شکستگی های استخوان و آتل بندی این نوع مصدومیت
شکستگی های استخوان به دلایل مختلف و در هر موقعیتی ممکن است اتفاق بیفتد. اسکلت بدنی، مانند تنه درختی است که ما را سرپا نگه داشته است، در صورت شکستن تنه، آسیب جدی به درخت وارد خواهد شد. بنابراین باید بدانیم شکستگی استخوان چیست و در صورت بروز شکستگی برای 206 عدد استخوان بدن چه اقداماتی باید انجام دهیم، همچنین در شیوه های امدادی چگونه باید عضو آسیب دیده را آتل بندی کنیم و در حوادث اقلیمی مانند کوه چگونه می توانیم جان همنوردی را نجات دهیم.
انواع شکستگی های استخوان
به نسبت شکل و جاگیری استخوان ها کنار هم و ضربه های وارده شکل شکستگی های استخوان به چند دسته تقسیم بندی می شود. دانستن عمومی این دسته بندی از آن جهت مهم است که در زمان امداد با تصمیمات بهتر و شکل آتل بندی صحیح تری می توانیم به مصدوم رسیدگی کنیم و وارد مرحله حساس جابجایی مصدوم شویم.
√ شکستگی های جا انداختنی: شکستگی هایی که دو سر استخوان به شکل های متفاوتی از هم جدا می شوند و نیاز به جا انداختن کنار هم بوسیله متخصص در مکانی تخصصی مانند بیمارستان دارند:
√ شکستگی های مایل نوع حاد: شکستگی هایی که باعث جداشدن استخوان از محل شکست می شود و بسیار ناپایدار است و بر اثر فشار بر محور طولی استخوان، حادث شده و خط شکست نسبت به طول استخوان مانند خطی مایل است.
√ شکستگی های چند تکه ای، که می تواند در محل آرنج ها یا هر بخش دیگر اتفاق بیفتد و بر اثر فشار بسیار شدید به بافت و پس از آن به استخوان وارد شود.
√ شکستگی حاد و خطرناک در هم فرو شونده، که بر اثر فشار بسیار شدید به قاعده کف یا سر استخوان ایجاد می شود و استخوان به درون استخوان متصلش فرو می رود که در محورهای استخوانی لگنی، گوی و کاسه ای ها … می توان این نوع شکست را دید.
√ شکستگی های استخوان اسفنجی مانند استخوان های گردن و ستون فقرات یا سر استخوان های اسفنجی مانند پاشنه پا ایجاد می شود و بسیار خطرناک است و جز مواردی است که در آتل بندی مصدوم باید نهایت دقت را بخرج داد.
√ شکستگی های عضله محور به مجموعه شکستگی هایی که بر اثر اسپاسم شدید محورهای استخوانی متصل به تاندون ها ایجاد می شود. مانند کف پا که باعث کنده شدن تکه استخوان می شود.
√ شکستگی خطرناک مفصلی که در این نوع شکست خط شکست به عمق مفصل کشیده شده و عوارض بسیار دارد. یکی از تخصصی ترین درمان ها را می طلبد و در صورت رسیدگی نامناسب پس از جوش خوردگی بسیار دردناک خواهد ماند.
آسیب استخوان به نحوی که استخوان شکسته، جابجا نشده است: در این نوع شکستگی ها فشار بر استخوان وارد شده اما استخوان از محل اتصال خود جابجا نشده است.
♦ شکستگی های مویی که با عکس برداری مشاهده خواهید نمود که ترک نازکی بر روی استخوان ایجاد شده است.
♦ گیرین استیک یا ترکه ترکه، حتما تاکنون ترکه یا شاخه تر درختی را شکسته اید!!! می بیند که ترکه از محلی می شکند اما از هم جدا نمی شود. این نوع شکستگی به همین دلیل به این عنوان نامیده می شود.
♦ شکستگی های مایل غیر جدا شده که حالت خفیف تر شکستگی های مایل جدا شده می باشد.
انواع آتل عضو آسیب دیده
چرا ما باید عضو آسیب دیده در شکستگی را آتل بندی کنیم؟ بدانیم یکی از مهمترین دلایل آتل بندی جلوگیری از صدمه استخوان شکسته به نسوج زنده و حیاتی اطراف محل آسیب است. رگ های نازک عصبی، خونی بسیار حساس هستند و با تکانشی کم، ممکن است پاره و عمق حادثه را بیشتر کنند. وقتی این امر حساستر می شود که شکستگی استخوان در ناحیه ستون فقرات، گردن یا سر باشد. می توان با یک آتل بندی صحیح و حمل درست مصدوم سلامتی را به مصدوم داد یا با حرکتی ناشیانه فرد را از یک عمر راه رفتن و … محروم کرد. پس لزوم دانش به آتل و آتل بندی یکی از مواردیست که باید بدانیم بخصوص در اقلیمهایی مانند کوه، جنگل، کویر که تیم های امدادی با ما فاصله زیادی دارند.
