هیپوترمی و مراقبت‌های ویژه در شرایط سرمازدگی

هیپوترمی چیست؟! در کلبه‌ای چوبی زندگی می‌کنید و بخاری چوب سوز زیبایی دارید، بیرون برف می گیرد و شما مشغول نگاه کردن به این برف می‌شوید. کم کم هوا سرد شده و شما سوز سرما را احساس می‌کنید، هیزم بیشتری درون بخاری می‌اندازید اما باز سرد است و دمای داخل کلبه لحظه به لحظه پایین می‌آید، چسبیده به بخاری می‌نشینید و هر چه هیزم دارید را در بخاری می‌اندازید اما افاقه نمی‌کند، چوب‌ها تمام می‌شود و شما از شدت سرما کم کم به خواب می‌روید… این مقدمه‌ای است بر هیپوترمی! هیپوترمی را بشناسیم و بدانیم چه کسانی بیشتر در معرض خطر آن هستند و در مواجهه با این حادثه بسیار جدی چه باید بکنیم.

هیپوترمی چیست؟

هرگاه میزان از دست دادن گرمای عمومی بدن بیشتر از گرمای تولید شده در بدن باشد بدن وارد شوکی می‌شود که به این شوک، هیپوترمی می‌گویند. هیپوترمی در مرحله دوم و سوم خود بسیار خطرناک و کشنده است و به همین دلیل این بخش جزء موارد اورژانس به حساب می آید. هرگاه دمای داخلی بدن به زیر 35 درجه سانتی گراد برسد هیپوترمی نوع اول اتفاق می‌افتد. ممکن است که این سوال پیش بیاید که در فصل سرما دمای دستها و صورت شاید کمتر از 35 درجه باشد که در جواب باید گفت دمای عمومی بدن با این دمای پوست بیرونی بسیار متفاوت است، دمای عمومی بدن توسط گردش خون و واکنش های درونی بدن تولید می شود که بوسیله دماسنج‌های مخصوص دهانی یا مقعدی اندازه‌گیری می شود.

دسته‌بندی و نشانه‌های هیپوترمی

از زمانی که بدن به هر دلیل دمای عمومی‌اش را از دست می‌دهد و درجه دمایی شروع به پایین آمدن از 37 درجه می‌کند هیپوترمی اولیه آغاز می‌شود. با افزایش این حالت و اختلال در سیستم هیپوتالاموسی مغز توان بدن برای کنترل دمایی از دست رفته و در صورت عدم رسیدگی این وضعیت تا مرگ مصدوم ادامه می‌یابد.

√ هیپوترمی اولیه بین 37 تا 35 درجه: در این شرایط بدن اولین واکنش‌های طبیعی خود را آغاز می‌کند. لرزیدن اولین تلاش فیزیکال بدن برای نگهداشتن بدن است. هر چه میزان دما پایینتر می‌آید فرد دچار نوعی بی‌حواسی و گیجی نسبت به زمان و مکان می‌شود. ضعف بدنی آغاز می‌شود و فرد به علت مشکلات هیپوتالاموسی مغز و عدم توان دچار مشکلات حرکتی و تلو خوردن می‌شود. لرزش بدنی آرام آرام به لرزش عضلات صورت رسیده و دندان‌ها به هم می خورد و گاها مشکلات گویشی مانند لکنت نیز پیش می‌آید.

√ اگر دمای بدن از 35 درجه پایین‌تر بیاید شرایط مرحله اولیه چندین برابر شده و هیپوترمی نوع دوم آغاز می شود که تا دمای 28 درجه را شامل می‌شود. به دلیل شدت سرد شدن بدن کارکرد بافت های درونی بدن مختل می شود و هیپوتالاموسی مغز به کم کارترین شرایط خود می رسد و بدن وارد کما می شود. عدم تغذیه و گردش خون طبیعی باعث انقباض عضلانی و سفت شدن ماهیچه‌های بدن می‌شود، بدن از لرزه می افتد و فرد دیگر قادر به هیچ گونه حرکتی نخواهد بود.

√ مصدوم در صورت عدم رسیدگی در شرایط هیپوترمی حاد فوت خواهد نمود. این شرایط، کند شدن ضربان قلب، کم شدن محسوس تنفس، کما و در نهایت مرگ مصدوم را شامل می‌شود.

محیط و شرایط افراد مستعد هیپوترمی

محیط و بستر ایجادکننده هیپوترمی لزوما مناطق یا آب‌های سرد نیست. در یک تابستان و آب تنی هم امکان حادث شدن هیپوترمی وجود دارد اما در کل بستر مناسب برای بوجود آمدن این حادثه محیط های سرد، بادگیر و آب‌های سرد است. محیط های سرد بیشترین تاثیر را بر روی افراد مسن و کودکان دارد در کنار این موارد افرادی که مشکلات قلبی دارند و یا کسانی که دچار اختلالات تیروئید یا دیابت هستند هم جزء قربانیان اصلی هیپوترمی می‌باشند. افراد لاغز و افرادی که مقاومت بدنی کمی دارند نیز در معرض این نوع آسیب قرار دارند. مصرف‌کنندگان دارو و الکل هم بضاعت بالایی برای دچار شدن به هیپوترمی دارند. اما در ادامه این مطلب می توان گفت که قرار گرفتن فرد در محیط های سرد، بادگیر و تعویض نکردن لباس‌های نم‌دار و خیس هر فردی را می تواند دچار این حادثه نماید.

امداد و نجات مصدومان هیپوترمی

قبل از هر چیز آسان طب توصیه می‌کند که با پیشگیریهای مکفی، خودمان را در این شرایط قرار ندهیم. اما اگر این شرایط حادث شد در هر 3 دسته این مصدومیت ابتدا فرد باید از محیط سرد جدا شود.

♦ فرد را به محیطی گرمتر انتقال دهید و اگر شما در کوران باد بودید و نقطه‌ای را به عنوان نقطه امن نیافتید با درست کردن حائل، فرد را از مسیر باد مستقیم دور نگه دارید.

♦ لباس‌های خیس او بیرون آورده شود و لباس های خشک و گرم به او پوشانده شود.

♦ سعی کنید بدن فرد با زمین لخت تماس نداشته باشد برای این منظور از زیر انداز یا پتو استفاده کنید.

♦ سیستم تنفسی و گردش خون فرد را چک نموده و در صورت لزوم آماده عملیات CPR شوید.

♦ بدن فرد را به آرامی گرم کنید، به هیچ وجه به بدن مصدوم گرمای مستقیم وسایل گرمایشی ندهید، اگر در شرایطی بودید که نیاز به گرمای بیشتری برای انتقال به فرد بود می توانید گرمای بدن به بدن بدهید بدین صورت که لباس های خود را خارج کرده و بدنتان را به بدن فرد بچسبانید. 

♦ در صورت به هوش بودن فرد می‌توانید از نوشیدنی‌های گرم استفاده نماید.

♦ در موارد حاد هیپوترمی باید بدانید که فرد به دلیل تحمل سرمای شدید هر آن ممکن است دچار شک قلبی شود پس موقعیت بیمار بسیار اورژانسی است لذا نیروهای امداد و نجات حرفه‌ای را از این موضوع مطلع کنید.

حوادث در کمین ما نیستند بلکه نا آگاهی و بی‌توجهی ما نسبت به مسائل بزرگترین مساله ماست. امید که با رعایت اصول پیشگیری امدادی شادمانه زندگی کنیم.

منبع: https://mag.asanteb.com