حوادث کوهستان و چگونگی پیشگیری از حوادث

حوادث کوهستان زیاد می باشد و در کوهستان، اتفاق های گوناگونی وجود دارد اما به شکل اجمالی می توان آنها را در چند بخش خلاصه کرد. اگر باور کنیم طبیعت با خانه ما فرق دارد، می توانیم درک کنیم که این عوامل حادثه نیستند، ذکر این نکته مهم است که طبیعت با نا آگاهی و یا غفلت ما به شکل جدی برخورد خواهد کرد. بیاییم بدانیم عمده دلایل این حوادث کدامند و در برنامه ریزی مان باید به چه چیزهایی فکر کنیم.

حوادث کوهستان در فصول سرد

√ دما: می دانیم که به شکل معمول به ازای هر 1000 متر دور شدن از سطح زمین، هوا 6 درجه سردتر خواهد شد. برای مثال اگر دمای سطح زمین در تابستان چهل درجه باشد در ارتفاع دو هزار متری هوا 12 درجه خنک تر خواهد بود. حال اگر دمای سطح زمین ( مثلا پایه کوه دماوند ) صفر باشد در ارتفاع دو هزار متری شما با منفی دوازده درجه روبرو هستید. این اولین اعلان هشدار باش به کوهنورد و گروه کوهنوردی است. این شرایط وقتی حادتر می شود که شما در معرض باد هم قرار می گیرید، ولی اگر در حال حرکت باشید، این تحرک کمی گرمای بدن را تامین می کند. ولی اگر در حال سکون برای مثال شب خوابی در کوه باشید این سرما کشنده خواهد بود، مگر تجهیزات کافی و آگاهی لازم را نسبت به شرایط محیطی داشته باشید. سرما یکی از علت های حوادث کوهستان است که تاثیر مستقیمی بر سرمازدگی ، ورم مغزی ، ورم ریوی و … دارد. 

√ تنفس: میزان درصد اکسیژن در هوا همواره 21 درصد است و فشار بارومتر در سطح زمین میانگین معادل 760 میلیمتر جیوه است. با افزایش ارتفاع باز هم اکسیژن همان 21 درصد است اما میزان مولکول اکسیژن در هوا کم می شود. به عبارت دیگر ما در پایه اورست 21 درصد اکسیژن داریم در نوک قله اورست هم همین قدر درصد اکسیژن داریم اما تراکم مولکول های اکسیژن در آن ارتفاع بسیار کم است و در اصطلاح می گویند هوا رقیق شده، حال فرض کنید شما در حال صعود هستید، میزان مصرف انرژی و در نتیجه سوخت و ساز بدن بسیار بالاست و بدن به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، ناگهان متوجه می شوید که ضربان قلبتان بالا رفته است، سرفه می کنید، کم می آورید و خستگی بر شما چیره می شود. این اولین نشانه های تنظیم نبودن شما با محیط کم اکسیژن است. معمولا از ارتفاع 2500 متر به بالا این تاثیر خودنمایی می کند و بسیار می تواند خطرناک باشد. در این بخش از حوادث کوهستان با پیشنهاد آسان طب، برای جلوگیری از این شرایط الزاما تمرینات مناسب هم هوایی قبل از عظیمت به کوه و تکنیک های هم هوایی و صعود پله ای کوهنوردی در زمان سرما تمرین شود. 

کمبود آب، مادر بسیاری از حوادث کوهستان

یکی از خطرناک ترین علل حوادث در کوه و کوهنوردی تنظیم نکردن میزان آب ورودی داری املاح به بدن است. مهم نیست در چه فصلی کوهنورد به ارتفاعات می رود مهم این است که بداند باید در یک دوره پریود منظم آب مصرف کند و حتی اگر احساس تشنگی نمی کند باید سیکل مصرف آب نوشیدنی اش را بر اساس برنامه مشخص شده اش استفاده کند. آب می تواند حتی در تنظیم تنفس، به ما کمک کند، می تواند سرعت یخ زدگی و سرما زدگی را کند و باعث شود که کمتر احساس خستگی کنیم. آب چه در فصل گرم و چه در فصل سرد، به یک اندازه حیات بخش است اما کوهنوردان باید بدانند، آب تقویت شده که حاوی املاح و میزان مشخصی نمک و شکر می باشد استفاده نمایند. 

