال مرطوب برای خنک کردن بدن، سر و به خصوص مخچه در پیشگیری از گرمازدگی در کوهستان ، بسیار کمک کننده است.
√ لباس های تنگ، گشاد و با قابلیت تنفس بپوشید و بدانید که کلاه و دستکش های نازک به شما کمک بسیار خواهد نمود.
√ ریسک نکنید! اگر دمای هوای محیط و بازتابش آن از زمین، زیاد است بهتر است کمی صعود را متوقف کنید و استراحت نمایید چون ممکن است تداوم و لجبازی با این شرایط به قیمت جان شما و یا همنوردانتان تمام شود.
گرمازدگی در کوهستان حادثه ای اورژانسی
منظور از اورژانسی یعنی لزوم رسیدگی فوری. در صورت بروز گرمازدگی در کوهستان ، احتمال مرگ در مراحل حاد بسیار زیاد است پس اگر پیشگیری های لازم را انجام ندادید، باید حداقل اصول رفتار امدادی را بدانید تا از بحران جلوگیری کنید.
مراحل گرمازدگی شامل موارد زیر می باشد:
- گرفتگی عضلات : به دلیل گرمای زیاد در بیرون و درون بدن تعرق زیاد شده و بدن آب و املاح فراوانی از دست می دهد. غالب کوهنوردان بدون جایگرین کردن املاح فقط آب معمولی مصرف می کنند. برهم خوردن توازن املاح درون بدنی باعث گرفتگی و دردهای عضلانی شده و این اولین مرحله از گرمازدگی در کوهستان است.
- خستگی: با کاهش املاح درون خونی، گرمای بدن افزایش می یابد و آب بیشتری از بدن دفع می شود. در این شرایط سردرد و سرگیجه شروع می شود و بدن رفلکس های تازه ای می دهد و اعلام هشدار می کند. بی اختیاری در دفع مدفوع و ادرار، کمی اختلال ذهنی که حتی ممکن است بر روی تکلم هم تاثیر بگذارد، ممکن است اتفاق بیفتد.
- حمله گرمایی: با افزایش حالت اول و دوم، دفع آب بدن و کمبود شدید آب و املاح درون خونی بخش هایی از قسمت های بدن از کار افتاده و فرد دچار شوک گرمایی، اختلال در دستگاه های مهم بدن مانند کلیه و کبد و در نهایت مرگ را به همراه دارد.
در تمام مراحل بالا از اولین دقایق غلبه گرما، خون برای خنک کردن خود به سطح پوست هجوم می آورد و رنگ مصدوم به وضوح قرمز می شود، با افزایش گرمای درون بدن، خون بیشتری به سطح پوست آمده و حتی ممکن است یکی از دلایل غش و بی هوشی مصدوم و شوک مغزی اش همین هجوم خون به سطح پوست و نرسیدن خون به مغز باشد. در مراحل شدید گرمازدگی آنقدر میزان فشار بر بدن بالا خواهد رفت که گاها بدن با دمای 40 درجه سانتی گراد هیچ تعریقی نمی کند.
مراحل امدادی در گرمازدگی
در این بخش ما با 2 دسته مصدوم روبرو هستیم:
- مصدومانی که هنوز هوشیار هستند: مصدومان هوشیار را به سرعت به سایه انتقال دهید. کمپرس سرد را بوسیله آب و پارچه شروع کنید. سعی کنید مصدوم حتما و به هر میزان، آب تقویت شده با املاح مصرف نماید. به ملایمت او را باد بزنید تا دمای بدن او کم شود.
- مصدومانی که دچار بی هوشی شده اند را باید ابتدا به سایه انتقال دهید. راه های ورود و خروج هوایی را باز نموده و آماده عملیات CPR شوید و اگر مصدوم تنفس نداشت این عملیات را شروع کنید و بدن را به سرعت با آب و پارچه خنک کنید.
- در هر دو حالت لزوم جا دادن مصدوم در زیر سایه یا محیطی کاملا خنک ضروری است.
- به دلیل ضعف خونرسانی به مغز پاهای مصدوم را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا خون رسانی به مغز راحت تر انجام پذیرد.
- از آب معمولی برای سرد کردن بدن استفاده نمایید و با پارچه های خیس محل های شریان های اصلی مانند زیر بغل، ران ها، شکم، سر و گردن، می توانید دمای بدن را سریع تر پایین بیاورید. به آرامی بدن مصدوم را باد بزنید این عمل درصد سرعت خنک سازی بدن را بیشتر می کند.
به توصیه آسان طب می توان کوه رفت، لذت برد، ورزش کرد اما به جنگ طبیعت نرفت. این درجه گرما حتی اگر منتج به مرگ نشود بسیار شوک بزرگی به بدن و تیم همراه می دهد، پس با توجه به شرایط محیطی به کوهنوردی مان نگاه کنیم.
منبع: https://mag.asanteb.com