آتل: محافظ و نگهدارنده عضو آسب دیده که می تواند یک آتل استاندراد برای این کار باشد یا یک شاخه درخت.
انواع آتل:
- آتل های خشک که از جنس های متفاوت ساخته می شود یا شما در مواقع لزوم و نداشتن امکان می توانید با توجه به خلاقیت تان از آنچه اطرافتان است آتل بسازید مانند بطری آب معدنی، مقوا و …
- آتل های بادی که مانند تیوپ های باد شونده به دور محیط آسیب دیده قرار می گیرند و آن را فیکس می کنند.
- آتل های کشی
- آتل های نرم این دسته آتل ها بیشترین کاربرد را در مناطق جنگلی و کوهی دارد و می توان آنها را با لباس ها یا تکه پارچه هایی که در اطرافمان یا همراهمان است درست کرد.
آتل بندی در شکستگی های استخوان
برای آتل بندی اول از همه چند نکته مهم باید رعایت شود:
√ تمام آنچه مانع گردش خون یا راحتی مصدوم است مانند ساعت، انگشتر و … در محل عضو آسیب دیده را از او جدا می کنیم.
√ آتل مورد استفاده سالم و اگر بر اساس خلاقیت خودمان با ابزار یا وسیله ای آتلی ساختیم نباید درون آن زایده یا برآمدگی داشته باشد که به عضو مصدوم فشار وارد کند و یاعث وخامت اوضاع شود.
√ در آتل استخوان های بزرگ و اندام هایی مانند دست و پا باید آتل به گونه ای انتخاب شود که علاوه بر خود استخوان شکسته، مفاصل متصل به آن هم در آتل قرار گیرند، مثلا در صورت شکستن استخوان ساق، آتل باید از زانو تا مچ پا را در خود جای دهد.
√ بانداژ یا فیکس نمودن آتل با پارچه، باند کشی و یا هر چیزی که در دسترس بود باید از انتهای اندام به ابتدا باشد. مثلا از آرنج تا نوک انگشتان.
√ صرف این که ما آتل را بسته ایم دلیل بر بی حرکت بودن عضو آسیب دیده نیست. حتما باید فضای خالی میان عضو تا بدنه داخلی آتل از پنبه یا آنچه منسوجات نرم در اختیارمان است، پر شود تا عضو درون آتل تکان نخورد.
√ اگرمحل شکستگی های استخوان خونریزی نداشت ما باید به عنوان یک امدادگر در همه مراحل مراقب نبض و گردش خون مصدوم باشیم. هر زمان که احساس کردیم نبض نمی زند باید به سرعت دست به کار شویم و جریان خونی را با شل کردن باندهای آتل برقرار نماییم.
√ با قسمت های بیرون مانده از آتل مانند نوک انگشت و پاها هر چند مدت یک بار بازی کنیم تا انگشتان و این بافت ها کمی حرکت کنند و میزان حس بافتی را بسنجم.
چگونگی آتل بندی دست ها
در صورتی که شکستگی های استخوان پیش روی ما دستها باشد، بسته به محل شکستگی موارد زیر را انجام می دهیم:
- آرنج: اگر مصدوم می تواند به آرامی آرنج خود را خم کند می شود که با آتل های نرم یا در نهایت مقوا یا تکه چوب کوچک قسمت ساعد را با آرنج فیکس نمود و با دستمال سه گوش یا بند، دست را به گردن مصدوم آویزان کرد. این آویزان کردن خودش بخشی از آتل بندی است. اما اگر خوردشدگی استخوان آرنج شدید بود و این امکان وجود نداشت با استفاده از تخته بلند از بازو تا نوک انگشتان را در آتل قرار داده و با باند آن را می بندیم. دقت کنید که دست در راستای صاف خود و راستای بدن آتل بندی شود و چون یکی از مهمترین شریان های خونی از زیر بغل ها و در نهایت نزدیک بازو جریان دارد دقت کنید جریان خونی قطع نشود.
- کف دست: کف دست را بر روی سطحی سخت بگذارید ( مانند بشقاب، مقوا و … ) و به دور آن باند بپیچید. از مچ تا نزدیک به نوک انگشتان را باید باندپیچی نمایید.
