گازگرفتگی و پیشگیری از مرگ خاموش آن

گازگرفتگی مرگی که نباید اتفاق بیفتد ولی به فور در سطح جامعه دیده می شود. منو اکسید کربن مثل یک چاقوی دسته زنجانی می ماند، خودمان تهیه اش می کنیم و در نهایت خودمان هم قاتل و مقتولش می شویم. گاز گرفتی بسیار شایع است و علت آن بی توجهی اکثر افراد در رابطه با این موضوع می باشد، در این مقاله قصد داریم شما را با حوادث ناشی از منو اکسید کربن آشنا کرده و دلایل به وجود آمدن و در نهایت پیشگیری از مرگ ناشی از آن را برای شما تشریح می کنیم.

حوادث ناشی از گاز گرفتگی با CO

همان طور که میدانیم در خون برای جابجایی اکسیژن پروتئینی به نام هموگلوبین وجود دارد. رگ های خونی بسیار نازک در جداره شش ها، اکسیژن را بار می زنند و دی اکسید کربن خود را خالی می کنند. بر اثر استنشاق منو اکسید کربن فضای ریه ای پر از مولکول های CO (منو اکسید کربن) می شود. میل ترکیب هموگلبین با CO بسیار بیشتر از میل ترکیبیش با اکسیژن است به همین دلیل هموگلوبین در بارگیری ریه ای خود به جای اکسیژن، CO را جذب می کند و به طرف بافت های بدن می رود. هر چقدر میزان هوای تنفسی بیشتر باشد جایگاه های بیشتری از هموگلوبین خون توسط این گاز اشغال می شود و خون به جای اکسیژن حامل  CO می شود. تمامی اعضاء بدن برای سوخت و ساز سلولی خود نیاز به اکسژن دارند اما وقتی خون حامل  CO به بافت سلولی می رسد اکسیژنی ندارد که به سلول بدهد و سلول به تدریح دچار افت انرژی و مرگ می شود.

طبق تحقیقات انجام شده زمان طلایی برای نجات مغز حداکثر پنج دقیقه است و سلول های مغزی از دقیقه سوم نرسیدن اکسیژن، شروع به مردن می کنند. با افزایش استنشاق CO و نرسیدن اکسیژن به بافت، به نسبت حجم دریافتی منو اکسید کربن سلول ها با سرعت متغیر، خواهند مرد و در نتیجه بافت ها دچار مرگ خواهند شد و در نهایت مصدوم می میرد. که به این اتفاق مسمویت با گاز  CO یا همان گازگرفتگی می گویند. 

علائم مصدوم در اثر حادثه گازگرفتگی

همه ما می دانیم بدن بسیار هوشمند است. وقتی بدن دچار حالت هایی می شود که نظم حیات ش را به هم می زند، شروع به اعلام هشدار می کند. هشدارهایی مانند سردرد، حالت تهوع و درد ها همه می توانند نشانه های وقوع یک چالش جدی برای بدن باشند که در واقع ما از آن آگاه نیستیم.

در مورد گازگرفتگی با منو اکسید کربن هم بدن اعلام هشدار های مشخص و کاملی دارد که معمولا با سردرد شروع می شود. سردرد بلافاصله با تغییر مکانی بهبود می یابد. حالت تهوع یکی از مهمترین نشانه های این نوع مسمویت است که اگر برای جمع خانواده اتفاق بیفتد باید فهمید که می تواند یکی از علت هایش ازدیاد گاز CO باشد. از نشانه های دیگر، خستگی و شل شدگی عضلات و کرختی عمومی بدن است که به دلیل نرسیدن اکسیژن به سلول ها و نداشتن انرژی سوخت سازی اتفاق می افتد و به مرور به علت مرگ سلول های بافتی تشدید شده و در مراحل حاد مصدوم دچار شرایط بحرانی میشود اما قادر به حرکت و نجات خود نیست.

میزان سرعت و شدت واکنش های بدن به CO نیز به مقدار درصد منوکسید کربن در هوای استنشاقی و سن و سال مصدوم بستگی دارد، برای مثال در میزان دوز بالای شش هزار PPM ( به اختصار: درصد ذرات معلق در هوای تنفسی) فرد در بازه زمانی بین یک تا سه ساعت تمامی رفلکس های شدید مسمومیت را خواهد داد و در کمتر از ده دقیقه جان می دهد. لذا با دیدن نشانه های اولیه نسبت به وجود CO احتیاط کرده و سعی کنیم ضمن امکان جابجایی هوا سیستم های گرمایشی منزل یا محل کارمان را چک کنیم و برای مصدومان احتمالی شرایط مناسب امدادی فراهم آوریم. 

راهکارهای مقابله با مسمویت CO 

این حادثه از احتراق ناقص مواد سوختی ( هر ماده سوختی حتی شمع و پارافین ) ایجاد می شود. پس اولین قدم پیشگیری از این نوع گازگرفتگی کنترل دقیق مواد سوختی و سیستم هایی است که به واسطه آن ها عمل سوختن اتفاق می افتد که هدف گروه آسان طب در این مورد بیشتر بخاری های خانگی، اجاق های خوراک پزی، فر گاز ها ، سیستم های گرمایشی و موتورخانه ساختمان، موتور اتومبیل ها، بخاری ها و سیستم های گرمایشی بزرگ کارگاه های تولیدی است. اگر بتوانیم به طور مداوم تمامی سیستم های گرمایشی و سیستم هایی که با انجام عمل سوختن موجب حوادث گازگرفتگی می شوند را چک کنیم تا نود درصد مانع این شکل مسمویت می شویم. در بخش دوم هر سوختنی چه کامل و چه ناقص تولید کننده گازهایی است که باید از محل زندگی افراد دور شود، به همین دلیل بخش دوم ایمنی در برابر CO و حوادث ناشی از گازگرفتگی ، کنترل سطح کیفی و انتقال دهندگی هود های آشپرخانه، مسیر دود کش ها، کانال های بزرگ جابجایی پسماند های گاز سوختی در کارخانه ها می باشد، در کنار همه این موارد با ایجاد تهویه مناسب جریان هوای مفید و سالم با حداکثر اکسیژن به محیط خانه، کارگاه، اتومبیل و شهرمان در حرکت خواهد بود و این موضوع باعث میشود مقدار درصد بالای مرگ و میر در کشور و در جهان کم یا صفر شود.

زندگی با رنگ ها و فصل هایش در جریان است. تابستان گرم است و زمستان به دلایلی سرد و سرمای هوا موجب این می شود که برای آسایش خودمان بخاری روشن کنیم، هیزوم و کرسی بگذاریم و این حلقه آتش، گرمایی متفاوت به ما میدهد. طبیعت دشمن ما نیست و ماده سوختنی هم به خاطر لجبازی با ما ناقص نمی سوزد اما این ما هستیم که با بی دقتی نعمتی را به عارضه تبدیل می کنیم. مرگ با گازگرفتگی به وسیله منو اکسید کربن آنقدر ساده و خاموش است که انگار اتفاق نیفتاده جون این گاز جز جیغ و داد فردای همسایه ها یا بازماندگان هیج رد پایی از خود باقی نمی گذارد. زیبایی برف و گرمای دور هم بودنمان ر با شوخی گرفتن اقدامات اولیه سلامت از بین نبریم. دست اجل روزی ما را خواهد برد بگذاریم بعد از اتمام ماموریتمان برویم نه به دلیل سهل انگاری های خود. تیم مجله پزشکی آسان طب گرم ترین زمستان سال را برای همه مردمان آرزو می کند.

منبع: https://mag.asanteb.com