√ املاح و مواد غذایی: با افزایش تعرق یا بالا رفتن ضربان قلب و گردش خون و تاثیر عوامل محیطی، بدن به سرعت دچار واکنش شده و بواسطه تعریق، املاح مفید بدن از دست می رود و از سویی هم با مصرف کردن انرژی بیش از حد و نرسیدن سوخت که همان غذاست، بدن نمی تواند دوام بیاورد و واکنش های اولیه و ثانویه خودش را بروز می دهد. این بخش یکی از مهمترین بخش های حوادث کوهستان می باشد.

√ لباس مناسب: اغلب ما به عنوان کوهنورد لباس مناسب نداریم و با یک سر همبندی و یک کاپشن معمولی به کوه می زنیم و یا نحوه استفاده از لباس مناسب کوه را نمی شناسیم. لباس کوهنوردی برای صعود در فصل های سرد و برفی کاملا خاص و متفاوت است و پوشش هر بخش از بدن استانداردهای خودش را دارد. این استانداردها لازمه نجات شما می باشد. از سویی دیگر هر تکه ای که به تحهیزات کوه اضافه می شود وزنی بر فرد صعودکننده اضافه می نماید لذا انتخاب لباس هم از لحاظ جانی و هم از لحاظ استراتژی نجات بسیار مهم می باشد.

کیسه خواب مناسب

چگونه می شود فشار و سختی کوهپیمایی در سرما و هوای رقیق، هارمونی ضربان قلب و تنفس را با یک خواب مناسب برای روز بعد صعود یا فرود فراهم کرد؟ کیسه خواب مناسب محل خوابیدن تنی است که در طول یک روز تمام این مصائب را تحمل نموده است. لذا داشتن یک کیسه خواب یک نعمت است و نداشتن آن، یک مصیبت کامل و عمده حوادث کوهستان می باشد.

♦ عدم پذیرش شرایط موجود: می توان این بخش را مهلک ترین بخش حوادث کوهستان دانست. بسیاری از خبره ترین کوه نوردان جهان با داشتن امکانات کامل و تجارب بالای صعود به دلیل عدم پذیرش شرایط موجود مثلا افت شدید دمای هوا، بوران ناگهانی و قانع نشدن برای بازگشت در کوه ناپدید شده اند. باید بدانیم ما تا زمانی که بخواهیم با کوه و طبیعت بجنگیم به هیچ کجا نخواهیم رسید چرا که توان ما در مقابل طبیعت بسیار اندک است.

♦ پس از رسیدن به قله: چگونه رسیدن به قله می تواند ما را به کشتن دهد یا ما را دچار حادثه کند؟ بر اساس استراتژی نجات در کوهستان زمانی کوهنوردی شما، هنگامی به پایان می رسد که به خانه رسیده باشید! بله وقتی به خانه رسیدید کوهنوردی پایان یافته است. بیش از 80 درصد تلفات کوهنوردان مربوط به زمان بازگشت بوده است. این امر به چند دلیل است اول اینکه کوهنورد تمام توان خود را برای رسیدن به قله صرف کرده و دیگر رمقی برای بازگشت نمانده و فشارهای متنوع مانند کمبود اکسیژن، قدرت تصمیم گیری او را کاهش داده است و همین امور باعث حادثه شده است. دوم عجله برای رسیدن به جان پناه یا پایین کوه باعث بروز حوادث بسیاری شده است. بسیاری از جوانان خوب و با شهامت که در هنگام  کوهنوردی دچار مرگ میشوند افرادی هستند که در هنگام پایین آمدن از کوه بسیار عجله دارند. در بازگشت کوله تقریبا سبک تر است، سرعت پایین آمدن نصف یا دو سوم سرعت صعود است، توان بدنی تحلیل رفته، فشار هوا و خستگی غلبه کرده است به همین دلیل کمی شتاب می تواند آخرین اشتباه کوهنورد باشد.

منبع: https://mag.asanteb.com