- ساعد و بازو: می توانید از دو تکه چوب، یکی داخل و یکی بیرون ساعد استفاده نمایید و به دور هر دو محل اتکا باند بپیچید. معمولا در این نوع آتل بندی ها برای مجکم نگه داشتن آتل و عضو از چند باند برای بستن محل آسیب استفاده می شود و در نهایت ساعد را با باند یا پارچه مثلثی شکل به گردن آویزان کنید.
آتل بندی پاها، عضو حساس بدن
پا در بدن، عضو بسیار حساس و متاسفانه در صورت ایجاد شکستگی در مناطقی مانند کوه شرایط سختی را به شخص و گروه تحمیل می نماید.
♦ شکستگی کف پا مانند شکستگی کف دست انجام می شود با این تفاوت که باید تا ساق پا باندپیچی شود.
♦ شکستگی ساق، زانو و ران: باید این نکته را مورد توجه قرار داد که در حالت اضطرار مانند کوه یا جنگل، در صورت وقوع شکستگی این سه بخش باید چوب یا هر چیزی که به عنوان اسکلت آتل استفاده می شود به اندازه قد طول پا یعنی از پاشنه تا بالای ران باشد چرا که این شکستگی اگر مناسب آتل بندی نشود به دلیل وزنی که بر روی آن قرار می گیرد یا طول زیاد عضله می تواند منتج به حوادث ناگواری شود. شیوه آتل بندی این بخش به 2 شکل است: می توان پای سالم را به عنوان اسکلت آتل استفاده کرد و هر دو پا را از قوزک، پایین زانو، بالای زانو و ران به هم متصل نمود یا دو تکه چوب به بلندای پا در کنار پای مصدوم قرار داد و با همین روش بانداژ آتل را فیکس نمود و کلیه فضاهای خالی را با پنبه و یا پارچه پر کرد.
شکستگی ستون فقرات
این نوع از شکستگی های استخوان نیازمند دقت بسیار زیاد است. آتل بندی این شکستگی در بهترین حالت از مچ پا تا بالای گردن باید انجام شود تا بدن هیچ گونه تکانشی نداشته باشد. شما برای درست کردن این نوع آتل می توانید از چوب های بلند یا پتوهایی که با آن بشود آتل نرم ساخت استفاده نمایید. دقت کنید که در آتل نرم، پتو نباید شکم دهد و خم نشود چرا که مصدوم از ناحیه ستون فقرات مشکل دارد. تمام تلاش خود را بنمایید که ستون فقرات مصدوم بر روی صفحه محکم و بدون هیچ حرکتی قرار گیرد. می توانید با تمرکز و صبر، مصدومان این نوع شکستگی را از حسرتی مداوم برهانید.
شکستگی گردن: در شکستگی گردن تمامی موارد امدادی باید با آرامش بسیار زیاد انجام پذیرد. آتل گیری گردن بسیار حساس بوده و باید با استفاده از تخته چوبی که بهتر است از تا مچ پا ادامه داشته باشد فرد را قنداق پیچ نمایید و سر را با باند از محل پیشانی به تخته وصل نمایید و اطراف گردن او را با پتو فیکس کنید فقط مراقب باشید که محل تنفسی نای را با باند فشرده نکنید. این شکستگی بسیار حساس، نیازمند وسواس بالای امدادی است. بسیار مراقب باشید.
در صورت امکان برای همه شکستگی های سنگین مانند لگن خاصره، دنده ها و گردن مصدوم باید قنداق پیچ شود چون کوچکترین اشتباه یا باعث مرگ یا قطع نخاع فرد می شود.
شکستگی های استخوان باز
در شکستگی های باز همه مراحل مانند شکستگی های بسته است بجز اینکه باید بدانید:
- خونریزی را حتما باید متوقف نمایید.
- به هیچ وجه استخوان بیرون زده را به محل خودش فشار ندهید.
- در محل زخم و بیرون زدگی فشاری وارد نکنید.
- آتل بندی در این شرایط باید بسیار با وسواس انجام شود چرا که کوچکترین حرکتی می تواند باعث فلجی یا بریدگی شریان های خونی شود.
- شما از زمان حادثه 3 ساعت طلایی وقت دارید.
مجموعه آسان طب امیدوار است که هیچ کدام از ما در مسیرهای تفریحی-ورزشی دچار حوادث نشویم اما اگر پیش آمد باید با تمام حواس و آرامش به امدادگری بپردازیم. سعی کنیم دوره های امداد و نجات را بگذرانیم و آماده کمک به خودمان و هم نوع مان باشیم.
منبع: https://mag.asanteb.com
